Қазіргі уақытта құрамына Әзербайжан, Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан және Түркия кіретін Кеңесті құру идеясын алғаш рет Тұңғыш Президентіміз Нұрсұлтан Назарбаев ұсынған-ды. Сол кезде Елбасы бұл құрылым келешекте географиялық және энергетикалық тұрғыдан Шығыс пен Батыс арасындағы байланыстырушы буынға айналады деп болжағанын атап өткен жөн.
Түркі кеңесінің I саммиті дәл Қазақстанда өтуі түркітілдес елдерді біріктіру бойынша интеграциялық үдерістің кезекті жолы болды. Қазақстандық сыртқы саясатқа қатысты көпвекторлы стратегия аясындағы маңызды бағыттардың бірі ретінде түркі векторының болуы заңды.
Осындай аумақтық тетіктің болуы әртүрлі бағыттар бойынша мемлекетаралық диалогтың күн тәртібін айтарлықтай кеңейтуге мүмкіндік берді. Сондықтан да өткен кездесу аясында Түркі Кеңесінің 2020-2025 жылдарға арналған стратегиясы мен Түркі әлемінің 2040 жылға дейінгі кезеңге арналған жоспары қаралды.
Нұрсұлтан Назарбаев Түркі кеңесінің Құрметті Төрағасы ретінде түркі әлемінің кең кеңістігінде мәдени бірлік пен экономикалық кооперация идеясын сақтаудың маңыздылығын атап өтті. Осы тұрғыда Елбасының Кеңесті трансформациялау жөніндегі ұсынысы ерекше мәнге ие.
Түркі кеңесіне мүше мемлекеттер басшыларының кездесуінде сөйлеген сөзінде Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев түркі мемлекеттері жаңа сын-қатерлермен бетпе-бет келуге мәжбүр екенін, оларға қарсы іс-қимыл көпжақты ынтымақтастықтың табыстылығына байланысты болатынын атап өтті.
Қазақстан Президенті сондай-ақ Түркі өркениетін жаңғыртуды бастауға шақырды. Саммиттің «Түркістан – Түркі әлемінің рухани астанасы» тақырыбымен өтуі Түркі кеңесі мүшелерінің әлемге ұлы түркі ойшылдарының бірегей киелі ескерткіштері мен мұраларын бірлесіп көрсету ниетін білдіреді.
Түркі кеңесі түркітілдес мемлекеттер арасындағы серіктестіктің орталық элементі болып қала береді деп қорытынды жасауға болады. ТМЫК әлеуетін пайдалану қатысушы елдерге өзгеріп жатқан геосаяси жағдайларға дер кезінде бейімделуге, бұл ретте экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету деңгейін арттыруға мүмкіндік береді.
Лидия ПАРХОМЧИК,
Нұрсұлтан Назарбаев қоры жанындағы Әлемдік экономика және саясат институтының сарапшысы
