Инфографиканы жасаған – Амангелді Қияс, «ЕQ»
Кепілдік беру қоры құрылады
Биыл Үкімет «Бәйтерек» холдингінің капиталын 1 трлн теңгеге ұлғайтады. Бұл шара холдингке 8 трлн теңгеге тең жобаларды қаржыландыруға мүмкіндік береді. Бұл инвестиция елдегі жаңа жобаларды жасауға бағытталады. Нәтижесінде, өңдеу өнеркәсібінің өндіріс қуаты ұлғайып, өнімділігі жоғары жаңа жұмыс орындары құрылады. Бизнесті қолдауға «Бәйтерек» тарапынан қаржыландыру көлемін ұлғайтумен қатар, қаржыландырудың жаңа құралдары енгізіледі.
«Бизнес үшін несиеге кепілдік беру елде де, басқа елдерде де тиімді тәжірибе ретінде танылды. Сондықтан 2 кепілдік беру қоры құрылады. Бірі шағын және орта бизнеске кепілдік береді. Сондай-ақ несиеге кепілдік беру мен пайыздық мөлшерді субсидиялау көлемі ұлғаяды. Биылдың өзінде 1,7 трлн теңгеге
30 мыңға жуық ШОБ жобасына қолдау көрсетіледі. Сонымен қатар ірі бизнестің кредитіне кепілдік беруге де жаңа қор құрылады», деді Премьер-министрдің орынбасары – Ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин.
Оның айтуынша, ірі бизнеске арналған кепілдік беру қоры ірі және стратегиялық маңызды жобаларды қамтамасыз ету мәселесін шешеді. Бұл ірі бизнес санының көбеюіне әсер етеді. Оған қоса Үкімет елдің көлік инфрақұрылымын жақсарту үшін қарыз алуға да мемлекеттік кепілдік береді. Бұл отандық тауар мен қызметке сұранысты арттырып, экономиканың өсу қарқынын жеделдетеді.
«Бәйтерекке» жыл сайын 1 трлн теңге қажет
Үкімет биыл ішкі жалпы өнімді 7%-ға дейін ұлғайту міндетін іске асыруға «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ 2027 жылға қарай қаржыландыру көлемін 10 трлн теңгеге дейін арттырып, кәсіпкерлікті қолдауға, негізгі ұлттық және инвестициялық жобаларды іске асыруға шамамен 8 трлн теңге бағыттауды жоспарлаған. Осы мақсат үшін холдингті жыл сайын 1 трлн теңгеге капиталдандыру қажет. Түпкі қарыз алушыларға сыйақы мөлшерін 12,6% деңгейінде теңестіру жолымен бизнесті ынталандыру жүзеге асырылмақ.
Бүгінде холдингтің келешегі зор, жобаларының құны 25 трлн теңгеден асып отыр. Сұралған қаржыландыру сомасы – 10 трлн теңге. Жобалар пайплайнының инвестициялық құрылымындағы көлік пен логистика жобалардың үлесі – 25,5%, металлургия – 22,9%, химия өнеркәсібі – 14,1%, энергетика – 11%, мұнай өңдеу – 9,3%, АӨК – 8,1%.
Экспорттық стратегия шеңберінде отандық өндірушілерге сақтандыру, қайта сақтандыру мен кепілдік құралдары кеңейеді. Жаңа нарыққа шығу мен отандық экспортқа ұтымды ұсыныс жасалады. Осыған байланысты, холдинг нысаналы көлемі 200–500 млн доллар болатын сауда қорын іске қосады және экспортқа бағдарланған жобалар пулын қалыптастырады. Оның қатарында құс шаруашылығы кәсіпорындары мен өсімдік шаруашылығын дамыту бар.
Жол саласындағы жобалар қаржыландырылады
Биыл 13 мың км жол жөндеуден өтеді. Оның қатарында 9 мың 500 км-ге арналған жобаларға қаржы бар. Қалған 3 мың 600 км-ді қаржыландыру мәселесі халықаралық қаржы институттарымен пысықталып жатыр. Бұл – «Жезқазған – Қарағанды», «Ақтөбе – Ұлғайсын», «Атырау – Доссор» жаңа жобалары, Сарыағаш, Рудный және Қызылорда қалаларының айналма жолдары, оған қоса жалпы ұзындығы 3 мың 600 шақырымды қамтитын жөндеу жұмыстары.
«Қазір Халықаралық қаржы институттарымен осы жобаларды қаржыландыру туралы келісімге қол жетті. Әрбір жобаға Координациялық кеңес шешімімен қаржыландыру көздері анықталды. Техникалық-экономикалық негіздемелер әзірленді. Халықаралық қаржы институттарының шарттарына сәйкес мердігер ұйымдарды анықтауға байқау рәсімдері» жүргізілуде. Құрылыс жұмысына отандық мердігер компанияларды тарту мақсатында Халықаралық қаржы институттары тендерлік талаптарды қайта қарап, біздің компанияларға қатысу барысында преференциялар беруді қарастырды», деді Көлік министрі Марат Қарабаев.
Министрдің айтуынша, қалған 2 мың 600 шақырым Мемлекет басшысының Трансқазақстандық теміржол дәлізін дамыту жөніндегі тапсырмасын іске асыру шеңберінде жоспарланған. Осыған байланысты, «Қызылжар – Мойынты» жаңа теміржол желісі, Екіжолақты «вставка» мен қабылдау-жөнелту жолдарын салу арқылы «Алтынкөл – Жетіген» мен «Бейнеу – Маңғыстау» телімдерін модернизациялау, «Қызылжар – Сексеуіл», «Шалқар – Бейнеу», «Қандыағаш – Тобыл», «Әлімбет – Никельтау» және «Ақсу – Дегелең – Жаңа-семей» учаскелерінде заманауи реттеу жүйелерін енгізу жұмыстары жүзеге асады. Сонымен қатар 53 теміржол вокзалы реконструкцияланады.
Өңдеу өнеркәсібіне – 1,1 трлн теңге
Мемлекет басшысы өңдеу өнеркәсібінің өсу үрдісін «бекітуді» тапсырды. Өңдеу өнеркәсібін дамытуға осы жылы 1,5 трлн теңгеге 190 жоба енгізіледі. Сонымен қатар жалпы құны 15,3 трлн теңге болатын 417 жобада жұмыс басталды. Оны қаржыландыру жеке инвестиция, екінші деңгейлі банк және даму институттары есебінен көзделіп отыр.
«Қазір 1,1 трлн теңгеден астам сомаға өңдеу өнеркәсібі жобаларын қаржыландыру пысықталуда. Қазақстан Даму банкінде ірі жобаларды іске асыруға қажеттілік 183 млрд теңгеден астам соманы құрайды. «Өнеркәсіпті дамыту қорына» – орта және шағын жобаларды іске асыруға 800 млрд теңге қажет. Соның ішінде биыл шағын бизнес тарапынан ерекше сұранысқа ие шағын өнеркәсіптік аймақтарды қаржыландыруға шамамен 100 млрд теңгеге қажеттілік қалыптасты», деді Өнеркәсіп және құрылыс министрі Ерсайын Нағасбаев.
Аталған шаралар өнеркәсіптің өсуіне, жаңа жұмыс орындарын құруға және экономика салаларының дамуына мүмкіндік береді.
Жеңіл несиенің мүмкіндігі мол
Былтыр жылдық 5%-бен жеңіл кредиттің енгізілуі – шаруаларға алғаш рет қажетті тауарлық-материалдық құндылықтарды толық көлемде сатып алуға, сондай-ақ ауыл шаруашылығы техникасын лизингке алуға мүмкіндік берді. Нәтижесінде, 5,8 млн га немесе жалпы егіс алқабының 25%-ы қамтылды, 4300 бірлік отандық ауыл шаруашылығы техникасы сатып алынды. Жеңіл лизинг бағдарламасын жүзеге асырудың арқасында өткен жылы ауыл шаруашылығы техникасы паркін жаңарту 5,5%-ды құрады. Көктемгі егіс жұмысына арналған қарыз сомасының 85%-ын кепілдендіру бағдарламасын енгізу есебінен – кепілдік базасы жеткіліксіз фермерлерге жеңіл кредит алуға қолжетімдік кеңейді.
«Жалпы сомасы 35 млрд теңгеге айналым қаражатын толықтыруға өңдеу зауыттарына жеңіл кредит беру бағдарламасы іске қосылды. Биыл барлық аталған бағыттарда жұмыс күшейеді. Көктемгі егіс жұмысына жеңіл несие көлемі 700 млрд теңгені құрайды. Егіс науқанын ерте қаржыландыру өткен жылы қарашада басталды. Фермерлер субсидиясыз таза 5%-бен жеңіл кредиттер алуда. Бүгінде 206 млрд теңгеге 1,8 мыңнан астам шаруашылық қаржыландырылды», деді Ауыл шаруашылығы министрі Айдарбек Сапаров.
Экономиканың нақты секторын қаржыландыру – серпінді экономикалық өсудің аса маңызды факторы екенін айтқан Премьер-министр, өндіріс, инфрақұрылым, агроөнеркәсіп кешені, көлік және энергетика салаларына ауқымды инвестициялар салынған жағдайда ғана өсімді қамтамасыз ету мүмкін болатынын жеткізді.
«Қазір шешімін табуға тиіс бірқатар өзекті мәселе бар. Бірінші – инвестициялық жобаларды пысықтау кезінде мемлекеттік органдардың сылбыр қимылы. Белсенді жұмыс байқалмайды. Біз ұзақ келісу рәсімі мен бюрократиялық кедергі кесірінен немесе ведомствоаралық өзара байланыстың жоқтығынан болашағы зор бастаманың баяулағанын көріп жүрміз. Жақында инвестициялық ахуалға арналған кеңес өткіздім. Көп уақыт бойы созылып келген мәселелер сол арада бірден шешімін тапты», деді О.Бектенов.
Үкімет биыл экономиканың нақты секторындағы жобаларды уақтылы қаржыландыруды қамтамасыз етуге барлық қажетті шараны қабылдайды. Президент қойған міндеттерді шешу үшін мемлекеттік органдар мен банк секторы үйлесімді әрі нәтижелі жұмыс істеуі керек. Премьер-министр осыған байланысты бірқатар тапсырма жүктеді.
