МАТЕМАТИКАЛЫҚ ОЛИМПИАДА ЕЛ АБЫРОЙЫНА АБЫРОЙ ҚОСТЫ

Елорданың мерейлі мерекесі күні Астанадағы Тәуелсіздік сарайында әлемнің 105 мемлекетінен келген мыңнан аса оқушы қатысқан 51-ші халықаралық математика олимпиадасы салтанатты жағдайда ашылды. Әрбір ұлттың үмітін ақтап, білім шыңына ұмтылған ұл мен қыздың бұл білім жарысында нағыз жүзден жүйрік, мыңнан тұлпарлар бағын сынайтын болады. Олимпиаданың ашылу рәсі­мінде сөз алған Білім және ғылым министрі, Үкіметтік ұйымдастыру комитетінің төрағасы Жансейіт Түй­мебаев төрткүл дүниеден жи­налған жұрттың алдында еліміздің білім, ғылым саласындағы жетіс­тік­­тері туралы жан-жақты баян­дап, бұл Астана күніне тарту екенін жеткізді. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың білім саласына көр­сетіп жатқан қамқорлығына тоқ­та­лып, соның бір жарқын көрінісі та­яуда ғана Қазақ ұлттық өнер уни­верситеті мен Назарбаев уни­вер­ситетінің ашылғанын, дарынды балаларға арналған интеллек­туал­ды мектептердің жұмыс істеп келе жатқанын тілге тиек етті. Пар­ла­мент Сенаты Төрағасының орын­ба­сары Мұхамбет Көпей жиырма жылға таяу уақыт ішінде Отаны­мыз­дың дүниежүзілік деңгейдегі осындай білім жарысын өткізуге қол жеткізуі — бұл тәуелсіздіктің ар­қасы дей келіп, білім мен ғы­лымның ерекше орнын атап өтті. Халықаралық математикалық олимпиаданың Консультативтік кеңесінің төрағасы Йозеф Пели­кан олимпиаданың жоғары дәре­жеде ұйымдастырылғанын айтып, қазақстандық достар, біз сіздердің тамаша елдеріңізге қонақ болып жат­қанымызға аса ризамыз. Мейі­рім шапағаты мол мұндай мем­ле­кет әлемде көп емес, деді қа­зақ тілінде. Ол бұдан кейін Кон­сультативтік кеңес мүшелерімен таныстырды. Оның құрамында Джон Вебб (ОАР), Мюнг Хван Ким (Корея Республикасы), Ганс Дитрих Кронау (Германия), Бим Беркельманс (Нидерланды), Па­три­сия Фауринг (Аргентина), Гре­гор Долинар (Словения), т.б. бар. Елімізден осы олимпиадаға әр жыл­дары қатысқан оқушылар аты­нан 1998 жылғы жеңімпаз Ми­хаил Шахматов сөз алып, бар­лық кезде қамқорлық көрсетіп ке­ле жатқан Елбасы Нұрсұлтан На­з­ар­баевқа, сонымен қатар, ұйым­дас­тыру комитетіне ризашылығын білдіріп, алдағы уақытта өзінің ізбасарлары мемлекет абыройын көтере беретініне сендірді. Біздің Отанымыз әлемдік дең­гейде өтетін жоғары сынып оқу­шыларының олимпиадасына 1992 жылы бақылаушы болып қатысса, келесі жылы толық мүшелікке өтіпті. Содан бергі кезеңде біздің оқу­шылар 62 медальға ие болып­ты. Оның 8-і алтын, 17-сі күміс, 37-сі қола. Ал олимпиаданы Қазақ елінде өткізу жөніндегі ұсынысты 2006 жылы Словения мемлекет­ін­де болған олимпиадада жасаса, 2007 жылы ол өтініш орындалып, 2010 жылы Астанада білім жары­сын өт­кізу жөнінде шешім қабыл­даныпты. 2009 жылы Германия­ның Бремен қаласында өткен олим­пиадада ту-эстафетасы салта­нат­ты жағдайда тапсырылыпты. Со­дан бергі уақыт ішінде бұл ту-эс­тафета Елбасы Нұр­сұлтан На­зар­баев білім алған мек­теп­те та­ныс­тырылып, одан кейін Ота­­ны­мыз­­дың барлық өңірлеріндегі оқу ор­ын­­дарында болып, олимпиада ашы­латын күн қарсаңында Тәуел­­­сіздік сарайы­ның төрінен орын алды. Салтанаттан кейін олимпиа­да­ға келген оқушылар Бурабайдағы “Балдәурен” оқу кешеніне бет ал­ды. Олар мұнда олимпиада талабы бой­ынша екі күн бойы есеп шы­ға­ру жұмысымен айналысатын болады. Біз осы халықаралық шараны ұйымдастыру жұмысының басы-қасында жүрген әлемге аты мәш­һүр математик, академик Асқар Жұмаділдаевпен пікірлескенімізде, ол ТМД мемлекеттерінің ішінде алғаш рет өткізіліп отырған бұл халықаралық олимпиаданың орны бөлек, ел үшін, математиктер үш­ін зор абырой. Бұл — Елбасы Нұр­­сұл­тан Назарбаевтың дана сая­са­тының жемісі. Егер Президент қолдамаса, мұндай дүниежүзілік деңгейдегі олимпиаданы өткізу әс­те мүмкін емес еді. Біз олимпиада ашылғанға дейін біраз жұмыстар атқардық. Келер жылдан бастап бас­шылық жасайтын кон­суль­­та­тивтік кеңестің төрағасын сайла­дық. Ал олимпиаданың шартына келсек, әр мемлекет 6 оқушы қа­тыс­тыруға құқылы. Үміткерлерге ұсынатын 2 мың есептен іріктей келіп 30-ын, одан 6-ын ғана таң­дап алдық. Бұл есептерді оқу­шы­лар екі күн бойы шығарады. Есеп өте қиын да, оңай да болмау керек. Оқушыны тартатын ертегі сияқты есепті ойластыру да оңай шаруа емес. Осы таланттардың арасынан шыққан жеңімпаздарды әлемнің алдыңғы қатарлы оқу орындары өздеріне шақыратынын айта кетсем деймін. 10-15 жылдың ішінде 62 медаль алып, оның 8-інің алтын болуы біздің ел жас­та­рының интеллектуалдық жағынан мықты екенін көрсетеді. Жарты ғасырдан аса уақыт ішінде даму­шы елдердің кейбіреулері бірлі-жа­рым медальға ғана қол жеткі­зіпті. Ендеше, осы білім сайы­сын­да біздің баптап қосқан алты оқу­шымыз үмітімізді ақтайды деп білемін, деді. Сол алты оқушының бірі Аза­мат Дүйсенбаев өздерінің жан-жақ­ты дайындықтан өткенін, ел сенімінен шығуға әзір екенін алға тартса, англиялық оқушы Джеймс Қазақ елінің астанасы өзіне үлкен әсер қалдырғанын айтты. Ал сириялық 12 сынып оқушы­сы Будур Һалил Қазақ елі туралы өзінің бұрыннан хабары барын,  Әл-Фараби бабамыздың Отаны деп білетінін алға тартты. Сүлеймен МӘМЕТ,  Суретті түсірген Орынбай БАЛМҰРАТ.