Шетелде оқыған жастардың өз салт-дәстүрін, тілін, ділін ұмытып кетіп жатқанының да куәсі болып жүргеніміз жасырын емес. Қазіргі жастардың басым көпшілігі жоғары білімді неге Қазақстанда алмайды? Оның себептерін де Мемлекет басшысы атап айтты, «соның бірі – жоғары білім беру жүйесінің бәсекеге қабілетсіздігі». Осыған орай білім гранттарын көбейту арқылы бұл мәселені шешуді жолға қойды.
Жоғары оқу орнында ұстаздық еткеніме биыл 25 жыл болды. Бір байқағаным – жыл өткен сайын жастар өзгеріп келе жатыр. Қазіргі жастарды жаңа заманның жастары дейміз. Әрине, заманға сай өзгерген, жаңарған жақсы ғой. Бірақ ұлттық құндылықтарымыздан ажырап бара жатқанымыз қынжылтады. Өз тіліне менсінбей қарайтын, кейде сол қазақша сөйлегенінен ұялатын ұрпақ өсіп келеді. Ағылшын тіліне басымдық берілгелі өз ана тіліміздің қадірі кетті. Қазір қаракөз балаларын орыс, ағылшын мектептеріне оқытуға беріп жатқан ата-аналарды көргенде жаным ауырады. Әрине, өзге тілдерді де білгені жақсы дейсіз ғой. Сөйтіп жүріп өз тіліміз өзге тілге жұтылып кетпесе екен! Мәселен, біздер Thomson Reuters, Scopus базаларындағы ағылшынша ғылыми журналдарға мақала шығару үшін жүздеген мың теңге ақша төлейтінімізді де жасырмаймыз. Қазақ тілі мен әдебиеті, Қазақстан тарихы, қазақ мәдеиеттануы салалары бойынша жазылған мақалаларымызды ағылшынға аударып, шетелдік ағылшын тілді ғылыми журналдарға береміз. Сол мақалаларға ешбір шетел зерттеушісі сілтеме жасамауы да мүмкін. Өз ана тілі мен әдебиеті, мәдениеті, тарихы өз қазағын қызықтырмаса, басқа елдің ғалымдарын қызықтырады деп айта алмаймын. Осындайда Қазақстандағы ғылыми басылымдар неге дәрменсіз? Неге біз қазақша жазған ғылыми тұжырымдарымызды Қазақстанның рейтингі жоғары журналдарында шығара алмаймыз? Бұл орайда да Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев ғылымға ерекше мән беретінін, қазақстандық ғылымды дамытуды жолға қоятынын айтты.
Мемелекет басшысы мемлекеттік тілді оқытудың тиімділігін барынша арттыруға шақырып, бұл мәселеде Еуропа елдерінің тәжірибесінен үйрену керек екенімізді айтты. Қазақ тілінің мәртебесі көтерілсе, 2021 жылдан бастап Тіл комитетінің Білім және ғылым министрлігінің қарамағына өтетіні де қуанышты. Қазақ тілін оқыту әдістемесі орталықтарының бір жүйеге бағынуы да нәтижеге әкелетіні сөзсіз. Қолданысқа енгізілетін оқу бағдарламаларының тиімділігін талдау және мониторинг жүргізу бір жүйеге түседі. Сондай-ақ президент ғылымға да аса мән берілетінін атап өтті. Ең бастысы білім беру және ғылым жүйесін түбегейлі реформаласа, бұл салалардың маңызы арта түседі. «Әр азамат өзінің жеке жетістігі арқылы бүкіл елдің табысты болуына, өсіп-өркендеуіне үлес қосады. Сондықтан бүгінгі отырысты адами капиталдың негізгі бағыттарын дамыту мәселесіне арнадық. Бұл – білім беру, ғылым және денсаулық сақтау саласы», - деді Мемлекет басшысы. Президент мұғалім мамандығының ерекше екенін мұғалім мамандығын тек барлық жағдайы бар талапқа сай оқу орны дайындап шығаратынын атап айтты. Осы орайда Yessenov University-дің үлкен бір құрылымы Педагогика факультеті отыз жылға жуық уақыттан бері Маңғыстау өңірі үшін сапалы педагог маман даярлап келеді. Университет басшылығының педагог мамандар даярлауға барлық жағдай жасап отырғаны мемелекет басшысының бүгінгі сөздерімен сәйкесіп тұр. «Қазіргі таңда көпшілік оқытушылардың еңбегі қаншалықты маңызды екенін түсінді деп ойлаймын. Біз «Педагог мәртебесі туралы» заң аясында мұғалімдерді ынталандыру шараларын қарастырдық. Бірақ, іс жүзінде, жоғары оқу орны оқытушысының жалақысы мұғалімнің жалақысынан аз болып қалды.Осыған орай Үкімет жоғары оқу орны оқытушыларының еңбекақысын көбейту мәселесін қарастыруы керек». Үкіметтің жоғары оқу орны оқытушыларының еңбекақысын көбейту мәселесін де күн тәртібіне қойып отырғаны бізді қуантты.
Елімізде енгізілген төтенше жағдай кезінде жаңа оқыту жүйесіне көшу, қашықтан оқыту Yessenov University оқытушылары мен білім алушылары үшін аса қиынға соққан жоқ. Қашықтан оқыту оқу орнында бұрыннан бар жүйе, күндізгі бөлім білім алушылары оффлайн жүйеде білім алып келсе, сыртқы бөлім білім алушылары қашықтан оқып келді. Енді жаппай бәрі бұл жүйеге үйреніп алды. Бұл жүйедегі сауатымыз одан сайын арта түсті, сабақтан бөлек республикалық деңгейдегі конференция, семинарларға да еркін қатыса білдік. Google Classroom, Zoom, Skype, Moodle, Opiq.kz, ClassDojo сияқты жаңа платформаларды да зерттеп үлгердік. Оффлайн сабақ беріп дағдыланған біздерге онлайн сабақ беру қызық көрінді. Әрине, өзіндік қиындықтары да болды. Университет ұжымы ұйымшылдықпен бұл қиындықты да жеңдік.
«Пандемия біздің еліміз үшін де үлкен сынақ болып отыр. Қазақстан халқы ешқашан қиындыққа мойыған емес. Бұл жолы да бірлігіміздің бекем екенін көрсеттік. Біз ырыс пен ынтымақтың арқасында кез келген сынақты абыроймен еңсереміз деп сенемін», - деген Президентіміздің айтқан сөзі ынтымағы жарасқан ел екенімізді көрсетті.
Нағбду ҚАМАРОВА,
Yessenov University профессоры.
Ақтау қаласы
