Дэвид ХОДАРИ,
Wall Street Journal
АҚШ мұнайы фьючерлерінің маусымдағы мұнай бағасы 20 пайызға өсіп, 24,56 долларға жетпек. Қазіргі кезеңдегі келісімшарт бағасы екі есе ұлғайды.
Бұған дейін Солтүстік Америка мұнай қорын сақтайтын қамбалардың толуынан туған дағдарыс осылайша жойыла бастады. Биыл 20 сәуірде тарихта алғаш рет мұнай бағасы нөлден түсіп кетті. Бұл мұнай өндірушілердің сатып алушыларға ақы төлегенін білдіреді.
Халықаралық энергетика нарығы бағаланатын Brent маркалы мұнайы 14 пайызға ұлғайып, барреліне 30,97 долларға жетті.
АҚШ пен Еуропаның бірқатар бөлігінде шектеулер алынып, Қытай қалыпты өмірге оралғандықтан, бензин мен дизельді отын секілді тауарларға сұраныс артып келеді. Осы орайда мұнай өндіру көлемі кеміді.
Биылғы 1 мамырда ОПЕК елдері мен «Үлкен жиырмалыққа» кіретін мемлекеттер өндіріс көлемін азайту жөніндегі келісім күшіне енді. Бағаның құлдырауы АҚШ, Норвегия және басқа да елдердің өндірісті азайтуға итермеледі.
ОПЕК және оның серіктестері күнделікті шығарылатын мұнай көлемін 9,7 миллион баррельге, яғни 13 пайызға азайтты. Morgan Stanley инвестициялық банктің стратегиялық сарапшысы Мартейн Рэтстің сөзіне сүйенсек, басқа мемлекеттер өндірісті 3,4 миллион баррельге төмендетті.
Мұнай нарығы дағдарыстан өткенін білдіретін басқа да белгілер бар. Американың шикі мұнайы мен мұнай баррелінің құны арасындағы баға өзгерді.
Сарапшылардың пайымдауынша, инвесторлар әлі де ойлана әрекет етпек. Рэтстің сөзіне сенсек, Үндістан, Жапония және Сауд Арабиясы әлі де көлік қозғалысын шектеп отыр. Бұл да мұнай бағасына әсер етеді.
Бірақ көптеген мұнай қорлары мұнай фьючерлерімен саудаласуды уақытша тоқтатты. Бұл шикі мұнай бағасын одан әрі құбылмалы ете түседі. Оның үстіне 20 мамырда бұған дейінгі сатылған фьючерлерінің мерзімі аяқталады. Өткен аптада америкалық мұнайдың фьючері 26,49 долларға жетті. Сондай-ақ мұнайды сақтау мәселесі де толыққанды шешілген жоқ.
«WTI маркалы мұнайды сақтау мәселесі әлі бар. Алдағы бірнеше апта көлемінде бұл түйткіл шиеленісе түспек», дейді Кэролайн Бэйн. Ол шикізат өндірушілерге консалтингтік қызмет көрсететін Capital Economics компаниясының экономисі.
Дайындаған
Абай АСАНКЕЛДІҰЛЫ,
«Egemen Qazaqstan»
