«Тиімді депозит» пирамидасын құрушылар жаза мерзімін өтегеннен кейін де қаржылық не коммерциялық ұйымдарда басшылық қызмет атқара алмайды. Сот үкімі бойынша сотталушылар зардап шеккендердің қаражатын қайтарып беруге тиіс. Алаяқтардың әрекетінен зардап шеккен 764 адам 4 миллиард теңге қаржысынан айырылған. 840 томнан тұратын қылмыстық істе алаяқтардың қаржы пирамидасы әдісімен жұрттан қолма-қол ақша қабылдағаны, тіпті автокөліктер мен жеке адамдардың тұрғын үйлерін қымбатқа сатып беруге уәде еткені көрсетілген. Көп табыс табамыз деп алданған жұрт алаяқтардың кеңсесіне келіп, жеке көліктер мен тұрғын үйлерін саудаға шығаруға өз аттарынан сенімхат рәсімдеген. Ақыр аяғы сатылымға шыққан мүлік те жоқ, не қолдарына қаржысы да түспей сан соғып қалды. Тергеу кезінде алаяқтарға қатысты қаншама дәлел жиналса да, сот барысында айыпталғандар кінәларын мойындамады. Не тергеу кезінде, не сот үдерістерінде жұрттан жиналған 4 миллиард теңгенің қайда кеткендігі анықталмады.
«Тиімді депозит» ісімен бір кезде Ақтөбе қалалық №2 сотында «Центр Финанс» пирамидасын ұйымдастырған 31 жастағы Берік Тиминге қатысты сот жүріп жатыр. 2019 жылдың желтоқсанынан 2020 жылдың ақпанына дейін екі жүз адам осы пирамидаға 1 миллиард теңгеден астам қаржы салған. Екі жарым жыл бұрын Берік Тимин «Центр Финанс» серіктестігін сатып алып, жарғысында коммерциялық қызметпен айналысатынын көрсете отырып, қайта тіркеуден өткізеді. Содан кейін жоғары жалақыға қызметкерді жұмысқа алатындығы туралы жарнама береді. Жұрттан салым қабылдап, ай сайын 40 пайыздық мөлшерлемеде сыйақы беруге уәде еткен. Бұл жерде адамдардан қабылданатын ең төменгі салым мөлшері – 300 мың, ең жоғарғысы 2 миллион 100 мың теңге деп белгіленген. Берік Тимин де алаяқ әріптестері секілді жұрттың көлігін нарықтық бағадан 30 пайыз жоғары бағаға сатып беруге уәде етеді. Көлік иесімен келісімшарт жасасып, олар жылжымалы мүлігін саудалауға сеніп тапсырған. Алаяқ көлік иесінің қолына аз мөлшерде қаржы беріп, қалған соманы көлік сатылған соң беруге уәде еткен. Уақыт өте береді, уәде етілген қаржы қолына тимеген соң көлік иесі Берік Тиминнің кеңсесіне келгенде еш адамды таппайды, ешбірі телефон тұтқасын көтермейді. Зардап шеккендер өздерінің қалай алданғандарын баяндағанымен, сот үдерісінде алаяқтар өздерін айыпты деп сезінбеді. Берік Тиминнен алданған 200 ақтөбелік бір миллиард теңгені қайда жібергенін білгісі келсе де, бұл сұрақтың жауабы табылмады.
Айта кету керек, Ақтөбеде бір жыл бұрын дәл осы уақытта бірнеше қаржы пирамидасын ұйымдастырғандарға ашық сот болып, оннан астам адам ұзақ мерзімге сотталып кеткен еді. Өкінішке қарай, қолындағы қаржысынан айырылған, баспанасын не көлігін сатып беремін дегендерге оңбай алданған адамдардың көптігіне қарамастан, қаржы пирамидаларына сенетіндер саны әлі азаймай отыр.
Ақтөбе облысы
