Өзін банк қызметкерімін деп таныстырған қаскөйлер қызылжарлық келіншекке қоңырау шалып, оның атына қылмыскерлердің несие рәсімдегелі жатқанын айтып шошытқан. «Қылмысқа тосқауыл қою үшін өзіңізге несие алып, ақшаны көрсетілген шотқа салуыңыз қажет» деген ертегіге сенген әйел алаяқтардың нұсқауымен бес банктен займ рәсімдеген...
Солтүстікқазақстандық полиция қызметкерлері алматылық әріптестерімен бірлесе отырып, осы қылмысқа қатысы бар бір топ адамды анықтады. Тергеу-тексеру жұмыстарының нәтижесінде Петропавлда Алматының екі тұрғыны сот алдында жауап берді. Олар алаяқтық жолмен тапқан табыстарын топтың басқа мүшелеріне жіберіп отырған. Қаржы технологияларын жетік білетін 30 жастағы қылмыскер бұрын банкте жұмыс істеген екен, ол жәбірленушілерден түскен ақшаны бірден криптовалютаға айналдырып отырған.
Сот үкімімен 30 жастағы қылмыскер – 4, ал оның «әріптесі» 3,5 жыл мерзімге бас бостандығынан айырылды. Осылайша, полиция ІТ қылмыскерлерді әшкерелеудің жолын тауып, істі сотқа жеткізді. Осының өзі үлкен жетістік.
Ал бұған дейін Солтүстік Қазақстан соты интернет арқылы қылмыс жасаған бірнеше қылмыскерге сот үкімін шығарған еді. Соның ішінде қалалық соттың судьясы С.Литфуллина 21 жастағы Д.Құлжабаев (тегі өзгертілді) деген алаяқты 3 жылға бас бостандығынан айырды. Сот үкіміне қарап отырып, еріксіз таңғаласың. Себебі орта ғана білімі бар, жап-жас жігіт өзінен әлдеқайда үлкен, өмірлік тәжірибесі мол 13 адамды алдап, біреуіне 10, тағы біреуіне 20 мың теңге ақша беріп, өзінің айтқанына оңай көндіріп келген. Әккі жігіт құрбандарының бәріне қылмыстық схеманың бір-ақ жолын қолданған. Мәселен, ол Е.Сәду (тегі өзгертілді) деген азаматқа www.technodom.kz сайты арқылы «Technodom Operator» АҚ-та ЖСН-ді ғана көрсетіп тауарлы-кредит алуға болатынын айтады. Ал кредит артынан жойылады деп сендіреді. «Өйткені мен тапсырысымнан бас тартамын, сонда қарыз ақша базадан өшіп қалады» деп сендіреді. Сонымен бірге «ешқашан таппасын» деп сол жерде сим картасын да ауыстырып береді. 10 мың теңгеге қызыққан Е.Сәду оның айтқанына көніп, өзінің телефонын Д.Құлжабаевтың қолына ұстатады. Ал анау Сәдудің телефонынан оның ЖСН арқылы 12 ай мерзімдік кредитпен құны 180 мың теңге тұратын «Samsung Galaxу А52» телефонын алуға «Фридом финанспен» сырттан келісімшарт жасайды. Сосын екеуі Технодом дүкеніне келіп, сатушыдан қымбат телефон алады. Е.Сәду Құлжабаевтан алған 10 мың теңге олжасына мәз болып қала береді, ал Құлжабаев ұялы телефонды қалтасына басқан күйі зым-зия болады. Несиенің айлық өтеу мерзімі келіп, «Фридом Финанс» өзін мазалай бастағанда ғана Е.Сәду өзінің оңбай алданғанын біліп, санын бір-ақ соғады...
Дәл осы жолмен Д.Құлжабаев барлығы 13 адамды сазға отырғызып кеткен. Көбіне біреуден, ал екі адамға екі-екіден, барлығы 3 136 816 теңгеге 15 қымбат телефон алғызып, оларды қолды қылған алаяқ олжасының бәрін қаланың «Сити-Молл» дүкеніне, Көкшетау, Астана қалаларының супермаркеттеріне және базарда арзанырақ бағаға сатып жіберген. Маркасы мен нөмірі белгілі болғандықтан дүкендерде сатылған кейбір телефондар алаяқтық жолмен қолға түскендіктен сатып алушыдан алынып, іске тіркелген. Сөйтіп, айдаладағы жазықсыз жандар да бұл алаяқтықтан жапа шеккен. Мысалы, Ю.Громов деген азамат осындай телефонның бірін Астана қаласындағы «Есіл» дүкенінен сатып алған. Артынан полиция оны тауып, іске тіркеу үшін телефонды тәркілеген. Сондықтан сатушы оған дәл сондай басқа телефон беруге мәжбүр болған...
Қарапайым, тіпті қарадүрсін деп айтуға болатын осы алаяқтық әдіс-айла жиырма шақты адамның басын қаңғыртып қойған. Осының өзінен-ақ адамдардың жоқ нәрсеге сенетін аңқаулығын көруге болады. ЖСН көрсетіліп тұрған жерден ешкім де жазадан жалтара алмайтынын түсінген жөн.
Интернет алаяқтықтың тағы бір көп тараған мысалы бар. Өткен тамыз айында Петропавл қалалық соты тағы бір жап-жас жігіт Р.Малдыбекті соттады (тегі өзгертілген). Шығыс Қазақстан облысына қарасты Үржар ауданының 23 жастағы тумасы 51 адамды сазға отырғызған. Өзі 2021 жылы 3 жыл алты айға сотталып, мерзімінен бұрын шыққан екен.
Р.Малдыбектің алаяқтығы тіпті қарапайым. Ол 2021 жылдың қаңтар айынан бастап, 2022 жылдың ақпанына дейін бір жыл бойы ОLХ арқылы «Алматы қаласында арзан бағаға үстел, орындықтар жасаймыз» деген хабарландыру таратады. Хабарландыруға «жұтынған» жиһаздардың суретін де салып, телефон нөмірін көрсетіп қояды. Дүкендегі жиһаздардың бағасы удай болғандықтан жиһазға зар болып жүрген жандар хабарласа бастайды. Р.Малдыбек алдымен оларға жиһаздың бағасын, бұған үйге жеткізу қосылатынын айтып, соның жарты құнын өзінің Каспий банктегі карточкасына аударуды сұрайды. Осыдан кейін үстел, орындық алушылардың бәрі ақшаларын аудара бастайды. Дәндеген Малдыбек енді Instagram желісінде Mebel elІt, Cold meвеl сияқты аккаунттар ашып, оларға хабарласқандардан да «жасалуға» тиісті жиһаздың жарты ақшасын алып отырады. Өзінің азды-көп жиһаз цехында істеген тәжірибесін пайдаланып, кәсіби тілде қалай сөйлеуді де еркін меңгеріп алған. Сөйтіп, жазықсыз жандардың 4 млн теңгедей ақшасын қолды қылған.
Бірақ полиция соңына түскен соң ол 2022 жылдың ақпан айында Алматыдан Петропавлға қашып, ізін суытпақ болады. Бірақ мұндағы полиция қызметкерлері алматылық әріптестерінің сұранымымен оны ұстап, істі сотқа дейін жеткізді. Қалалық соттың судьясы А.Әшімов ақыры Р.Малдыбекті қылмыстық істің 51 эпизоды бойынша соттап, бұрынғы өтелмеген мезгілін ескеріп, 6 жыл сегіз ай мерзімге бас бостандығынан айырды.
«Осындай істерден халық құлағдар болуы керек. Сонда сақтық шараларын да күшейтеді. Әйтпесе, толып жатқан ескертуге құлақ аспай жүре береді», дейді бізді осы істермен таныстырған Солтүстік Қазақстан облыстық сотының төрағасы Ербол Жанғазин.
Солтүстік Қазақстан облысы
