Содан соң кітаптың келесі беттерінде Қазақстанның сол кездегі ауыл шаруашылығы, өндірісі туралы ақпараттар бар. «Кейінгі он жыл ішінде Қазақстанның оңтүстігінде тамақ өндіретін көптеген зауыт бой көтерді» дей келе, Қазақ елінде сол кезде бес қант, төрт спирт, он консерві, үш крахмал зауыты бар екенін айтады. Ал осы уақытта ауқымды индустрияландырудың нәтижесінде Қазақстандағы өнеркәсіп саласындағы жұмысшылардың саны 1920 жылғы жиырма мыңнан 1945 жылдың басында шамамен 1 миллионға дейін өскенін ерекше атап өтеді.
Батыс ғалымдарының нені зерттесе де, жеріне жеткізе зерттейтін ерекшелігіне сүйінбей тұра алмайсыз. Олар үшін аз халықтардың дамуға ұмтылысы, өмірге көзқарасы, ынтасы, реформаларға деген құлшынысы – зерттеулерінің маңызды тірегі. Авторлар жайдан-жай қазақ комбайыншы қызының суретін кірістірмейді, сол уақытта елдегі өндіріс жағдайы қалай болғанынан да ауқымды деректер береді. «1938 жылы Қазақстанда 191 кеңшар, 363 машина-трактор стансасы, 25 646 трактор, 9 522 комбайн болды. Ал 1947 жыға қарай 254 кеңшар мен 670 ұжымшар болды, егістіктерде 12 мың комбайн, ондаған мың трактор жұмыс істеп тұрды» деген мәліметтерді оқырманға ұсынады.
Біз «Тарих – айна» деген сөзді көп айтамыз. Әрине, тасқа басылған тарих өшпек емес. Керісінше, күн санап құндылығы арта береді. Британиялық қос ғалымның кітабына енген комбайншы қыздың бұл суреті бізге ХХ ғасырдағы қазақ әйелінің шынайы бейнесін, қайсар рухын, өмірге деген құштарлығын көрсетіп тұрғандай.
Вашингтон
