ЖАРТЫ ҒАСЫР ТОСТЫРҒАН СҮЙІНШІ ХАБАР

Астана қаласының Мемлекеттік мұрағатына таяуда Атырауда тұратын Бекес Сұпығалиев ақ­сақал­дан қомақты хат келіп түсті. Ол жарты ғасырға жуық әкесі Жәрдем жөнінде тірнектеп жина­ғандары мен өзіне тым кешігіп жет­кен соңғы жылы хабарға қатыс­ты құжаттарды да қоса жолдапты. Бекеңнің айтуына қарағанда, әкесі Жәрдем 1936 жылы әскер қатарына алынады. Ол жапон мили­таристеріне қарсы Г.Жуков қол­басшылық еткен №57 ерекше корпус құрамында Халкин-Гол маңындағы шайқасқа қатысады. Ал Ұлы Отан соғысы басталған тұста тәжірибелі жауынгер ретінде ол “Смерш” тобына қабылданады. Мойын­дарына ауыр міндет артыл­ған өзге жолдастарымен бірге бұдан кейін Жәрдем Сұпығалиұлы Мәс­кеу, Ленинград, Смоленск, Сталин­град қалаларын қорғау жолында ата жаумен нағыз ерлерше арпалысады. Жан алысып, жан беріскен ұрыс қимылдарының бел ортасында жүреді. Соғыс жылдарында Сұпыға­лиев­тар отбасына Жәрдемнің қаза тапқандығын естірткен үш мәрте “қара қағаз” да келді. Бірақ оларда оның қай жерде, қашан опат бол­ғандығы жөнінде ештеңе айтыл­майтын. Бұл күндері ақсақалдыққа қол артқан Бекес болса, кезінде өзінің алдына әкесінің қай мекенде жерленгендігін анықтау міндетін ­басты мақсат етіп қояды. Ресейдегі Қорғаныс министрлігінің Орталық мұрағатына бірнеше қайтара сұраулар да салады. Бірақ ол тала­бы кезінде күткендегідей нәтиже де бермейді. Ұлы Жеңістің 50 жылдығы қарсаңында, үмітінің нағыз үзіле түскен шағында Ресейдің Орлов қаласына қарасты Должанск ауданының басшысы В.Семеновтан Бекестің атына хат келеді. Онда Жәрдем Сұпығалиевтің сүйегі Кали­новка деревнясында жерлен­ген­дігі тайға таңба басқандай етіп жазылып, іздеушінің асыл арманы­на жол ашқандай болады. Шұғыл сапарға аттанып, Бекес бауырлас­тар зира­тындағы әке басына тағзым етеді. Осында ерекше ерлік жасаған төрт жауынгерге жеке тасбелгі қойы­лыпты. Онда: “Супигалиев Джардем. Казах.1914 года рождения. КазССР. Западно-Казахстанская обл. Джани­бекский район. Красно­армеец. Погиб 27.01.1943 г. Захоро­нен Орловская обл., Должинский район. Село Родники” деп жазылған. Көзі тірісінде ержүрек жауынгер “ІІІ дәрежелі Отан соғысы”, “ІІ дәрежелі Отан соғысы”, “ІІІ дәре­желі Даңқ”, “ІІ дәрежелі Даңқ” және үш мәрте “Қызыл жұлдыз” ордендерімен марапатталады. Ал қаза тапқаннан кейін “І дәрежелі Даңқ”, “І дәрежелі Отан соғысы” ордендерін беру жөнінде жарлық шығады. Аталған наградалар жер­лесі­міздің Кеңес Одағының Батыры атағына тең болып есептелетінін кім-кімге де айқын ұғындырғандай. Республиканың елордасы атан­ған Астананың Мемлекеттік мұра­ғатына майдангер әкесіне қатысты құжаттарын жібере отырып, Бекес қария оны тұрақты сақталатын қорға қабылдауды сұрайды. Батыр жайында кейінгі жас толқынның хабардар болуына оның аз да болса септігі тиер деп үміттенеді. Ұлы Жеңістіің 65 жылдығы кеңінен атап өтілетін айтулы тұста біз аталған өтінішке түсіністікпен қарап, оны “Ұлы Отан соғысы арда­гер­лерінің қорына” қабылда­дық. Ал Ресей жерінде орынды құрмет көрсетіліп жатқан Жәрдем Сұпығалиев есімін мәңгі есте қалдыру мәлесін республикалық, облыстық деңгейдегі құзырлы органдардың еншісіне қалдырып, жарты ғасыр тостырған сүйінші хабардан басқалар да құлағдар болса деп ойладық. Ерлер есімі – ел есінде. Ерлік ешқашан ескірмейді. Ол жылдар өткен сайын ұрпақ зердесінде бар болмысымен жаңғырыға беретін болады. Көшкінбай КЕНЕБАЕВ, Қазақстан Журналистер одағының мүшесі, жоғары санатты мұрағатшы. Астана.