Пікір • 22 Қаңтар, 2021

Закирьяновтың «зообағы»

437 рет
көрсетілді
5 мин
оқу үшін

Ілкіде интернеттен араб елдерінде ауқат­­ты қожайындардың кейбір жабайы аң-құс­тарды асырап, дұрысы ермек қы­лып отыр­ғанын көріп таңғалатын едік. Гепард, гиена, арыстан сияқты түз тағы­ларын кең сарай­ларында ұстап, қым­бат көліктеріне отыр­ғызып алатын мұсыл­ман елдерінің байшы­кештеріне таңда­йы­мызды қағатынбыз да қоя­тын­быз. Кейі­ні­рек елімізде де қас­қыр, тауыс сияқ­ты аң-құс­тарды коттедж­дерінде ұстап отыр­ған аза­маттар туралы ести бас­та­дық. Әл­бет­те, әуелі тордағы түз та­ғы­сына жа­ны­ңыз аши­ды. Әйтсе де ен дала ерке­сінің еркін­дігін шектегендердің қасында шектен тыс аң­шы­лыққа бой алдырғандар қауіпті ме, қалай?!.

Закирьяновтың «зообағы»

Әнеугүні әлеуметтік желілерде кеңі­нен тараған Қазақ спорт және туризм акаде­мия­сының президенті Қайрат Закирьяновтың аң-құстардың тұлыптарына толы кеңсесінің фотосуреті көпшіліктің назарын аударды. Бұл жайт оқу орны басшысымен бірге түскен суретін әлеуметтік желіге жүктеген спортшы Жанқош Тұраровтың парақшасынан та­раған болатын. Шамасы, жас спортшы да, сынға іліккен спорт және туризм акаде­мия­сының жетекшісі де оқиғаның соңы бұлай белең алатынын аңдамай қалса керек. Желі қолданушылары, әсіресе «Қызыл кітапқа» енген қар барысының терісіне байланысты тиісті ведомствоның түсіндірме беруін талап етті.

Ал аталған келеңсіз көрініске қатысты ақпарат құралдарына ашық сұхбат берген Қ.Закирьянов бұл барыстың шынайы терісі емес, бар болғаны бедерін дәл берген жасанды дүние екенін айтып ақталды. Сондай-ақ ол Алматы қаласындағы кеңседе тұрған көз жауын алатын қымбат аң терілері мен тұлыптарының өзі заңды негізде аңшылықтан түскен олжалары екенін жеткізді. Оның айтуынша, қар барысының жасанды терісін туған күніне сыйлаған көрінеді. Ал қар барысының қасында тұрған сілеусін де сыйға тартылған екен. Десе де академия басшысы сілеусіннің «Қызыл кітапқа» кірмейтін жыртқыш екенін айтады. Бұдан өзге оның коллекциясында 30 шақты аң тұлыптары әр құрлықтан жиналған, соның ішінде Африка, Аустралия мен Жаңа Зеландиядан аулан­ған екен. Мәселен, үш жыл бұрын Оңтүстік Африка Республикасының үкіметінен сатып алған лицензия бойынша арыстанды атып алғанын мақтанышпен айтады. Тіпті аңқұмар отандасымыз африкалықтардың осы арқылы ақша тауып отырғанын, алайда заң бойынша аталығын ғана атуға рұқсат беретінін тәптіштеп түсіндіреді. Яғни бұл аңдар әйтеуір бір күні өз ажалынан өледі, әйтпесе басқа бір жыртқыштың жемі болады. Сондықтан бұл әрекетін қатыгездікке баламайтынын жеткізеді. Аңшылық құмарлығын философиямен астастырған оның тағы бір уәжі – тұлыптар мен терілердің өз меншігінде емес, академия иелігіне жататыны. Яғни директорлар кеңесінің арнайы шешімімен академияны насихаттау мақсатында, талапкерлер тарту орайында қаражат бөлінетінін, ал өзі – тек орындаушы ғана көрінеді. «Мәселен, шартты түрде биыл зоомузейге арналған жәдігерлерді толықтыру үшін 10 млн теңге бөлуге директорлар кеңесі шешім шығарады, осы іспен мен шұғылданамын», дейді Қ.Закирьянов.

Бұл олжаның барлығы кәсіби бағдарлау негізінде алынғанын алға тартқан академия басшысының айтуынша, әрбір университеттің өзінің бренді, хоббиі болғандықтан, Спорт және туризм академиясының көздеген мақ­сат-мұраты да жабайы табиғатқа, қоршаған орта­ға, туризмге назар аударту. Ал қару-жараққа қатысты кез келген тексеру органының өкілі келсе де рұқсатнама құжаттары әзір екенін, бәрі заңды екенін айтады.

Бұл ретте Экология, геология және табиғи ре­сурстар министрлігінің баспасөз хатшысы Самал Ибраева ведомствоға қарасты Ор­­ман шаруашылығы және жануарлар дү­ние­сі комитетінің Алматы облысы бойынша аумақтық инспекциясының өте сирек кез­де­сетін және жоғалып кету қаупі бар қар бары­сының терісі белгілері бойынша жоға­рыда айтылған айғаққа құқық қорғау органдарынан тексеру жүргізуді сұрағанын хабарлады.

«Түлкі түгінен жазады» дегендей, баға­­лы аң терілеріне әуестік бұрыннан бар. Де­ген­мен табиғатты қорғау бойынша құрылған қоғамдық қозғалыстар бұл қағидатты өзгер­туге күш салып келе жатқаны аян. Әйтпесе тоқ­са­ныншы жылдарда аю мен қасқыр сияқ­ты аң терілері қазақстандықтар арасында да сән­ге айналғаны белгілі. Бүгінгі таңда бұл үрдіс­ке қарсылық білдірушілердің қатары кө­бейіп келе жатқаны қуантады. Қолда бар алтын­ның қадірін білген абзал. Әсіресе қор­шаған ортаның бөлінбес бөлшегі – тірі жан иесіне... Ал Қазақ спорт және туризм акаде­миясындағы таксидермия үлгілерінің заңдылығы алдағы уақытта анықталады.