– Әлемдегі экономикасы озық мемлекеттердің бәрі демократиялық жолмен өркендеп келеді. Өйткені демократиялық жүйе экономикалық бостандыққа жол ашады. Біз әлемдік бәсекеге қабілетті болу үшін демократиялық жүйеге көшуіміз керек. Алдағы конституциялық реформа мемлекеттің болашағына әсер ететін аса маңызды қадам деп ойлаймын. Бұл түзетулер саяси жүйені қайта құру үшін көптен күткен нақты қадамдарды қамтып, қоғамның мемлекетпен өзара іс-қимылы форматын жаңғыртуға жетелейді, – деді Төлеубек Мұқашев.
Әрине, жаһандану дәуірін бұрынғымен салыстыруға болмайды. Технология да, адам санасы да жаңғырып та, өзгеріп те жатыр. Мұндай жаңғыру мен өзгеріс тәуелсіз Қазақстанның қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық өркендеуіне қажет. Осындай жаңғыруға ықпал ететін өзгерістер талқыланған өңіраралық көшпелі отырысқа Атырау, Ақтөбе, Батыс Қазақстан және Маңғыстау облыстық мәслихаттарының хатшылары, облыстық ардагерлер кеңесі мен референдумды қоғамдық қолдау жөніндегі өңірлік штаб төрағалары қатысты. Мәселен, «Ардагерлер ұйымы» республикалық қоғамдық бірлестігінің төрағасы Бақтықожа Ізмұхамбетов Конституциядағы өзгеріске қатысты екі мәселені ортаға салды.
– Біріншісі – өзгерістің мәні мен маңызы. Екіншісі – өзгерістің елдің дамуына тигізер пайдасы. Міне, осы тұрғыдан айтқанда, Конституцияның баптарына енгізілетін өзгерісті қолдауға әбден болады, – дейді Б.Ізмұхамбетов.
Референдумды қоғамдық қолдау жөніндегі Атырау өңірлік штабының жетекшісі Гүлзада Шакуликованың мәліметінше, 6 мамырдан бері еңбек ұжымдарында конституциялық реформалардың негізгі ережелерін кеңінен түсіндіруге байланысты 182 іс-шараны өткізу жоспарланған. Өңірлік штаб мүшелері осы кезге дейін 130 іс-шараны өткізген.
– Бүгінгі дәуірдің талабы күн сайын өзгеріп жатыр. Бұл өзгерістен кеш қалмау қажет. Осыған орай мемлекеттік басқарудың тиімділігін арттыруға бағытталған конституциялық реформа қоғам мүддесі үшін қолға алынып отыр. Сондықтан референдумға қатысу біздің санамыздың қаншалықты жаңғырғанын, балаларымыз бен немерелеріміз өмір сүретін қоғамның демократиялық моделін енгізу үшін жауапкершілік алуға қаншалықты дайын екенін көрсетеді. Демек, алдымызда Жаңа және әділетті Қазақстан құру жолында азаматтардың мүддесі мен құқығын қорғау, саяси жүйені, әкімшілік-аумақтық құрылымды өзгерту, жаңа экономиканы қалыптастыру секілді бірқатар маңызды міндеттер тұр, – деп пікір білдірді Гүлзада Шакуликова.
Оның мәліметіне сүйенсек, өңірлік штаб құрамында 25 адам бар. Әсіресе, зиялы қауым өкілдері, саясаттанушылар, Үкіметтік емес ұйым өкілдері, журналистер мен қоғам белсенділері, блогерлер референдумның маңызын түсіндіруге атсалысып келеді.
– Жүсіп Баласағұн бабамыздың «Адамдардың артықшылығы өнері, ақылы, білімі болса, ол – адамның өз қажеттіліктері үшін таптырмайтын қасиет», дегені бар. Ғұлама ойшыл адамды осынау асыл қасиеттерді бойына жинақтауға шақырады. Мұндағы басты мақсат – адамның өзін өзі тәрбиелеуі, саяси санасын жаңғыртып, сауатын арттыру. Мемлекеттің келешегі жарқын болсын десек, Ата Заңға енгізілетін өзгерісті қолдауда ауызбірлік танытатын уақыт келді, – түйіндеді ойын Гүлзада Шакуликова.
Ал Атырау облыстық кәсіподақтар бірлестігі төрағасының орынбасары Еділ Ұзақбайдың айтуынша, жұмысшылардың құқықтары мен мүддесін қорғайтын ірі қоғамдық ұйым мемлекеттік саясатты қалыптастыруға тың серпін беретін өзгерістердің іске асуына қолдау білдіріп отыр. Қазір кәсіподақтар бірлестігі 15 саланы біріктіреді. Бірлестік құрамына 80 мыңға жуық мүшесі бар 670 бастауыш кәсіподақ ұйымы енген.
– Кәсіподақ мүшелері Президент ұсынған реформалар стратегиялық маңызға ие екенін түсініп отыр. Мұның бірнеше себебі бар. Біріншіден, референдум – халық үшін ел болашағын айқындайтын бірегей мүмкіндік. Себебі, өзгерістердің бәрі «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасынан бастау алғаны, халықтың талап-тілегінен туындағаны даусыз. Демек, ел сеніміне ие болмай, Жаңа Қазақстанды құру мүмкін емес. Екіншіден, біз адалдық пен әділетті болу қағидаларын қатаң ұстануымыз керек. Бұл – Жаңа Қазақстанды құрудың басты ұстанымы, – дейді Еділ Ұзақбай.
Оның айтуынша, Конституциялық реформа – қоғамды демократияландырудың шынайы көрінісі. Мұны нақты қадам деуге болады. Демократиялық дамуға қадам басқан соң еңбек адамының лайықты өмір сүруіне көңіл аударылуы керек.
– Кәсіподақ үшін негізгі құндылық – еңбек адамының лайықты өмір сүруі. Сол себептен, кәсіподақтар халқымыздың әл-ауқатын арттыру үшін еңбекақы төлеу жүйесін, еңбек және кәсіподақ заңдылығын жетілдіру арқылы еңбек етудің лайықты шарттарын, жұмыс орындарын сақтау, жаңа орындарды ашуды қамтамасыз ету, еңбек заңдылығын сақтауда мемлекеттік және қоғамдық бақылауды күшейту туралы ұсыныстарды ұсынған болатын. Алдағы уақытта қабылданатын жаңа Әлеуметтік кодексте осындай ұсыныстарымыз көрініс табатынына сенімдіміз. Кәсіподақтардың басты мақсаты – қоғамда әлеуметтік тұрақтылықты сақтап, жұмыс берушілер мен еңбеккерлер арасында әлеуметтік диалог орнату. Сөйтіп, еңбек адамының лайықты өмір сүру сапасын жақсарту, – деген ойын білдірді Еділ Ұзақбай.
Өңіраралық көшпелі отырыста Ақтөбе, Батыс Қазақстан өңірлік, Жылыой аудандық штабының жетекшілері, Маңғыстау облыстық, Махамбет аудандық мәслихатының хатшылары референдумға енгізілетін өзгерістерді түсіндіруге байланысты іс-шаралар туралы хабардар етті.
Атырау облысы
