Мәдениет • 02 Тамыз, 2023

«Күн болмағанда, кім болам?»

383 рет
көрсетілді
3 мин
оқу үшін

Ұлтымыздың жазба әдебиетінде Абайдан кейін әр жанрда еңбек етіп, ерекше көзге түскен көр­нек­ті ақындарымыздың бірі Сұлтанмахмұт Торайғыров екені мәлім. Отты жырларымен Алаш­тың алдаспанына айналып, қысқа ғұмырында соңына өлмес рухани­ қазына қалдырған ақынның 130 жылдық мерейтойы­на­ орай Баянауылдың Торайғыр ауылында дүбірлі той өтті.

«Күн болмағанда, кім болам?»

Ақынның жазу ісімен бел шешіп айналысқан кездері қазақ халқының тарихында өте бір ауыр жылдар еді. Ол мәдениеті озық, экономикасы дамыған елдердің жоғары жетістіктерін уағыздап, жаңалықтың жаршысы бола білді. Сол себепті ақынның «Бүгінгі жастарға оқу міндет, бар қиындықты тек қана ғылым жеңбек» деп ой тастағаны. Қамшының сабындай қысқа ғана ғұмырында ұлт болашағы үшін күрескен ол жалынды жырларымен қазақ халқының үміт отын жақты.

«Қараңғы қазақ көгіне,

Өрмелеп шығып күн болам!

Қараңғылықтың көгіне,

Күн болмағанда, кім болам?». Ақын­ның­ ұлы арманы осылайша ұлтына қызмет ету еді.

Торайғыр көлінің жағасында өткен дүбір­лі тойға жиналған халықтың қара­сы қалың көрінді. Арғымақтар ала­ман­ға­ түсіп, білекті жігіттер бозкілемде бел­дессе, күміс көмей әншілер сахна­ төрінде тыңдарманның құлақ құры­шын­ қандырды. Жиналған қауымға павло­дарлық суретшілердің картиналары,­ қол­данбалы өнер бұйымдарының көр­месі, ұлттық тағамдар байқауы, облыс­тың қала­лары мен аудандарының шығар­ма­шылық ұжымдарының мерекелік кон­церті де ұсынылды. Өңірлік мәдениет бас­қар­масының ұйымдастыруымен өткен кон­церттік бағдарлама аясында эстрада­ жұл­дыздары Саят Медеуов, Аллажар Қай­бар, Әсел Мадекешова сынды сахна саң­лақ­та­ры­ өнер көрсетті.

й

Мерекелік іс-шараға Павлодар облы­сының әкімі Асайын Байханов, Парла­мент Сенатының депутаты Алтын­бек Нұх­ұлы, Мәжіліс депутаттары Нұр­жан Әшімбетов пен Жарқынбек Аман­тай­ұлы, сондай-ақ ақынның өне­гелі өмірін зерттеп жүрген белгілі тарихшылар мен зиялы қауым өкілдері қатыс­ты. Бір топ шығармашылық қауым әуелі ақынның кесенесіне барып, дұға бағыштады.

– Киелі Ертіс-Баян өңірі – ұлы тұлғалардың қасиетті мекені. Рухани алыптардың қатарында Сұлтанмахмұт Торайғыровтың орны ерекше. Жер­ле­сіміздің орасан зор еңбегін ұлық­тау мақсатында өңіріміздің алдыңғы қатарлы жоғары оқу орны, өңірлік кітапхана, көше мен елді мекен ақынның есімін иеленіп отыр. Ал жыл сайын өткізілетін Торайғыров оқулары Алаш ардақтысының қалдырған аманатын өскелең ұрпаққа жеткізудің бір көрінісі, – деп атап өтті А.Байханов.

Мерекелік жиында реставрациядан өтіп, жарық көрген С.Торайғыровтың 1933 жылғы «Толық шығармалар жинағының» және 1971 жылы Алматы қаласында басылған «Избранные» кітабының тұсауы кесілді. Алғашқы аталған латын қарпіндегі кітап Бұқар жырау атындағы әдебиет және өнер музейінің бастамасымен, Торайғыров университетінің қолдауымен жөнге келтірілген. Ал соңғысы Павлодар қалалық әкімдігінің қолдауымен 600 дана болып қайта басылып шықты.