100 • 20 Қараша, 2019

Асыл мінездің үлгісі

190 рет
көрсетілді
7 мин
оқу үшін

Қазақ баспасөзінің қара шаңырағы «Егемен Қазақстан» газетіне студент кезімде 1987 жылы келген едім. Осы басылымда 7 жылға жуық еңбек етіп, бүгінде қызмет бабымен дипломатия саласына ауысып кеткеніме ширек ғасырдан асса да, әлі күнге ұлттық журналистиканың маңдайалды басылымы «Егемен Қазақстан» десе елең етіп, жан дүнием елжіреп сала береді. Өйткені бас басылымда ересек өмірге қадам басқандағы алғашқы еңбек жолым басталып, осында жинаған тәжірибем мен үшін үлкен мектеп болды.

Асыл мінездің үлгісі

Редакцияға ҚазМУ-дың жур­фа­гінің V курсында прак­тикадан өтуге келіп, әртүрлі тақы­рып­та мақалалар жаздым. Кейбір мақа­лаларым өзектілігімен ұнап, оқыр­мандар мені редакцияға іздеп келе бастады. Сол кезде­гі бас редактор Көрік Дүй­сеев менің осы қабілетімді бай­қап қалған болса керек, әрі жастарды қолдау ниеті­мен әлі диплом алма­ған студент болсам да мені бірден жарты став­ка­ға тілшілік қызметке алды. Қалам ұстаған ағайын біледі, рес­пуб­ли­ка­лық үлкен басылымға жур­­на­­листік тәжірибе жинақтамай, жұ­мыс­қа қабылдану ол уақытта өңің тү­гілі түсіңе де кірмейтін арман бола­тын. Алайда кейде осындай ерекше ше­шім қабылданатынына куә болдым. Әлбетте, алдыңнан жақсы адам­дар жолықса, олар кәсіби дең­гейіңді қаламыңның ұшынан баға­лап, сенім артып, өз бойындағы асыл қасиет­терімен адамшылықтың үл­кен мекте­бін танытады.

Мен осындай асыл ағаларымның кәсіби мектебінен өткеніме өзімді өте бақытты санаймын. Газетте Көрік Дүйсеев, Шерхан Мұртаза, Әбіш Кекілбаев, Нұрлан Оразалин бас редактор болған тұста осындай алаш­тың айтулы азаматтарының қол астында қызмет атқардым. Бұл кісі­лердің әрқайсысы таудай тұлға­, әрқайсысы бір-бір мектеп. Олардан жур­­на­листикадан бір бөлек, өмір­лік азық боларлық үлгілі үрдіс­тер­ді үйрендім. Дарын қуаты мол редак­тор­лардың үлкен ұжымды, журна­лис­терді кәсіби тұрғыдан қалай бас­қар­­ғанын көрдім. Мықтылардың мекте­бі­нен өткен шәкірт болу бір ғанибет. Олар жастарға шынайы қамқорлық қылуды мұрат тұтты. Сол асқар тау­дай қайран ағалардың артында кейін­гілерге мирас болып таңдаулы шығар­маларымен қатар өшпес өнеге­лері қалды. Ұмытылмас асыл мінез­дің, тектіліктің үлгі­сін­дей, шамшы­рақтай еді-ау шеті­нен. Асыл ағаларым­ның маған ти­гіз­ген шарапат­тары мол болды. Жақ­сы­лар­ға жана­са жүру­дің өзі бір береке, несібе деу­ге болар. Аталы сөздерін тыңдап, ақыл-парасатына риза болып, болма­саң да ұқсап баққызатын қасиет дары­ған тұлғалар емес пе!

Осы бас редакторларымның ішін­ен Көрік Құндызбайұлының газет бас­шысы ретіндегі қасиеттерін зор құр­метпен еске аламын. Ол бас редак­тор болып қазақ үшін қиын кезеңде –1986 жылғы Кеңес Одағын дүр сілкіндірген әйгілі Желтоқсан оқиға­сынан соң 1987 жылдың қаңтар айында келді. Қазақстан Респуб­ликасының басшылығына Колбин­нің келген беті, қазақ халқына ұлт­шыл­­дық қара таңбасы басылған, жас­та­ры­мызды қудалаған заман. Осын­дай өлара кезеңде жұрттың көкейінде «Мына кісіні газетке неге алып келді? Жоғары жақтың адамы ғой» деген дүдәмал ой тұрғаны да жасырын емес еді. Өйткені, К.Дүйсеев бас редактор болып Қазақ­стан Компартиясы Орталық Коми­тетінің марапаттау бөлімі меңге­рушісінің бірінші орынбасары қыз­метінен келген еді. Көрік аға мамандығы бойынша журналист болса да, газетте көп жұмыс істемеген, ұзақ жылдар комсомол, партия органдарында қызмет еткендіктен, жоғарының нұсқауы­нан шыға алмайтын жан ба екен деген күдік болғаны рас.Ол саясат жа­ғын терең біле тұра, кәсіби журналис­тік білімін көрсетіп, бірден газеттің жұмысына белсене араласып кетті. Орта­лық Комитеттен келген сықиған шенеунік, қасаң нұсқаушы, жалтаңкөз жалаң орындаушы емес, пара­сат­ты, кісілігі мол, білікті басшы екенін ұққан соң ұзамай жұрт­тың көңіліне ұялаған секем алу тау басын шалған соқыр тұмандай тарқап кетті. Бас редактор Көрік Дүйсе­ев қазақ халқы ұлтшыл деген қара­лау мақалалар бергізген жоқ, ел мүддесін бәрінен биік қойды. Бейне­лі тілмен айтқанда, бұл кісі «арбаны да сындырмай, өгізді де өлтірмей» қиын кезеңнен алып шықты.

Көрік Дүйсеев жаратылысы әділ адам болатын. Ол 1987 жылдың басынан 1989 жылдың аяғына дейін осы газетті басқарғанда өзінің адалдығын анық көрсетті. Көрік Құндызбайұлының басшы ретін­дегі ерекшелігі қандай болды десек, жан-жүрегі қазағым деп соға­тын азамат жоғары жақ пен ха­лық­тың арасына алтын көпір сала білді. Үкіметке де толқымалы сәтте саясат­кер, әрі журналист адам керек бол­ғаны анық. Көрік аға таразы басын тең ұстады. Ол кісі бас басы­лым бетінде «Ақтаңдақтар ақиқа­ты» атты айдар ашты. Атының өзі­нен көрініп тұрғандай, бұл дүние­лер газетке жаңа серпін берді. Шә­кә­рім Құдайбердіұлы, Ахмет Байтұр­­сынұлы, Міржақып Дулатов, Мағ­­жан Жұмабаев, Жүсіпбек Айма­уы­тов сияқты арыстардың есімі жабылған жаладан ар­шы­ла бастаған, біртуар текті ұл­да­ры­ның ардақты есімдері мен елі үшін істеген қызметтері қазаққа қай­та­ры­ла бастаған кезеңнің басын «Ақтаң­дақ­тар ақиқаты» мақалалар шоғыры баста­ғанына дау жоқ.

Газетке жаңа толқын жастарды тартты. Соның бір куәсі жас толқын, жас буынға зор сенім артып, қызыл дипломмен келген мені бірден тілші қылып қойды. «Партия тұрмысы» бөліміне алды, бұл расында қиын бөлім болатын. Газеттің мәртебесін көтеруге атсалыстың деп мені кейде бас редактор мақтап, мерейімді асырып қоятын. Сосын «Совет құрылысы» бөлі­мі­не ауыстырды.

Қорыта айтқанда, Көрік Дүйсеев бас редактор болған тұста Желтоқсан ызғарынан кейін, КОКП Орталық Комитеті саяси бюросының қазақ халқын ұлтшыл деген тұжырымның алып тасталуына «Социалистік Қазақстан» газетінің оң әсері ерекше болды.

 

Гүлсім ЕҢСЕПОВА,

Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің кеңесшісі, филология ғылымдарының кандидаты