Бөрте өзеніне құятын осы бұлақтың көзін бұрын ауылдың ақсақалдары шөп-шаламнан тазартып, мал аяғы таптамайтындай етіп жыл сайын жағасын биіктетіп отыратын. Бірақ ақсақалдар өмірден өткен соң әрі ауыл тұрғындарының көбі көшіп кеткен талай заманнан бері сылдырап ағып жатқан тұщы бұлақты жұрт ұмытты.
Аталған ауыл мектебінің қызметкері Николай Фунт осы жазда шөп шауып жүргенде бұлақ туралы қарттардан естіген сөзді есіне алып, дереу мектеп қызметкерлеріне айтты. Содан Қаратаусай мектебінің бір топ қызметкерлері – шаруашылық меңгерушісі Гүлзада Әлмұхамбетова, кіші техникалық қызметкер Раиса Полуда, мұғалімдер Анастасия Синенко мен Нұргүл Оспанова және Николай Фунт күрек-саймандарын алып, бұлақты тазартуға барды.
– Біз ең әуелі Николайдың көрсетуімен бұлақ көзі болуы тиіс жерге барып, бірнеше жерден қазып көрдік. Бір шұңқырға келгенде күрегіміздің басына дымқыл лай жабысты. Сол жердің жан-жағын қолымызбен аршып, тереңдей қазғанда сұп-суық әрі беті дымқылданған топырақ қабатынан лай су шықты. Содан жабылып аршып, біз күткен бұлақ көзіне жеттік. Су біртіндеп молайып, көзін тазартқан сайын лай қабаты өзгеріп, мөлдірлене берді. Су молайған сайын бұрынғы арнасын тауып, Бөрте өзеніне қарай аға бастады. Біз де бұлақ суын қуалай отырып, арнасын да тазалай өттік. Бұлақ көзін қоршай таспен өріп, бұрынғы қалпына келтірдік. Су қашанда өз арнасын табады ғой. Жылға боп аққан бұлақ суының соңынан ере отырып, бұрынғы арнасын таптық. Сөйтіп бұлағымыз Бөртеге қосылды, – дейді Гүлзада Әлмұхамбетова.
Бөрте – Қаратаусай елді мекенінің қақ ортасынан ағып өтетін шағын өзен. Ауыл адамдары үшін тіршілік көзі. Жағасына бұзау, қозы-лақтар жайылады, ауыл қаз-үйректері жаз бойы Бөртенің суынан шықпайды. Алайда соңғы жылдары өзен тартылып, суы лайланып, кей жерінде шалшыққа айналды. Ауылға тіршілік беріп тұрған өзенді қалпына келтірудің бір амалы – өзен жағалауларындағы көміліп қалған бұлақ көздерін ашу. Ал Бөртенің жағасында мұндай бұлақтар көп. Ауыл мұғалімдері осы бұлақтың жан-жағын абаттандырып, құдық тұрғызып, басына адамдар тынығатын орындықтар қою керектігін айтады. Бұл іске ауыл адамдарының бәрінің жұмылуы қажет.
Елена ОНИСЬКОВА,
«Мәртөк тынысы» аудандық газетінің редакторы
Ақтөбе облысы,
Мәртөк ауданы