Руханият • 16 Қаңтар, 2020

Дәулетке үндейтін еңбек

476 рет
көрсетілді
4 мин
оқу үшін

Заманның қалпына бейімделе алмай, қырдағы малы мен жұ­­пыны тіршілігін қанағат етіп, ілім-білім жолында ізденіп, өр­­ке­ниетке ұмтылудың орнына, мансап пен мақтан қуып, ру-руға бөлініп, қырық пышақ болып дау қуған бұрынғы қазақ­тың кертартпа мінезін данышпан Абай сөз күшімен сынап, на­мы­сын оятып, жігерін жанып, жөн жолға салуды мақсат тұт­ты. Ол заман өтті. Қазіргі заман да, адам да, қоғам да басқа.

Дәулетке үндейтін еңбек

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Абай және ХХІ ғасырдағы Қазақстан» атты мақаласын бірнеше қайтара оқып шықтым. Абай мұратының бүгінгі қоғам үшін әлі де маңызды, әлі де өзекті екендігіне көзім жетті. Өзім еңбек адамымын. Жатып­ішер жалқаулыққа жаным қас. Сондықтан Абайдың еңбек хақындағы өміршең ойларын жиі қайталап оқып отырамын. Президенттің: «Абай өлеңдеріндегі «Еңбек етсең ерін­бей, Тояды қарның тілен­бей», «Тамағы тоқтық, Жұ­мы­сы жоқтық, Аздырар адам бала­сын», «Өзіңе сен, өзіңді алып шығар, Еңбегің мен ақы­лың екі жақтап» деген қазы­­налы ойлар бәрімізге жақсы таныс. Әр адам осы түйін­ді тұ­жы­рымдарды санасына берік тоқып, өзінің тынымсыз, адал еңбегімен айналасына үлгі болуы керек» деген сөзінің астарында үлкен мәселе жатыр.

Абайдың «Бейнет көрмей, дәулет жоқ» дейтін тағы бір сөзі бар. Қазір қазақтың көбі бір адамдай-ақ бейнеттеніп жатыр, бірақ қолы дәулетке жетер емес. Егер құр бейнетпен дәулетке жету мүмкін болмаса, онда не амал ету керек? Данышпан Абай бұған:  «Егер мал керек болса, қолөнер үйренбек керек. Мал жұтайды, өнер жұтамайды» деп жауап береді. Демек қазіргі қазақ жастары жаңа заманның сұранысына сай келетін қол өнерін, техника мен жаңа технология тілін игеруі керек.  Иге­ріп қана қоймай, соның жілігін шағып, майын ішетіндей  кәсіби шеберліктің шыңына ұмтылуы тиіс. Сонда ғана ол қалада табан тоздырып, жұмыс іздеп, ананың басын бір, мынаның басын бір шалып, болмашы пұлға терін сатпайды. Керісінше, жоғары еңбекақысы бар лайық­ты жұмыс оның өзін іздеп табатын болады. Абайдың «Бейнет көрмей, дәулет жоқ» дегені осы. Бүгінгі бейнет сапалы білім алудан басталып, белгілі бір кәсіптің нағыз шебері болғанға дейін жалғасады. Ал оны үнемі жетілдіріп, ұқсата білген адам – дәулетті адам. Дәулетті адам дегенді көбі ақшалы адам дегенмен шатастырады. Тіпті де олай емес. Дәулетті адам – білімі білігіне сай, заманауи өнердің қыр-сырын жетік меңгерген, нарықта жоғары сұранысқа ие адам.

Ұлы ақынның 175 жылдық мерейтойы қарсаңында Қасым-Жомарт Кемелұлы дер кезін­де орынды көтеріп отырған игі бастамаларды Қостанай жұрт­­шылығы да қолдайды деп сенемін. Енді Абай мұра­сын­дағы бүгінгі қоғам игілігіне жарарлық жаһұтты тағы бір сүзіп алып, ел ішіне белсенді насихаттап, оның пайдасын ха­лыққа түсіндіріп, жеткізу парыз. Бұған ел тізгінін ұстап отырған басшылар да, қарапа­йым халық та алаулатып, жалаулатып, ұрандатпай, әріден пішіп, терең түйсініп, салмақты  қарағаны ләзім. Билік пен бұ­қараның көздегені бір жерден шыққан кезде ғана береке-дәу­лет еселеніп, ел көркеймек.

 

Сайран БҰҚАНОВ,

Қазақстанның Еңбек Ері

 

Қостанай облысы,

Қарқын ауылы