Коммуналдық лагерь ашылса...

Суреттерді түсірген Ерлан ОМАР, «EQ»

Мектептен босаған баланы үш ай бойы гаджеттер мен смартфондардан «ажырату» қазіргі күннің өзекті мәселесіне айнал­ған­дықтан, көпшілік ата-ана жазғы демалыс күн­дерінде ұл-қызының қала сыртындағы лагерьде демалғанын қалайды. Олардың дені баласына сауықтыру лагерінің жолдамасын өздері сатып алса, ірі өндірістік мекемелер еңбеккерлеріне мұндай жолдаманы кәсіподақ ұйымы арқылы ұсынады. Жаз басталысымен балалар үшін де жолдама бағасы шарықтайды. Өйткені қала сыртындағы сауықтыру орындары жазда ғана табыс тауып, жыл бойы бос тұратындықтан,  демалыс кезеңін тиімді пайдаланып қалуға тырысады. Сол себепті жаз маусымы аяқтала салысымен лагерь корпус­тарын ересектер демалатын орынға айналдыруды құп көреді.

Қала сыртына бірнеше күнге демалуға кеткен балалардың қауіпсіздігіне лагерь басшы­лығы мен тәлімгерлер жауап береді. Десе де, тәрбиесі ала-құла отбасылардың балаларын он күнге бір жерде басын қосу олардан үлкен жауапкершілік пен қырағылықты талап етеді. Бүгінгінің баласы бұрынғының баласы емес екенін жақсы түсінгендіктен, ата-ана ең бірінші кезекте сауықтыру лагеріндегі ішкі қауіпсіздікке қатты алаңдайды.

Облыстық білім басқармасы осы жазда барлық ауыл-қала оқушысының 98 пайы­зын жазғы демалыспен қамтуды жоспарлап отыр. Өңірде 1-10 сынып аралығында 158 312 мек­теп оқушысы бар. Олардың бәрі бірдей қала сыртындағы лагерьге бара алмайтыны анық. Бірақ бала жазда бос жүрмеуі керек. Сол үшін өңірдегі 360 мектеп жанынан жаз­ғы лагерьлер ұйымдастырылып жатыр. Олар­дың көпшілігі жарты күнге есептелген, кейбі­рінде аз қамтылған отбасылардың балалары ертеден кешке дейін түрлі іс-шараларға қаты­сып, түскі асты да осы жерде ішетін болады. Соны­мен бірге өңірдегі 49 қосымша білім беру ұйы­мында зияткерлік және шығармашылық бағыттағы үйірмелер жаз бойы жұмыс іс­тейді.

1 маусым – Балаларды қорғау күні орталық саябақта ата-аналарға қала сыртындағы ша­тыр­лы сауықтыру лагерьлерінің жолдама­лары ұсынылады. Жақында «Campit» жазғы лагерінде «Жаз.Bala.Fest» семинары өткізі­ліп, онда «Бал­дәу­рен» республикалық оқу-сауық­тыру орта­лығының мамандары, облыс­тық ғылыми-прак­тикалық орталықтың психологтері, «Оқу­­шылар сарайы» мен «Жас турист» стан­са­сы­ның тәлімгерлері балалардың жазғы демалы­сын қызықты етіп өткізу тәжіри­бе­лерін орта­ға салды. Оған өңірдегі лагерь бас­­­шы­лары мен осы жерлерде жаз бойы жұмыс іс­тей­тін әдіскерлер мен тәлімгерлер қатысты.

Қала сыртындағы лагерьлер 200 мыңға жуық оқушыны түгел қамти алмайтыны анық. Оның үстіне жатын корпустары, ойын алаң­дары, асханасы дені сау балаларды қа­был­­дауға ғана арналған. Мүгедектігі бар ба­ла­­­лар­дың жазғы демалысын тиімді  ұйым­­дастыра білу де маңызды. Ерекше қа­жет­­тілігі бар балаларға лайықталғаны қала сыр­­тындағы «Күншуақ» сауықтыру лагері ғана. Бұл жерде табиғат аясында серуендеу, атқа міну сияқты емдік шаралардан өтіп, он күн тыныққан мүмкіндігі шектеулі баланың еңсесі көтеріліп, үйіне көңіл күйі жақсарып қайтады. «Күншуақта» бір мауысымда 54 бала қабылданады. Былтыр мүгедектігі бар 1 080 бала осы жерде оңалтудан өтті. «Күншуақта» денсау­лығында кінәраты бар бес баланың біреуі ғана демалса, басқалары жылдап кезе­гін күтеді. Аудандарда мұндай балаларға арнал­ған бірде-бір демалыс орны жоқ.

Өңірде денсаулығында кінәраты бар балалар саны жыл сайын көбейіп келеді. Егер 2015 жылы Ақтөбе облысында мүмкіндігі шектеулі 5 159 бала тіркелсе, 2019 жылы олардың саны 6 370-ке, 2022 жылы 6 700-ге жеткен. Мүгедектігі бар 2 094 бала мектептер мен арнайы түзету ұйымдарында оқыса, жүріп-тұра алмайтын, әлеуметке кіруі өте қиын 1 026 бала үйде отырып қалды. Өз қатарластарымен еркін араласа алмай, төрт қабырғаға қамалған баланы күндіз-түні бағып отырған ананың да шыдамы таусылып, жүйкесі жұқа­рады. Сол үшін де баласымен бірге табиғатқа шығып, сергіп қайтқысы келеді. Ал Ақтөбедегі жалғыз «Күншуақ» лагері үйден шыға алмай отырған барлық мүгедек баланы қабылдай алмайды. Сондықтан да ерекше қажеттілігі бар жеткіншектің қоғамға араласуы үшін оның демалысын жақсы ұйымдастыра білу өте маңызды. Туабітті мүгедектігі бар балаларды өсіріп отырған ата-аналар баласымен бірге демалатын коммуналдық лагерь ашылса деген ұсыныс айтты.

Ақтөбе облысында мектеп жасындағы балалардың жазғы демалысы үшін бағасы қолжетімді сауықтыру лагерьлерінің аздығы, соның ішінде аудан балаларын жеткілікті түрде қамти алмай жатқандығы, табиғат аясындағы шатырлы лагерьлер жұмысын ұйымдастыру, мүгедек балаларды оңалту орталықтарының жетіспеушілігі – күн тәртібіндегі мәселенің бірі.

Ақтөбе облысы