«QazVac вакцинасын әзірлеу процесінде вирустың белсенділігін жою үшін іс жүзінде формальдегид пайдаланылады. Бұл отандық фармакопеяда шектелмеген дәстүрлі әдіс болып саналады. Вакцинаның қауіпсіздігі мен тиімділігіне келсек, оны өндіру барысында электрондық микроскопия арқылы вирустың морфологиялық тұтастығы мен қауіпсіздігі бірнеше рет тексеріледі. Клиникалық зерттеулердің барлық үш фазасында клиникаға дейінгі сынақтардағы жануарларды және вакцинацияланған еріктілерді талдау нәтижелері олардың қан сарысуында COVID-19 инфекциясының алдын алатын әрі бейтараптандыратын антиденелер пайда болғандығын көрсетеді. Осылайша, QazVac вакцинасын өндіруде формальдегидті қолдану оның антигендігі мен иммуногенділігін төмендетпейді», делінген БҒМ Ғылым комитетінің Биологиялық қауіпсіздік проблемалары ҒЗИ хабарламасында.
QazVac вакцинасын әзірлеушілер клиникаға дейінгі және клиникалық зерттеулердің нәтижелері бойынша осы жылдың шілде айында беделді әлемдік ғылыми басылымдарда жарияланатын екі ғылыми мақаланы дайындады. Қазіргі уақытта мақалалар рецензиялаудан өтіп, баспаға қабылданды.
«Ғалымдар мен дәрігерлер қауымдастығының @medsupportkz мәлімдемесінде QazVac вакцинасын дайындауда формальдегидті қолдануға қатысты алаңдаушылықтары орынды. Шынында да, вирусты бейтараптандыру үшін қолданылатын формальдегид вакцинаның антигендік қасиеттерін бұзып, оның тиімділігін төмендетуі мүмкін. Сондықтан вакцинаға толыққанды баға беру үшін клиникалық сынақтардың үшінші фазасы жүргізіледі. Қазір QazVac вакцинасы бойынша клиникалық сынақтардың үшінші кезеңін аяқтап жатқанын білеміз. Сарапшылар құрамында болып, клиникалық зерттеулердің бірінші және екінші фазаларында алынған нәтижелермен мұқият таныстым. Зертеу нәтижелері вакцина алған адамдарда күшті жасушалық иммунитет және жеткілікті антидененің қалыптасуын айқын көрсетті деп айта аламын. Бұл отандық QazVac вакцинасын өндіру кезінде белсенділігі жойылған вирус өзінің антигендік қасиеттерін жоғалтпайды, яғни формальдегидті қолдану толығымен негізделген дегенді білдіреді. Бұл деректер әлемдегі ең беделді медициналық басылымдардың бірінде жарияланады», дейді Ұлттық биотехнология орталығының бас директоры Е. М. Раманқұлов.
Сарапшы вакцинаның тиімділігін бағалаудың нақты әдісі жөнінде айтып берді.
«Атап айтсақ, коронавирусқа тән антиденелері бар вакциналанған еріктілердің үлесін есептеу. Әрине, бұл әдіс – вакцинаны енгізу бойынша иммундық реакцияның жанама көрсеткіші ғана. Алайда, вакцина тиімділігінің басты өлшемі емес. Отандық QazVac вакцинасының тиімділігін нақты бағалау осы жылы шілде айының ортасында вакцина алған еріктілер мен плацебо топтары арасында COVID-19 науқастарының саны ескерілетін клиникалық сынақтардың үшінші кезеңі аяқталғаннан кейін есептеледі», дейді Е. Раманқұлов.
Сонымен бірге, С. Асфендияров атындағы ҚазҰМУ ректоры Талғат Нұрғожин аталған мәлімдемеге өз пікірін қосты.
«Отандық QazVac вакцинасы өзінің қауіпсіздігі мен уыттылығының жоқтығын зертханалық жануарларға жүргізілген тәжірибелер барысында дәлелдеді. Содан кейін вакцинаның қауіпсіздігі клиникалық зерттеулердің бірінші және екінші кезеңінде еріктілер тобында расталды.
QazVac вакцинасының вирусқа қарсы белсенділігі мен клиникалық тиімділігі клиникалық сынақтардың үшінші фазасының бірінші жартысының нәтижелері бойынша да дәлелденді. Формальдегид әртүрлі вакциналар өндірісінде ұзақ уақыт бойы пайдаланылып келеді. Мәселен, ол тырысқаққа қарсы вакциналарда, балаларға арналған әйгілі поливалентті вакциналарда кездеседі. Формальдегид пен COVID-19 вирусының өзара әрекеттесуі туралы бірнеше мақалалар жарияланды.
Формальдегид вирустың белсенділігін жою үшін қолданылады, ал вирустың құрамына кіретін S-протеиннің өзі конформациялық өзгерістерге ұшырамайды. S-протеинге реакция ретінде антиденелер түзіліп, нәтижесінде ағзаның иммундық реакциясы пайда болады», дейді Т. Нұрғожин.
