ПАРЛАМЕНТ «Егемен Қазақстанның» арнаулы беті

Тұрақты комитеттер тынысы

КӨМЕК КӨРСЕТУ КӨЗДЕЛДІ

Сенаттың Заңнама және құқықтық мәселелер комитетінде “Ақша белгілерін қолдан жасауға қарсы күрес жөніндегі халықаралық конвенцияны және оған Хаттаманы ратификациялау туралы” заң жобасы талқыланды. Бұл Конвенцияға және оған Хаттамаға ақша белгілерін қолдан жасаудың алдын алу және жолын кесу саласындағы ынтымақтас­тық­қа құқықтық негіз жасау мақ­сатында 1929 жылғы 20 сәуірде Женевада қол қойылған болатын. Конвенцияда шартқа қаты­су­шы мемлекеттердің шетелде жа­сы­рынып жүрген ақша белгілерін қолдан жасаушылар мен өткізу­шілерін іздеу мен ұстап беруге қылмыстық-құқықтық көмек көрсету көзделген. Осы Конвенция шеңберінде Қазақстан Республикасы өзара құқықтық көмек көрсету мә­селелері бойынша өзара іс-қимыл жасауды республиканың Бас про­куроры арқылы жүзеге асырады. Комитет мүшелері сондай-ақ “Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне норма шығармашылық қызметті же­тілдіру мәселелері бойынша өз­герістер мен толықтырулар енгізу туралы” заң жобасын да қарады. Екі заң жобасы да талқылан­ғаннан кейін палатаның қарауына ұсы­нылды, деп хабарлады Парла­мент Сенатының баспасөз қызметі. * * *

БАҒДАРЛАМА БАҒЫТТАРЫ БАЯНДАЛДЫ

Парламент Сенатында Аграрлық мәселелер және қоршаған ортаны қорғау комитетінің басшысы Болат Жылқышиевтің төрағалық етуімен депутаттардың Ауыл шаруашылығы министрлігі басшылығымен кездесуінде ауылдық аумақтарды дамытудың 2004-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру мәселелері бойынша әңгіме қозғалды. Бірқатар министрліктер мен мекемелер өкілдері қатысқан кез­десуді аша келіп Б.Жылқышиев ауылдық аумақтарды орнықты дамыту туралы Мемлекет басшы­сының жарлығын талқылаудың маңызын айта келіп, ауылдық жердегі халықты жұмысқа тарту және олардың тұрмыс деңгейін көтеру мәселесіне тоқталды. Ауыл шаруашылығы министрі Ақылбек Күрішбаев мемлекеттік бағдарламаны жүзеге асырудың бағыттары туралы баяндады. Ол инженерлік инфрақұрылымды дамыту, ауылды орналастыру үлгілері, жергілікті жерлерді ма­ман­дармен қамтамасыз ету, ауыл халқының кірістерін арттыру және кедейшілікпен күрес мәсе­лелеріне тоқталды. Министр атап өткендей, 2004 жылдан бастап мемлекеттік бағ­дар­ламаны жүзеге асыру үшін қар­жы бөлудің барлық көздерінен 766,1 миллиард теңге, оның ішін­де республикалық бюджеттен 324,3 миллиард теңге, жергілікті бюджеттен 337,4 миллиард теңге және басқа қаржы көздерінен 104,4 миллиард теңге бөлінді. Ауылды дамыту жөніндегі ша­раларды жүзеге асыруды қамта­ма­сыз ететін заңнамаларға қатысты А.Күрішбаев ауыл халқының ты­ныс-тіршілігі мен еңбек жағдайын жақсартуды мақсат ететін құқық­тық жағдайлар жайына тоқталды. Ауыл аумақтарын дамытуға бөлінген қаржының тиімді жұм­са­луына, бюджеттік жоспарлауды жақсартуға, ауыл өмірін қамта­ма­сыз ететін инфрақұрылым қалып­тастыруға қатысты депутаттардың көптеген сауалдарына Қаржы, Білім және ғылым, Эконо­ми­ка­лық даму және сауда, Көлік және ком­муникация минис­трліктері, сондай-ақ құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық агенттігі мен “Қазагро” ұлттық холдингі” АҚ өкілдері жауап берді, деп хабарлады Парламент Сенатының баспасөз қызметі. * * *

Талқылау тағылымы

КЕШІГУДІ КЕШІРУГЕ БОЛА МА?..

Неге Үкімет заң жобаларын кешіктіріп жатады? Сәрсенбіде өткен Мәжілістің жалпы отырысында осы мәселеге депутаттар жауап іздеуге тырысты. Оларды мұндай әбігерге салған “Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне салық салу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы” заң жобасына қорытынды әзірлеу мәселесі болды. Екі жүздің үстіндегі өзгерістерді көздейтін заңдық құжатты заңнамалық айналымға алу туралы палатаның Қаржы және бюджет коми­тетінің төрайымы Гүлжан Қарақұсованың қысқаша баяндағаны сол еді, әріптестері тарапынан сұрақтың астында қалды. Аталған заң жобасы бойынша жұмыс тобының жетек­шісі Аманжан Жамалов республикалық бюд­жет­тің кірісі мен шығысын нақты айқын­дайтын әзірге тек 25 ұстанымның ғана кестеге енгізілгендігін, алда депутаттардың өздері тиісті өзгерістерді енгізе жатарын алға тарт­қа­нымен, бұл уәж де көпшіліктің күпті көңі­лін сейілте алған жоқ. Негізінен республи­ка­лық бюджет жобасына үстіміздегі жылдың желтоқсанына дейін қол қойылуға тиіс. Ал салық салу бюджет түсімі мен шығысының бас­ты көрсеткіші екені белгілі. Қаулы жоба­сында аталған заң жобасының маңыздылы­ғы­на қарамастан, қаралу мерзімінің 17 қараша деп белгіленуі немен байланысты екендігін сұраған Темірболатов бұл уақыт тіпті де қыс­қалығын тұшымды жеткізді. Комитет төр­айымының айтуынша, келесі жылдың бюджеті осы қаралып жатқан салық салуға қатысты заң жобасы ескеріле әзірленген. Сондықтан аталған заңдық құжатты қалыптасқан жағ­дай­ға қарамастан қабылдау керек, олай болмаған жағдайда бюджетті қайта санауға тура келеді, деді ол. Осы ретте Рауан Шаекин мен Иван Чир­калин де өз сұрақтарын қоя отырып, са­лық салуға қатысты өзгерістерді көздейтін заң­дық құжаттың кемшін тұстарына назар аудартты. Жеке кіріс салығына қатысты ойын ортаға салған Мұхтар Тыныкеев вахталық жолмен табыс тапқандарға 15 пайыздық, ал еліміздегі және шетелдердегі кіріс көздерінен дивиденд тауып отырғандарға 5 пайыздық ставкімен салық салынуы дұрыс еместігін тілге тиек етті. Депутаттың пайымынша, мұнда әділдік жоқ. Әлі жұмысқа қабылданбаған заң жобасы бойынша талқылаудың басталып кеткендігін ескерткен заң жобасы бойынша жұмыс тобының жетекшісі бұл мәселені дауысқа салуды ұсынды. Осылайша Қаржы және бюджет комитетінің заңдық құжаттың дәл мерзімінде қабылдануы керек деген пікірі на­зарға алына отырып, Үкімет әзірлеген “Қазақ­стан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне салық салу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы” заң жобасы көпшілік дауыспен жұмысқа алынды. Алайда, 208 түзету енгізуді қажет ететін және жұмыс тобының қажырлы әреке­тін тілейтін салық салу заңнамасының оңай болмайтыны да қазірден белгілі болып қалды. Залда отырған Үкімет өкілі Қошанов та заң жобасының кешіктіріліп жеткізілгендігін мойындай келіп, жұмыс тобында тер төгуге дайын екендіктерін білдірді. Алайда Үкімет өкілінің мұндай жауабы спикерді де қанағат­тан­дыра қоймады. Мәжіліс Төрағасы бұндай жағдайдың бірінші рет қайталанып отырма­ған­дығын ескерте келіп, егер аталған заңдық құжат 10 немесе 20 күн бұрын жеткізілгенде мұн­дай түсініксіздік орын алмас та еді, деген пікі­рін ортаға салды. Тіпті осы мәселемен Пре­мьерге екі рет шыққанын да жасырған жоқ. Енді депутаттар үстіміздегі жылдың 17 қарашасына дейін бюджет кірісі мен шығысын айқындайтын салық салу мәселелері бойынша кейбір заңнамалық актілерге өзгерістер енгізетін заң жобасын жан-жақты пысықтап үлгерулері керек. Қысқасы, бюджет заңнамасы жаңа жылға дейін толық қабылданып, өңірлердің тұрмыс-тіршілігіне жұмыс істеуі қажет. Бұл қажеттілік, оны әзірге ешкім бұзған емес. Сондықтан кешігуді де кешіруге тура келеді. Асқар ТҰРАПБАЙҰЛЫ. * * *

Іскерлік іссапарлары

ҚАЗАҚСТАН ПАРЛАМЕНТШІЛЕРІ ИТАЛИЯДАН ОРАЛДЫ Қазақстан парламентшілері Италиядан оралды. Олар Палермо қаласында өткен Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымы Парламенттік Ассамблея­сының күзгі сессиясына қатысқан еді. Қазақстанның ресми делега­цияның құрамында ЕҚЫҰ ПА-ның Жалпы комитетінің мүшелері, Қазақстан Парламентінің депутат­тары Қуаныш Сұлтанов, Әмзебек Жолшыбеков, Әділ Ахметов, Светлана Бычкова, Бақберген Дос­ман­бетов, Төлебек Қосмам­бетов болды. Парламенттік Ассамблеяның күзгі сессиясының алғашқы күнін­де ЕҚЫҰ ПА-ның Жерорта теңіздік форумы ұйымдастырылып, оны Ұйым президенті П.Эфтимиу мен Сицилия аймақтық ассамблея төрағасы Ф.Каскио сөз сөйлеп ашты. Сонымен қатар, форумда “Жерорта теңізі бассейніндегі экономика және инфрақұрылым са­ла­сындағы ынтымақтастық”, “Жерорта теңізі жаһандануындағы Мәдениет пен қоршаған ортаны қорғау мәселелеріндегі ынтымақ­тас­тық”, “Трансұлттық қылмыс және сыбайлас жемқорлықпен күрес проблемасы” тақырыбындағы мәселелер қаралып, талқыға са­лынды. Аталған сессия жұмысында ҚР Парламенті Мәжілісінің Халықара­лық істер, қорғаныс және қауіп­сіздік комитеті төрағасы Әмзебек Жолшыбеков ішкі тұрақтылық пен келісімді қалыптастыра алған Қазақ елінің оң тәжірибесі қазір ЕҚЫҰ-ның өзге мемлекеттеріне үлгі бол­ға­нын айта келе, әлем назары 2010 жылдың 1-2 желтоқсанында Астана қаласында ЕҚЫҰ-ға мүше 56 елдің мемлекет басшыларының қаты­суымен өткізілетін ЕҚЫҰ Самми­тіне аударылып отырғанына тоқталды. Қазақстан өзінің әлемдік аренада өсіп отырған беделін және посткеңестік елдермен арадағы саяси байланысын пайдалана оты­рып, Астана Саммиті аясында ЕҚЫҰ-ны әрі қарай дамытудың стратегиялық бағдарларын нақты­лап, “Жол картасын” жасауға ша­қыратынын айтты. Осындай жоға­ры деңгейдегі басқосу Ұйымның жаңа жағдайларға бейімделуін және әлемдік қоғамдастықтағы “Хель­синкиден Астанаға дейінгі” сәтті даму кезеңіне қол жеткізеді деп күтілуде. 2010 жылы ЕҚЫҰ барлық үш өлшемі бойынша Еуропа мен Еур­азияда қауіпсіздік пен ынтымақ­тастықты нығайтуға нақты үлес қосып, жиырма бірінші ғасырда Ұйымның рөлін арттыруға мүм­кіндік беретін және бұл мәселе­лерді шешуде ЕҚЫҰ ПА-ның да орасан үлесі бар екенін атап көр­сете келе, осындай жауапты мүм­кіндікті пайдалана отырып, күзгі сессия жұмысына қатысушыларды алдағы желтоқсан айында Астанада өтетін ЕҚЫҰ саммитіне дайындық жұмыстары барысымен таныс­тырды. Сессия жұмысына қаты­сушы Парламенттік Ассамблея Ұйымына қатысушы-мемлекет өкілдерін Астана қаласында өтетін ЕҚЫҰ Саммиті жұмысы табысты өту үшін оның жоғары дәрежеде ұйымдастырылуына атсалысуға шақырды. “Егемен-ақпарат”. * * *

Жаңа жоба жайында

САЛАЛЫҚ БАҒДАРЛАМА ТАНЫСТЫРЫЛДЫ

Кеше Мәжілістің Экономикалық реформа және өңірлік даму комитетінің төрағасы Сейітсұлтан Әйімбетовтің жетекшілігімен “Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңғыртудың 2020 жылға дейінгі салалық бағдарламасының” жобасы таныстырылды, деп хабарлады осы палатаның баспасөз қызметі. Жобаны әзірлеген Құрылыс істері және тұрғын үй-коммунал­дық шаруашылық агенттігінің төрағасы Серік Нокин аталған құжат туралы палата депутаттарына баяндап берді. Жобаның мақсаты – тұтынушыларды сапалы комму­налдық қызметтермен қамтамасыз ету, тіршілік ету жүйесінің жұмыс істеу сенімділігі және тұрғын үй-ком­муналдық шаруашылық қыз­метінің тиімділігін арттыру, ком­муналдық жүйелерді жаңғырту және дамыту. Тұрғын үй-ком­муналдық шаруашылық саласына жеке капитал тарту, тариф жүйесін жетілдіру де қарастырылған. Тұрғын үй-коммуналдық ша­руа­шы­лықты жаңғыртудың 2020 жылға дейінгі салалық бағдарла­ма­сы Елбасының “Жаңа онжылдық – жаңа экономикалық өрлеу – Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері” атты Қазақстан халқына Жолдауын іске асыру мақсатында және Қа­зақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарына сәйкес әзірленген. Агенттік төрағасының мәлім­деуін­ше, республика бойынша коммуналдық инфрақұрылымның желілері мен құрылыстарының техникалық жай-күйі бойынша көп бөлігі жөндеуді немесе ауыстыруды талап етеді. Атап айтқанда, су бұру жүйесінде жөндеуді талап ететін желілер мен құрылыстардың үлесі 66 пайыз, жылумен жабдықтау – 63 пайыз, электрмен жабдықтау 73 пайыз, және газбен жабдықтау 54 пайызды құрайды. Жаңа желілер мен құрылыстар салу оларды одан әрі кім пайдала­натынына қарамай, жеке немесе мемлекеттік құрылым екенінен тәуелсіз, республикалық және жер­гілікті бюджеттер есебінен жүр­гізіледі. * * *

Достық дәнекері

ҚАЗАҚСТАН – КУБА: ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУДАҒЫ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ

Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісі­нің Әлеуметтік мәдени даму комитетінің төрайымы Динара Нөкетаева Куба Республикасының Қа­зақ­стан Республикасындағы Төтенше және өкілетті ел­шісі Абелардо Фабио Эрнандес Феррер мырзамен кездесті. Елші алдымен Қазақстанның Еуропадағы қауіп­сіздік және ынтымақтастық ұйымына төрағалық жасап отырған әлем алдындағы беделді қызметімен құттықтап, тілектестігін білдірді. Осы кездесудің өзегі – әлеуметтік сала мен екі ел арасындағы ден­саулық сақтау саласы мамандарының жетіс­тік­тері және тәжірибе алмасу мәселесі болатынын атап өтті. Кубада ең алдымен денсаулық сақтау мәселесіне көңіл бөлінгендіктен, әйелдерінің өмір сүру ұзақтығы – 78 жасқа, ерлердікі 76 жасқа жетіп отыр. Елде жасы ұлғайғандар көп. Ана мен балаға арналған орталықтарда әйелдер екіқабаттықтың алғашқы күнінен босанғанға дейін жатады. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы Кубаның аталған саладағы жүйесінің атқарып отырған істерін қолдап отырғанын мәлімдеді. Мәжілістің комитет төрайымы өз кезегінде 1992 жылдан басталған Қазақстан мен Куба арасындағы сауда-экономикалық, ғылым мен туризм және спорт салаларындағы байланыстарды атап өтті. 2003 жылы екі ел арасындағы емдеудің ең үздік әдістері бойынша, тәжірибе алмасу ынтымақтастығы туралы келісім-шартқа қол қойылған. Қазақстанның Мемлекет басшысының Жолдау­ла­рын­­да халық денсаулығы, ана мен бала денсау­лы­ғына ерекше тоқталып “100 мектеп, 100 аурухана” бағ­дар­ламасын ұсынған. Өткен жылы халықтың денсау­лы­ғын сақтау мен денсаулық сақтау жүйесі туралы ко­декс қабылданып, нәтижесінде үлкен қаржы бөлініп, елде заманға сай жаңа ауруханалар салына бастады. Тараптар осы кездесу нәтижесінде парламенттік дипломатия мен өзара ынтымақтастық байланыстар көкжиегі алдағы уақытта кеңейе түсетініне сенім білдірді. Сәуле ДОСЖАНОВА, журналист.

Сауалы мен жауабы

ДЕМАЛЫС ЖАРИЯЛАУ – ТИІМСІЗ

Парламент Мәжілісінің депутаты, Әлеуметтік-мәдени даму комитетінің мүшесі Бақыт Сыздықова Мәжілістің 2 қыркүйек күнгі жалпы отырысында Премьер-Министр Кәрім Мәсімовке депутаттық сауал жолдады. Онда депутат 1 қыркүйек – Білім күнін демалыс күні деп жариялауды сұраған болатын. Осы сауалға орай Премьер-Министрден жауап келді. “Сіздердің 1 қыркүйекті демалыс күні деп белгілеу туралы ұсыныстарыңыз­ды қарап, мынаны хабарлаймын: 1 қыркүйек – Білім күні, ол барлық ата-аналар, балалар мен оқушылар үшін мереке күні ғана емес, сонымен қатар, ол білім саласының қызметкерлері үшін әр түрлі тәрбиелік іс-шаралар (салтанатты сапқа тұру, оқу сабақтары, сынып сағаттары және басқалар) өткізетін жұмыс күні болып табылады. Бұл ретте, 1 қыркүйекте техника­лық және кәсіптік, жоғары білім беру ұйымдарында бір уақытта сабақтар басталады. Тиісінше, Еңбек кодексімен регламенттелетін еңбек қатынастары жағдайында болжамды демалыс күні білім қызметкерлерінің жұмысын ұйымдастыру және еңбегіне қарай ақы төлеу мәселелерін туындатуы мүмкін. Айтылғандарды ескере отырып, ұсынылған 1 қыркүйекті демалыс күні деп жариялауды тиімсіз деп санай­мын”, – дейді Үкімет басшысы. * * *

Сізді не толғандырады?

КҮН ТӘРТІБІНДЕ БАЛАБАҚША МӘСЕЛЕСІ

Қазіргі таңда Қостанай облысында 623 мектепке дейінгі білім беру ұйымы қызмет етуде, оның ішінде 96 балабақша және 527 шағын орталық бар. Тәрбие­ленушілердің жалпы контингенті 30 653 баланы құрайды, 53,8% (16 512 бала) – балабақшалардың тәрбиеленушісі, 46,2% (14 141 бала) – шағын орталықта. Об­лыс бойынша мектепке дейінгі тәрбие және оқытумен қамту 90,5% құрайды. Сонымен қатар, 2010 жылғы 1 қаңтардан бастап 1 қыркүйекке дейін балабақшада орын күтушілер саны 7575 адамнан 9592 адамға көбейді, осылайша ағымдағы жылдың 8 айында балалардың балабақшаға кезегі 2017 балаға өсті. Қазіргі таңда мектепке дейінгі ұйым­дарда орын алуға ең үлкен кезектер қа­ла­лық жерлерде сақталуда – 7222 бала. Қостанай, Арқалық қалаларында және Қамысты мен Науырзым аудандарында кезек өте көп. Қостанай қаласында әлеуметтік ши­ры­ғуды алып тастау және халықты мек­тепке дейінгі ұйымдардағы орындар­мен қамтамасыз ету мақсатында мынадай инвестициялық жобаларды іске асыру қажет: “Қостанай қаласында №4 балабақ­ша­ны 280 орынға қайта құру” (жалпы құны – 584,514 млн. теңге. Мемэкспер­тиз­а­ның 30.07.2010 ж. №13-0142/10 қорытын­ды­сы); “Қостанай қаласында әскери комис­са­риаттың ғимаратын 280 орындық бала­бақшаға қайта құру” (жалпы құны – 516,873 млн. теңге. Мемэкспертизаның 30.06.2010 ж. №13-0120/10 қорытындысы); “№5 мектеп-балабақшаны хауызы бар балабақшаға қайта құру, (жалпы құны – 284,592 млн. теңге. Мемэкспертизаның 30.06.2010 ж. №13-163/09 қорытындысы). “Қостанай облысы Қамысты ауданы­ның Қамысты ауылында 160 орынға балабақшаны қайта құру” жобасына жобалық-сметалық құжаттама бар (жалпы құны 221 024 млн. теңге. Мемэкспер­тизаның 14.04.2010. ж. №13-95/09 қоры­тындысы). “Қостанай облысы Науырзым ауда­нының Қарамеңді ауылында 160 орынға “Балбөбек” балабақшасын қайта құру” жобасына жобалық-сметалық құжаттама әзірленді (Мемэкспертизада тұр). “Қостанай облысының Арқалық қаласында Қайырбеков көшесі, 17-үйде орна­ласқан 110 орынға балабақшаны қайта құру” жобасына әзірленген жобалық-сметалық құжаттама бар (жалпы құны 159,962 024 млн. теңге. Мемэкспертиза­ның 20.12.2009. ж. №13-0289/09 қоры­тындысы). Инвестициялық жобалар Білім және ғылым министрлігіне 2011-2013 жылдарға арналған республикалық бюджеттің ны­саналы трансферттер есебінен қаржы­лан­дырылатын басым жергілікті бюджеттік инвестициялық жобалардың тізімдеріне енгізу үшін көрсетілді. Ольга КИКОЛЕНКО, Мәжіліс депутаты. * * *

Сайлаушы сөзі

АЛТЫН ОРДА — АҚ ОРДАМ

“Зиялы қауымның қатты алаңдауға тиісті бір саласы – білім беру ісі” деп Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев айтқандай, әдептіліктің де, әдеміліктің де, даналықтың да көзін ашушы – мектептердің өз деңгейінде болуы – егемендікке қол жеткізген еліміздің негізгі мақсаты. Тал бесіктен жер бесікке дейінгі шәкірт өмірінің мәні боларлық салт-дәстүр, әдет-ғұрыпты шуақ шашар ша­па­ғаты бар ұстаз беріп жатса, зердесінде сәулесі бар шәкірт көкірегінде қалай сақтамасын. Әсемдік әлеміне қанат қақтыратын мектеп болғандықтан, келешегіне сенім білдіре отырып, ертеңгісін бүгін ойлай­тын, білімді, сегіз қырлы, бір сырлы азаматтар тәрбиелеу мақсатында істеліп жатқан жұмыстар көп-ақ. Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты Гүлмира Естай­бек­қызының 2010 жылғы 19 маусым күні “Егемен Қазақстан” газетінің 3-бетіндегі “Сенім” атты мақаласы толайым табыс­тарға, жалынды жасампаздыққа, сергек сенімге толы кезеңде жазылып отыр. Осы кезеңге жетудегі Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың білім саласындағы, ұрпақ алдындағы парықты парызын, бәсекеге қабілетті тұлға қалыптастырудағы, педа­гогтардың рухани және тұрмыстық мәсе­лелерін шешудегі қайраткерлік тағылы­мын әрбір педагогтің көңіліндегідей айтып өтті. Иә, “Алтын орда – ақ ордам” деп отырған себебіміз, мектеп – білімнің киелі ордасы. Бала бойына тәрбие, білім ұрығын сеуіп, оның қалай көктегенін қырағы қадағалап, үлкен өмір жолына аттандыратын – ұстазы. 1989-90-жылдары аласапыран шақта ашылған Мүсілім Базарбаев мектебінің де өзіндік шағын тарихы бар. Әрбір істің атқарылуы басшыға байланысты екенін өмір тәжірибесінде дәлелдеуді қажет етпейтін ақиқат. Елеманова Әлия Сейдекәрімқызы­ның гимназия басшысына тағайындал­ған­нан бергі еңбек жолы әлеміне үңіле отырып қарасақ, менің айтқанымды істе емес, өзі сол атқарылмақ істің үлгісі болғандай. Әр апта, жиындарда айналадағы бо­лып жатқан дүбірлі өзгерістер, жаңалық­тармен өз ұжымын қаруландыра келуі көңілге қонымды-ақ! Тек ескерту айту, бұйрық беру емес, сол жоспарланған дүниенің орындалуына да бақылау жасап, жауапкершілікпен қарауы жұмыс істеу стилінің дағдысы сияқты. Талап, бақылау, қатаңдық пен қам­қорлық жұптаса жүргенде ғана жұмыс жеңісін берері сөзсіз. Тап солай... Қысқарта айтқанда, тесттік бақылау, ғылыми жұмыс, әртүрлі жарыстардағы ұстаз және оқушы жетістіктері бұған дәлел бола алады. Айыр тілді Әйтеке, Қарлығаш би атанған Төле, Қаз дауысты Қазыбек атан­ған билеріміз де 6 жасынан ел дауы­на араласып, әділ төрелігін айта білген қазақпыз ғой. Ендеше, жастығына қарамай үлкен ұжымды басқарған, елеулі- елеулі жеңістерге жетіп жатуымызға ықпал жасап отыруы көп нәрсені аңғартады. Басшы жөнінде шегініс жасай кетсек, жұмыстың жауапкершілігін түсінетін, жаңалықпен өзін де, ұстаз қауымын да “қаруландырып” отыратын, бұйрықпен емес, іс-әрекетімен ұжымын айналасына үйіре білетін, өз білімін үздіксіз толық­тырып отыратын сергек жанды ұстаз. Мектебімізде алдыңғы толқын – ағалар қатары келешегінен үміт күттіре­тін кейінгі толқын – інілермен толы­ғуда. “Шәкірт шаңырақта шыңдалады” деген ғой, 20 жылдың ішінде мектеп бітірген шәкірттеріміздің атынан және қазіргі оқып жатқан шәкірттер атынан сол кездегі қалалық білім беру басқар­ма­сының бастығы Нұрпейіс Қасымовқа, ардагер ақын, аяулы азамат, марқұм Шона Смаханұлына ықыласымызды біл­діріп, жатқан жері жәннатта болсын дейміз. Қазақ елінің тек ұрпағы арқылы өрлей алатынын білген көріпкел аталары мектептің алғашқы ашылуына ерекше атсалысқан еді. Ел үмітін ақтайтын, ел іргесін шайқалтпай сақтайтын біртуарлар дайындап, төл ұямыздан өзіміздің танымал жұлдыздарымыздың қатарын көбейте беретініне сенеміз. Мария МҰҚЫШЕВА, Алматы қаласы Мүсілім Базарбаев атындағы №138 гимназияның қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері.