Төрт күнге созылған келіссөздердің нәтижесінде ОПЕК пен оның әріптестері күнделікті өндіретін «қара алтын» мөлшерін 9,7 млн баррельге азайтпақ. Бұл биылғы мамырдан басталып, маусымға дейін жалғасады. Одан кейін ұйымға мүше мемлекеттер мен серіктестері мұнай өндірісінің көлемін біртіндеп арттырады. Әйтсе де келісімге сәйкес 2022 жылғы сәуірге дейін әр мемлекет міндетті көлемнен асып кетпеуі тиіс. Биылғы меже 2007-2008 жылдар кезіндегі қаржы дағдарысынан кейінгі мөлшерден төрт есе көп.
Естеріңізге салсақ, коронавирус пандемиясы салдарынан әлемдік мұнай нарығында сұраныс азайып, «қара алтын» құны түсе бастаған-ды. «Жау жағадан алғанда, бөрі етектен тартқандай» болып, наурыздың басында Ресей ОПЕК+ келісімінен шығып кетті. Кремль мұның себебін Сауд Арабиясының өндіріс көлемін азайту туралы талабын басыну деп қабылдағанымен түсіндірді. Ресейдің әрекетіне шамданған арабтар да қарап жатпай, өндіріс көлемін көбейтетінін мәлімдеді. Осылайша пандемия салдарынан қалтырап тұрған «қара алтын» бағасы күрт құлдырады.
Мұнайдың бағасы арзандауы оған тәуелді бүкіл елге оңайға соққан жоқ. Ақыры Ресей де, Сауд Арабиясы да сабасына түсіп, бағаны реттеуге келіскен. Наурызда ОПЕК+ келісімінен шығып кеткеннен кейін Кремль мұнай өндірісін 11 млн баррельге дейін жеткізетінін мәлімдеген. Енді жаңа мәмілеге сәйкес, тәулігіне өндіретін мұнай көлемін 2,5 млн баррельге азайтып, 8,5 млн баррельден асырмауы керек. Ресейдің энергетика министрлігінің деректеріне сүйенсек, қазіргі таңда осы елде тәулігіне шығарылатын «қара алтын» көлемі 11,3 млн шамасында. Яғни ресейлік компаниялар өндірісті 17-18 пайызға дейін ғана азайтады.
ОПЕК-тің басты мүшесі саналатын Сауд Арабиясы да осы мөлшерден асып кетпеуі тиіс. Иранның мұнай министрі Биджар Зангане Twitter-дегі парақшасында Кувейт, Сауд Арабиясы және БАӘ тәулігіне шығарылатын мұнай көлемін қосымша 2 млн баррельге дейін азайтуға келіскенін жазды. Бұдан бөлек, ОПЕК+ келісімінің аясында G20-ға мүше мемлекеттер «қара алтын» өндірісін 3,7 миллион баррельге азайтпақ. Осылайша, жалпы шектеудің мөлшері тәуілігіне 15,4 млн баррельді құрайды.
Бұған дейін мұнай өндіру оған сұраныстан шамамен тәулігіне 3 млн баррельден артық болып келген-ді. ОПЕК пен Ресей келісе алмаған соң, артық өнімнің көлемі бірден 20 млн баррельге дейін жетті. Жаңа келісімге сай, ұсыныс көлемі бұрынғы деңгейге қайтып келмек.
АҚШ президенті Дональд Трамп аталған келісімді жоғары бағалап, оған қатысқан бүкіл тарапқа тиімді екенін мәлімдеді.
«ОПЕК+ ұйымының үлкен келісімі аяқталды. Бұл АҚШ-та энергетика саласындағы жүз мыңдаған жұмыс орнын сақтап қалады. Мен Ресей президенті Владимир Путин мен Сауд Арабиясы королі Салманды құттықтап, рахмет айтқым келеді. Қазір ғана олармен сөйлестім. Баршамыз үшін тиімді келісім», деп жазды Д.Трамп Twitter-дегі парақшасында.
Ал Кувейттің энергетика министрі Халид әл-Фадил Twitter-дегі парақшасында «2020 жылғы 1 мамырдан бастап өндірісті шамамен 10 миллион баррельге дейін азайту жөніндегі тарихи келісімге қол жеткіздік», деп жазды.
«Қара алтын» нарығының тұрақталуына АҚШ тарапы да мүдделі. Жаһандық мұнай бағасы түссе, Құрама штаттардағы энергетика саласы үлкен дағдарысқа ұшырамақ. Өйткені америкалық өндірісте негізінен тақтатас мұнайына басымдық берілген. Оны шығару құны әлдеқайда қымбат. Сондықтан әлемдік бағаның құлдырауы АҚШ-қа да оңай соқпайды.
Осыған байланысты Ақ үй басшысы Дональд Трамп ОПЕК-ке мүше мемлекеттер мұнай нарығын реттемесе, Сауд Арабиясынан келетін өнімге салық салатынын мәлімдеді. Осылайша Twitter АҚШ тарапы қолда бар мүмкіндікті пайдаланып, өз мүддесін реттеуді көздеді.
Сондай-ақ Ақ үйдің ОПЕК+ келісіміне әсері мұнымен бітпейді. Видео талқының 4 күнге созылуының басты себебі – Мексиканың өзіне қойылған міндетті орындауға көнбеуі. Сол себепті ОПЕК+ келісімі сәтсіз аяқталуы мүмкін болған. Бірақ АҚШ-тың тікелей араласуы нәтижесінде Мексика мәмілеге келді.
Әйтсе де мұнай экспорттаушы елдер өндірісті азайтқанымен, баға қатты өзгерген жоқ. Негізі болжам бойынша «қара алтын» құны биыл орта есеппен – 42 доллар, келесі жылы – 50 доллар, 2022 жылы 60 долларға жетуі керек еді. Енді коронавирус салдарынан бұл баға көзден бұлбұл ұшатын секілді.
