Өңір жаңалықтары

ҮШҚОҢЫРДЫҢ  САМАЛЫН АЛА КЕЛДІ Қарасайлықтар мәдени күндер аясында ұлттық салт-дәстүр мен ұлы достықтың мәйегін талдықорғандықтар назарына ұсынды Талдықорғанда әр жеті сайын ау­дан мен қалалардың мәдени күндерін өткізу жалғасып келеді. Жақында бұл шараны Райымбек ауданының жұртшылығы бастаса, қарасайлықтар дәстүрлі мерекенің қаймағын бұзбай, өзгеше реңмен жалғастырып әкетті. Әрдайым аймақ халқы Қазақстан Республикасының Президенті Нұр­сұлтан Назарбаевтың кіші Отаны, кіндік қаны тамған киелі мекені екендігін назарда ұстап, осы биікте бо­луға бар мүмкіндіктерін жұмыл­ды­рып, белестерді бағындыруымен көзге түсіп келеді. Дәстүрлі мәдени шараға жан-жақты дайындалғаны көрер көзге анық аңғарылып, алаңға халық әдеттегіден де көп жиналды. Ілияс Жансүгіров атындағы Мә­дениет сарайының алдына аудандағы шаруа қожалықтары мен кәсіпкер­лер, ұлттық мәдени орталық мүше­ле­рі барын жайып салып, қалалық­тар­дың биік сұранысын қанағаттан­дыруға бейіл екендігі аңғарылды. Ұлттық құндылықтарды ұлықтаған шараға аудандағы 32 ұлттың өкілі бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығара атсалы­сыпты. Чешен, түрік, ұйғыр, орыс, украин, тағы басқа мәдени орталық­тар ұлттық нақыштағы өнер­лері мен салт-дәстүрлерін көрсетудегі ұтымды істерімен көрермен назарын аударды. Бірлік пен тірліктің, достық пен татулықтың дәнекері ұлттардың бай дастарханынан дәм татқандар бір-бірімен жақындасса, қонақжай қа­сиет орнықты. Сонымен қатар ақ­шаң­қан үйлердегі өнер туындылары көрген жанды бейжай қалдырмады. Қылқалам шеберлерінің қолынан шыққан табиғат тамашалары да көрерменді қызықтырды. Алыстан келген ардагерлер мен мәс­лихат депутаттарын, мекеме, кә­сіпорын басшыларын облыс әкімінің бірінші орынбасары Амандық Бата­лов қабылдап, қала мен ауыл хал­қы­ның байланысын жақындатқан ша­раға ерекше дайындықпен келген­дік­терін атап өтіп, қызу құттықтады. Жиналғандарды өңірдің әлеуметтік-экономикалық, мәдени дамуынан хабардар етіп, Мемлекет басшысы­ның Жолдауындағы тапсырмаларға байланысты алда тұрған міндеттерді де ортаға салды. Кездесуде аудан әкімі Ләззат Тұр­лашев Алматы қаласына жақын ор­наласқан Қарасай ауданы жыл өткен сайын экономикасы дамып, халық­тың әл-ауқаты жақсарып, еңбек өн­ім­ділігінің өскенімен ерекшеле­не­тінін айтты. Өткен мерзімде мұнда 32 млрд. 264 млн. теңгенің өнімі өн­діріліпті. “Бизнестің жол картасы – 2020” бағдарламасы аясында шағын және орта кәсіпкерлерге қолдау көр­сетіліп, ағымдағы жылы жүздеген жұмыс орындары ашылған. Қаскелең қаласының бет-бейнесі ажарланып, тұрғын үй құрылысына 31 млрд. 520 млн. теңге инвестиция тартылған. Көп қабатты үйлер, мәдени-тұрмыс­тық нысандар қатары толығуда. Биыл ауданға “Жол картасымен” 1,3 млрд. теңге қаржы қарастырылса, жұмыс­сыздықты болдырмау мақсатындағы игілікті істер ауқымы да едәуір. Осы­лайша әлеуметтік даму бағытындағы жұмыстар ортаға салынып, аудандық ақсақалдар кеңесінің мүшесі Сай­лау­бек Қыдыралиев, “Мавид” жауапкер­шілігі шектеулі серіктестігінің дирек­торы Владимир Маслацов, Ұлыбри­танияда өткен халықаралық байқау жеңімпазы, Абай орта мектебінің түлегі Дәмира Рахимова және басқа­лар мәдени күндер аясында өтетін ұлт­тық мұрамызды ұлықтау мен қала мен ауылдың арасын жақындататын тағылымды істер жайлы ұтымды ой-пікір білдірді. Алаңда баһадүр баба Қарасай Алтынайұлының ерлігі бейнеленген театрландырылған көрініс халықтың елжандылық қасиетін оятып, дуалы ауыздан шыққан аталы сөздің дуан­ды елді ұйытатынын тағы бір дә­лел­деді. Туған елінің кешегісі мен кемел келешегін алтын арнаға тоғыстыруға талпынған сахна шеберлерінің өнері теңіздей терең, таңғы шықтай мөлдір өткен тарихтың кәусарынан сусын­да­тып, оған шым-шым бойлап, сыр сүзгеніне көрермен лайықты бағасын берді. Ауыздығымен алысқан сәйгү­лік­пен алаңға атойлатып шыққан батыр тұлғасы шынайы әсерге бөледі. Бұдан соң аудан көркемөнер­паз­да­рының концерті мен балкар, слав­ян, күрд мәдени орталықтары мүше­лерінің өнерлері де көрерменді тәнті етті. Тамыры тереңге кетіп, өмірі өнерге айналған қарасайлықтардың бұл күнгі тартымды кеші бірліктің биігін, ұлы достықтың киесін ай­шық­­ты өнерлерімен жалғастырды. Алатауға иек артқан Үшқоңырдың самалы ән болып қалықтап, күй болып шертілді. Осылайша әр әнші, күйші, биші, зергер мен шебер қатары жаңа толқынмен толысып, қанат жайғаны айқын аңғарылды. Тамаша табиғат, қасиетті топырақтан нәрленген олардың бұл күнгі өнер­лері табысы өрлеген аймақ екенін тағы бір қырынан көрсетті. Түн қараңғылығы қоюланғаны­мен, Талдықорған қаласының аспа­нында “Үшқоңыр” әні қалықтап, оның сазды самалы әр жүрекке жол тартты. Күмісжан БАЙЖАН, Алматы облысы. АЛАШ ҚОЗҒАЛЫСЫНЫҢ ЖҮЗ ЖЫЛДЫҒЫНА – ЖҮЗ КІТАП Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті дала данышпаны атанған ақын­ның 150 жылдық мерейтойына  дай­ын­дыққа ерте бастан қамданған еді. Соның нәти­же­сінде Шәкәрімнің тұлғалық эн­ци­клопедиясы мен “Шәкәрімтану мәселе­ле­рі” атты көптомдық еңбек уақытында жа­рық көрді. Мұның соңғысы әлі де жалғасын табуда. Аталған оқу орны енді, міне, Алаш қозғалысының 100 жылдығына дайындыққа да ерте бастан кірісіп кетті. Сол мақсатпен мұнда Алаштану ғылыми-зерттеу орталығының ашылғанына да бірер жыл болып қалды. Орталық атаулы күнге дейін Алаш зиялыларының арттарында қалған бағалы мұраларын 100 том етіп шығару мақсатымен  бағдарлы жұмысқа кірісіп кетті. Мұның сыртында Алаш қозғалысына қатысты бүгінгі тарихшы ғалымдардың еңбектері де жарық көре бастады. Осы орайда, университет ректоры, профессор Ерлан Сыдықов әріптестеріне үлгі-өнеге көрсете білуде. Айталық, жуырда ғана орталық тарапынан Алаш тақырыбына арналған төрт кітап жарыққа шықса, оның бірі – “Алаш қаласының тарихы” атты кітаптың авторы – ректордың  өзі. Онда Алашорда үкіметі мен Алаш зиялыларына қатысты тың деректер, Алашорда үкіметі мен соты, алашшыл “Сарыарқа” газеті мен “Абай” журналының редакциялары, баспаханасы орналасқан ғимараттар тарихы туралы тарихи құжаттар молынан пайдаланылған. Ал “Сибирь и Казахстан” атты кітапты Ерлан Бәтташұлы сібірлік шәкірті М.Малышевамен бірігіп жазған. Одан кейінгі “Гонимые голодом”, “Город Алаш” атты екі кітапта Алаш тақырыбына қатысты құжаттар жинақталып, деректер сөйлейді. Ол екі кітапты құрастырушы да аталған автор. Сол төрт кітаптың тұсауы жуырда университетте “Кешегі Алаш идеясы – бүгінгі тәуелсіз Қазақстан” деген атпен өткізілген дөңгелек үстел барысында кесілді. Дөңгелек үстел түрінде өткен бұл емен-жарқын сұхбатқа Ғали Әзімбай, Есенғазы Қуандық, Қайырболат Нұрбаев, Тұрсын Хазіреталы сынды тарихшы ғылым докторлары арнайы келіп қатысты. Сындарлы әңгіме барысында егемен еліміздің қатпарлы тарихын еш боямасыз шындық тұрғысында қалыптастыру туралы кеңінен сөз қозғалды. Дәулет СЕЙСЕНҰЛЫ, Семей. ҚАЗАҚСТАН – ҚАРҚЫНДЫ ДАМУ ҮСТІНДЕГІ ЕЛ Мерекеде жастардың елжандылық қасиеті айқындалып, тағы бір қырынан танылды Жетісу жерінде өңір экономикасын өркен­дету мен әлемдегі алдыңғы қатарлы елу елге же­туді көздеген Мемлекет басшысының “Интел­лек­туалды ұлт-2020” ұлттық жобасын жүзеге асыру мақсатында жастарға жан-жақты білім, тәрбие беру арқылы бәсекеге қабілетті адам капиталын қалыптастырудағы жұ­мыстар жүйеленген. Нәтижесінде жыл басынан бері облыста жастар фестивалінің жалауы көте­рі­ліп, мерекелік шара аудан мен қалаларда жа­расым табуда. Осындай жастар жиыны Балқаш ауданының Бақанас ауылында өтіп, ол жүрегі елім деп соққан жастар белсенділігімен өрбіді. Шарада мемлекетіміздің мызғымас бірлігі мен халқымыз татулығына, отан­сүйгіштігіне арналған көрнекіліктер анадайдан көз тартып, қоғамдық ұйым мен мемлекеттік мекеме өкілдері ықыласпен атсалысқанын айт­қан ләзім. Жастар Елбасының “Жас Отанның” алғашқы құрылтайында сөйлеген сөзіндегі “Мен қазақстандық жастардың данышпан Абай атамыздың “Жастықтың аты арындап, тас қияға өрледім” дегеніндей, болашақты құруға тас-түйін дайын екендігін көріп қуанып тұрмын. Кең-байтақ Қазақстанның үкілеген үміті сен­дерсіңдер, менің жас достарым!” десе, балқаш­тық жастар көгілдір Ту мен Елтаңбаны биікке көте­ріп, Әнұранды әуелете шырқап, осы шақы­ру­ға жауап берді. Осылайша еліміздің айбынын асырудағы еңсесі биік, ертеңі жарқын жеткін­шектердің қатары мол екенін танытып, шат-шадыман мерекелік көңіл-күйді аспандатты. Жастар алдында сөйлеген Балқаш ауданы­ның әкімі Ерғазы Қошанбеков жастар халықтың рухын, ұлттық сезімін, қаһармандығын, дара­лы­ғын айшықтайтын тәуелсіз ел ұландары ретінде қалыптасқанына тоқталды. Бастамашылдыққа құмарлық, өмірге іңкәрлік – оларға тән қасиет. Жастардың оқуы мен еңбек етуіне жол ашылып, мемлекет болашағының тізгінін ұстайтын аза­маттар ретінде қалыптасулары қажет. Жастар тәрбиесіне лайықты назар аударылып, оларды еңбекке даярлаудағы жұмыстар шешімін тапса, өткен мерзімде 40-тан астам жас кәсіби маман­дық алу үшін қайта оқытылған. Осыншамасын қоғамдық жұмысқа жіберу арқылы мәселе оң шешімін тапса, облыс әкімінің арнайы гранты­мен жоғары оқу орнында бес бала білім алуда. Жас­тарға жаңа үйлерден пәтер беріліп, Алматы­дағы жоғары оқу орындарындағы 50 студенттің барып келуі тегін ұйымдастырылып отыр. Мемлекет басшысының “Дипломмен – ауылға” шақыруына орай жас мамандарға көтер­ме ақы, баспана алу үшін 890 мың теңгеден 15 жылға пайыссыз несие берілгенін де аудан әкімі өз сөзінде нақтылады. Жастар саламатты өмір салтын мұрат етумен қатар, елді мекендерді көгалдандыру, құрылыс жұмыс­тарында да өз қолтаңбаларын қалдырғанын айтуға болады. Бұдан соң “Нұр Отан” халықтық-демокра­тия­лық партиясы облыстық филиалы төраға­сы­ның орынбасары С.Әбдіқадыров, облыстық ішкі саясат басқармасының бастығы Г.Сүлейменова, тағы басқалар ынтымақ пен бірлік бар жерде қайтарымды еңбек ету мен өмір сүру бақытына қажетті мұраттарға кедергі жоқтығын, ортақ шаңырақтың игілігіне еңбек ету жастардың парызы екендігін атап көрсете сөйледі. “Қазақстан – дамушы, гүлденген ел” мере­ке­сіне жиырмадан аса елді мекен жастары қаты­сып, жастық жалыны мен елжандылық сезім­де­рін асқақтатып, жаздың аптап ыстығына қара­мастан, ұлттар арасындағы достық пен бейбіт өмірдің салтанатына бағытталған бағдарламаны көрсету арқылы ертеңіміздің нұрлы, келеше­гіміздің кемел екенін айқындады. Бүгінгі бейбіт өмірде еңбек етіп, бақытты ғұмыр кешуге қажеттіліктің бар екендігі айқын көрініс тауып, үлкен мен кіші бірлігінің беріктігі тағы бір қырынан көрінді. Күмісжан БАЙЖАН, Алматы облысы. БАЛАЛАР ӨЗДЕРІН БАҚЫТТЫ СЕЗІНГЕН КҮН “Бірлігіміз жарасқан!” акциясы шеңберінде Қостанай қаласында мүгедек балалар үшін жат­тығу ойындары өткізілді. Қайткенде де баланың аты – бала. Ол ойынмен өседі, ойынмен дамиды. Үйде арбаға таңылып отырып қалған балаларды жаздың май тоңғысыз күнінде ойын алаңына алып шығу оларға керемет қуаныш сыйлады. Ойын-жаттығулар мүгедек балалар дене құрылымының өсуін қамтамасыз етеді, сонымен қатар олар түстерді айырып үйренеді. Мұндай шара Қостанайда бірінші рет өтіп отырған жоқ. 2000 жылдан бері Наталья Ко­лос­­кова басқаратын “Радуга” қоғамдық ұйымы мүгедек балаларын күтіп отырған аналар үшін өз үйіндей болып кеткен. Олар осы ұйым арқылы бас қосып, балалардың емі, дәрі-дәрмегі туралы кеңеседі, оларға жаттығулар жасатады. “Радуганың” алдына қойған мақсаты да ана­ларға психологиялық, медициналық-әлеуметтік жағынан қолдау-көмек көрсету болатын. Со­нымен қатар, бұл қоғамдық ұйым мүгедек бала­лардың анасына ғана емес, тағдыры талайлы жастардың да әлеуметтік бейімделуіне, олардың қоғамнан бейтарап қалмауына жағдай жасайды. – Біздің ұйым қазір оқшаулықты сезінбейді, мемлекеттік құрылыммен және басқа да қоғамдық бірлестіктермен әріптес ретінде тығыз байланыс орнатып, балаларымыздың пробле­ма­ларын шешу жолдарын қарастырамыз, – дейді “Радуга” қоғамдық ұйымының төрайымы На­талья Колоскова. – Президентіміздің әлеуметтік саясатының барлық аспектілері шынайы өмірлік екеніне біздің көзіміз анық жетіп отыр. Мүгедек балалардың жаттығу-ойынына облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының бастығы Шолпан Жәкетова бастаған әлеуметтік қызметкерлер келді. – Үстіміздегі жылы біз әлеуметтік-мемлекеттік сұранысты едәуір ұлғайттық, соны орындаушының бірі “Радуга” қоғамдық ұйымы, – дейді Шолпан Сапарғалиқызы. Ал балаларға мемлекеттік архитектура-құрылыс бақылау басқармасы демеушілік көрсетті. Міне, ынтымақтың арқасында мүгедек балалар қамқорлықтан шет қалмайды. Жаттығу-ойын үстінде мүгедек балалар да, олардың аналары да өздерін бір сәт бақытты сезінді. Адамдардың қолдауымен, қоршауымен бірге болған сәттердің қуанышы көпке дейін кішкентай жүректерді тербеп тұрды. Нәзира ЖӘРІМБЕТОВА, ҚОСТАНАЙ.