Мойнақ ГЭС-і еліміздің оңтүстігіне қажет электр энергиясын өндіреді

Қуаты 300 МВт Мойнақ ГЭС Үдемелі индустриялық-ин­нова­циялық дамудың мем­ле­кет­тік бағдарламасы аясында және Қазақстан электр­энер­гет­ика­сы­ның 2030 жылға дейінгі даму бағдарламасына сәйкес салынды. Ол Алматы облысының Райымбек ауданындағы Шарын өзенінде орналасқан. Кәсіпорынның жоба бойынша орташа жылдық электр энергиясын өндіру көлемі – 1,027 млрд кВт с.

Құрылыстың негізгі мақсаты – Қазақстан Республикасының электр энергиясы тапшы Оң­түс­тік аймағына (Алматы, Жамбыл, Қызылорда және Түркістан облыстары) электр энергиясы мен қуатын жеткізу үшін қо­лайлы жағдай жасау және Алматы энергия жүйесінің жүкте­ме­сін­дегі күндік және апталық қалып­сыз­дық­ты жабу.

Өзеннің су өткізу режімін жақсарту үшін Мойнақ ГЭС-інің төменгі сағасында судың тәуліктік ағысын реттейтін су қоймасы-кері реттегіші бар су торабы салынған.

Тұтас алғанда, 2012 жылы пайдалануға берілген сәттен бастап су электр стансасы 7 195 млн кВт сағат электр энергиясын өндірді.

Станса Қазақстан үшін үлкен маңызға ие. Ол еліміздің Оңтүс­тік өңірінде электр энергиясына деген өсіп келе жатқан сұранысты жабуға көмектеседі. Одан тыс Мойнақ ГЭС-і электр энергия­сының ең жоғары мөлше­рін тиімділікпен өндіруге және Қазақстанның энергия жүйесін реттеп, тұрақты жұмыс істеуі үшін қуат беруге қызмет етеді.

Станса өзінің бірқатар тех­но­­­­­логия­лық ерекшеліктері мен шешіп отырған міндет­тері тұр­ғысынан бірегей болып саналады және «Самұрық-Энерго» холдингінің қуат өндіре­тін кәсіпорындары қатарында ғана емес, Респуб­ли­каның қолда­ныс­тағы электр стансалары арасында да ерекшеленеді. «Шарын өзеніндегі Мойнақ ГЭС»-і жобасы – Қазақстандағы және ТМД аумағындағы су қоймасының деңгейі мен гидроагрегаттар орналасқан жердің арасындағы биіктігі 500 метр болатын дери­ва­циялық үлгідегі алғашқы жоғары қысымды су электр стансасы.

Мойнақ ГЭС-інде әлемдегі су элек­тр стансалары арасында 1 МВт қуат өндіру үшін жұм­са­латын судың шығыны бо­йынша ең үздік көрсеткіштердің біріне ие – секундына 0,25 шаршы метр. Салыстырар болсақ: Қазақс­тандағы ең ірі ГЭС – Ертіс өзеніндегі Шүлбі ГЭС-і­нің үлес шығыны 5 м3/с/МВт тең, ал Түркістан облысындағы Сырдария өзеніндегі Шардара ГЭС-нің үлес шығыны – 7,5 м3/с/МВт. Стансада техникалық көрсеткіштері мен тиімділігі жоғары, соңғы модификациядағы су агрегаттары орналастырылған.

Мойнақ ГЭС-і халық­аралық ынтымақ­тастықтың сәтті үлгісі болып табылады. Стан­са­ның негізгі нысанда­рын жо­ба­лау және құру Қытай­дың халықаралық Су шаруа­шы­лығы және энерге­тика кор­пора­циясының (CWE) қа­тысуымен іске асырыл­ды. ГЭС ғимаратында Andritz Hydro (Аустрия) жасап шығар­ған су турбиналары орна­тыл­­ған, ал су генераторлары Хар­бин қаласында (ҚХР) құрас­ты­рылған.

Бүгінде Мойнақ ГЭС-і Кеңсу өзеніндегі судың бір бөлігін Бестөбе су қоймасына ағызу арқылы станса өнімділігін жылына 100 млн кВт с арттыруды жоспарлап отыр.