АСТАНА САММИТІ – АРНАЛЫ ІСТІҢ БАСЫ
Алаш алаш болғалы, шаңырағы өрнекті ағаш болғалы бұл жұрттың басынан не келіп, не кетпеді, не көшіп, не өтпеді дейсің! Тұлпарларының тұяғы дала төсін дүбірге толтырып, алдаспаны айға шағылып, жауын жайпап жат қолынан жерін аршып, жеңіс тойын да сан талай тойлады. Қасым салған қасқа жолдан, Есім салған ескі жолдан суыртпақтап, Жеті жарғысын жасақтап, заңы бар, ханы бар дала дәстүріндегі мемлекет құрып, мамыражай бейбіт, бейқұт тірлік кешкен кездері де болды. Алайда орыс патшалығының екі жарым ғасырға созылған отаршыл озбырлығы тұсында ұлан-байтақ жерімізге көз алартқан дұшпандардың сырттан айдап салып, іштен ойран салуы салдарынан соның бәрінен жұрдай болып, ақтабан шұбырынды жоқтықты, алқакөл сұлама аштықты да көріп, дініміз бен ділімізден, тіпті тілімізден де көз жазып қала жаздадық. Қазақ деген қасиетті атымыздан айырылып, қанша уақыт қырғыз атанып жүруге де тура келді.
Әйтеуір, алаш арыстарының ақыл-амалы, тапжылмас табандылығы арқасында өткен ғасырдың 20-шы жылдарының ортасында төл атымызбен қайта қауышып, сөз жүзінде теңдік деп жар салған Кеңес Одағының құрамына Қазақ республикасы болып әрең кірдік. Бірақ баста билік, қолда құдірет болмаған соң не шара, самал тау, сайын даламыздың қазыналы қойнауы мен жайлауының бар байлығын сығып алып, орталық үкімет өзімізді шөміштен қағып, ел аман, жұрт тынышта екі-үш мәрте алапат аштыққа ұрындырып, халықтың тең жарымына жуығын қолдан қырды. Ол да аз дегендей, 37-ші жылғы зұлмат елдің кілең сүт бетіне шығар қаймағындай азаматтарын қидай сыпырып кетті. Мың өліп, мың тірілген қазақ соны да көрді, соған да төзді ғой. Бірақ қанша қиналса да, болашақтан күдер үзбей, үмітін үкілеуден бір танған емес.
Сайып келгенде “сарғая күткен қызара бөртеді” деген шын екен. Тәуелсіздіктің ақ таңы атып, өшкені жанып, өлгені тірілгендей қазақ дүр сілкініп, қайта түледі. Аяғы жеткенінше жүретін, аузы жеткенінше сөйлейтін еркіндікке қол жеткізіп, береке-бірліктің байсын мекені болған жерінде қой үстіне бозторғай жұмыртқалайтын заманды көрді. Елбасымыздың таяуда ғана атап айтқанындай, мыңжылдықтар тоғысында ата-бабаларымыздың аңсаған арманын ақиқатқа айналдырып, тәуелсіз мемлекет құрдық. Кешегі үш жүздің ұстынындай ұлы билер Төле, Қазыбек, Әйтекелер көксеген, хан Абылай армандаған, абыз Абай тілеген абат, азат күнге жетіп, барша қазақтың басы бірікті. Сөйтіп, еншісі бөлінбеген, іргесі сөгілмеген біртұтас елдік қалыптасты.
Кәрі құлақ қарт тарих үшін қамшының сабындай ғана қысқа мерзімде тәуелсіздіктің жиырма жылдығы қарсаңында Қазақ елі биік белестерді бағындырып, асқаралы асуларды алып, бауыры бүтін бірлігімен елдігін еңселендіріп, ерлігін еселеп, мемлекеттілігінің іргесін мызғымайтындай етіп бекітті. Енді жердің киесі, елдің иесі кім екенін айдай әлем біледі. Білгендіктен де оны Батыс пен Шығыстың арасындағы алтын көпір санап отыр. Оның және бір жарқын себебі – биыл Қазақстанның Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына төрағалық етіп, халықаралық күрделі де келелі мәселелерді тікелей шешуге мұрындық болуға бел байлауы.
Жасыратыны жоқ, халықаралық беделі өте биік бұл ұйым алғаш екінші дүниежүзілік соғыстан кейін қауіпсіздік мәселесін күнделікті өмірдің өзгермес қағидасына енгізуді ойлаған еуропалықтардың бейбітшілікке бастар жаңа тетіктер іздеуінен туындап, 1975 жылы Хельсинкиде алғаш Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық жөніндегі кеңес боп дүниеге келді. Жаһандық соғысқа нүкте қойып, Америка Құрама Штаттары мен Кеңес Одағы кәрі құрлықта тұрақтылықты сақтау жөнінде өзара келісімге келгендей болғанымен де, бір-бірімен ымырасыз екі блоктың арасындағы текетірес бірден тоқтай қалған жоқ. Экономиканың елеулі бөлігі елдің әлеуетін әлсірететін қару-жарақ жасауға жұмылдырылып жатты. Тек аяқ астынан Кеңес Одағының ыдырауы ғана бұдан шығар жолды айқындап берді. Бұрынғыдай жақ-жақ боп тайталасу келмеске кеткен секілденді.
Ойламаған жерде болған бұл өзгеріс Ұйымның өзін дағдарысқа ұшыратты. Қақтығыстардан хабардар ету, шиеленістерді реттеу, текетірестен кейінгі жағдайды қалпына келтіру жүктелген Ұйым ежелгі құрлықтағы, Кавказ тауларындағы, Днестр бойларындағы ешбір тауқыметке тосқауыл қоя алмады. Ең өкініштісі, Косовоның дербестігін Батыс елдері, Абхазия мен Оңтүстік Осетияның тәуелсіздігін Ресей мойындап жатқанда да боркемік мінез танытты. Хельсинки актісінің бұзылғанын көре тұра қара қылды қақ жарар әділ пікір айта алмады. Хельсинкиде қол жеткен уағдаластыққа күні бүгінге дейін халықаралық құқықтық сипат берілген жоқ.
Соның салдарынан кәрі құрлықтағы көкейкесті мәселелердің түйінін Еуропалық одақ пен Америка Құрама Штаттары шешетін болды. Олар Батыс әлемінің бірігіп қорғана алатынын, қажет болған жағдайда тізе қосып, шабуылға шығатынын жаһанға жария етіп, Ауғанстан мен Иракқа шүйіліп, әскери күштерін тоғытып, опыр-топырын шығарды. Бұл әбес әрекет жаппай қауіпсіздікті басты мұраты санайтын аталмыш ұйымға ұнай қоймағанымен, оған қарсы шығар күш-жігер де көрсете алмады ол. Әлемнің 56 мемлекетінің басын біріктіріп, Біріккен Ұлттар Ұйымынан кейінгі ең қуатты ұйым болып отырған ЕҚЫҰ-ға жараспайтын жайбарақаттық.
Міне, осындай жағдайда Қазақстанның атағынан ат үркіп, атан ығатын айтулы Ұйымға төрағалық ету ниетін білдіруі барып тұрған жүрек жұтқандық еді. Жалпы, Ұйым төрағалығы құрметінен гөрі міндеті басым, жауапкершілігі аса зор жұмыс. Әдетте оған лайық елді табу да оңай емес. Кезінде Мадридте өткен сыртқы істер министрлерінің кеңесінде ұйымға мүше елдердің оған Қазақстанның 2010 жылы төрағалық ету тілегін бірауыздан қолдауының да мәні бар. Өйткені тәуелсіздікке қол жеткізгеннен бері ол бір жақтың ғана шашбауын көтермей, ешкімге де тәуелді болмай, өзіндік дербес саясат жүргізді. Ресми Астананың бұл ұстанымы тараптардың бәрін де қанағаттандырды. Ең алдымен еліміз әлемде бірінші болып ядролық қарудан бас тартты. Айналасына ажал отын шашып, зардабы бір жарым миллионнан астам халыққа тиген Семей полигонын жабу жөніндегі Жарлыққа тәуелсіздігіміз жарияланбай тұрып-ақ қол қойған Президент Назарбаев кеше ғана осы мәселені қайта көтеріп, Американың қақ төрінен тайсалмай: “...қазір халықаралық құқықтың негізгі қағидаларына қайшы келетін қылықтар қалыптасып отыр. Біреулерге қаруды қолында ұстап және оны жетілдіруге рұқсат етілсе, енді біреулерге оған иелік ету былай тұрсын, жасауды ойлаудың өзіне тыйым салынған. Бұл дұрыс емес, барып тұрған әділетсіздік. Мұндай қаруды жоюда ядролық елдердің өзі басқаларға үлгі көрсетуі керек”, деп ашып айтты.
Қазақ елі Батыс пен Ресей арасындағы текетіресте бейтарап бағытынан таймады. Батыстағы және Мәскеудегі біраз ықпалды топтардың қолқа-тілегіне қарамастан, Косовоның да, Абхазия мен Оңтүстік Осетияның да тәуелсіздігін таныған жоқ. Сондай-ақ Қазақстан мемлекет аумағының тұтастығы, шекарасының бұзылмауы, ірің-кезектің болмауы сияқты ұйым қағидаларын бұлжытпай орындап, оған адалдық танытып келеді. Осының бәрі-бәрі Еуразиядағы жас та жасампаз мемлекетіміздің Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы елдерінің арасынан суырылып шығып, мұсылман елдерінің ішінен бірінші болып Еуропадағы ең ықпалды ұйымның тізгінін ұстауына мүмкіндік берді.
Мұны халықтың басына жүз жылда бір қонар бақ десең де, айбарын жер-көкке жаяр даңқ десең де өзің біл. Қалай десең де сыяды, қайсының болсын қисыны келеді. Қазақ қазақ болғалы көрмеген сыйы, көтерілмеген биігі бұл. Сондықтан қай-қайсымыз болсын басқа қонған бақытымызды бағалай білуіміз, тағдырдың тартқан сыйын сезіне білуіміз шарт. Себебі бұл бірдің емес, мыңның, жалқының емес, жалпының, жеке ердің емес, бүкіл елдің абыройы.
Осы абыройлы міндетін ойдағыдай орындап, әлемдік ықпалды ұйымға төрағалық етуін Қазақстанның мүлтіксіз атқарып келе жатқанына міне, он айдың жүзі болды. Қазақ елінің төрағалығы Ұйым жұмысын жандандырып, қызметін белсендірек ету үшін тың мүмкіндіктерді іске қосты. Ұйымның саяси қызметін үйлестіру мен жетілдіруде, дағдарыстарды реттеуде еліміздің игі де ізгі істер атқарып жатқанын дүйім дүние көріп-біліп, тиісті бағасын беріп те отыр.
Еліміздің аталмыш ұйымның тізгінін аймақта жаңа қауіп-қатерлер қылаң беріп, қақтығыстар төбе көрсеткен аса күрделі кезеңде қолға алғаны белгілі. Ең алдымен әлемнің түкпір-түкпірінде бұрқ етіп жататын қақтығыстардың аптығын арағайын болып басып, жөнге салуда, сол арқылы қауіпсіздік пен тұрақтылықты қамтамасыз етуде жаңа қадамдар жасалды. Осы орайда ұйымның Ауғанстан, Грузия, Молдова, Қарабақ, Тәжікстандағы қиын жағдайларды реттеп оң жолға салу жөніндегі оң игі іс-шараларын атап өтуге болады.
Әсіресе, ата көршіміз Қырғыз еліндегі төтенше жағдайларды ушықтырмай, өзара дүрдараздықтың азамат соғысына ұласып кетуіне жол бермей, дер кезінде ауыздықтауға көп күш-жігер жұмсады. Ұйымның Бішкектегі орталығы зорлық-зомбылықтың алдын алуға, қоғамдық сенімді қайта орнықтыруға, сол сияқты елдің қақтығыстан кейін қалпына келуіне бағытталған іс-шаралардың жаңа жоба-жоспарларын жасақтады. Елдің оңтүстігіндегі жағдайларды оң арнаға түсіріп, қалпына келтіру үшін саяси-әлеуметтік, мәдени-гуманитарлық көмекті аяған жоқ. Қырғызстандағы осындай оспадарлау жанжал шыққан жылы Қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына дәл Қазақстанның төрағалық еткеніне мың да бір шүкіршілік. Қанша айтқанмен, қазақ басшылары көрші елдің хал-ахуалына өзгелерден гөрі қанық болғаны, ағайындарының мұң-мұқтажын жетік білгені игі рөл атқарғаны даусыз.
“Қазақстанның өз төрағалығын мұншалық жақсы атқаруы бұл елдің Азияға да, Еуропаға да, мұсылман әлеміне де, христиан дүниесіне де бірдей ортақ екенінің арқасы. Ал Назарбаевтың Қазақстан төрағалығындағы орны тіптен бөлек. Бұл жыл оның әлемдегі ең беделді саясаткерлер арасында да ерекше тұрған саясаткер екенін түбегейлі дәлелдейтініне сенімім кәміл. Астанадағы саммиттің де табысты өтетініне сенімдімін, – деп атап көрсетті “Егемен Қазақстан” газетіне берген сұхбатында Ұйымның Парламенттік Ассамблеясы төрағасының орынбасары Александр Козловский. – Президент Назарбаевтың алдында да шешімін күтіп тұрған мәселелер аз емес болар. Оны да сынайтындар бар шығар. Өмір болғаннан кейін, мемлекет болғаннан кейін онсыз да болмайды ғой. Бірақ Назарбаевтың қазақтарды қазақ екені үшін, қазақстандықтарды қазақстандық екені үшін мақтанатын жағдайға жеткізгенін ешкім де теріске шығара алмайды”.
Шынында, төрағалықтың тағы бір тамаша табысы – айтулы Ұйымның саммитін Қазақстанда өткізу жөніндегі бастаманың да бастау көзінде Нұрсұлтан Назарбаевтың өзі тұр. Ұйымның төрағалық қызметіне кірісуіне орай оның табалдырығын аттай бере-ақ Елбасы қаңтар айында он бір жыл үзіліске душар болып, дағдарысқа ұшырамаса да, тоқырау ахуалына тап болған саммитін шақыру туралы бастама көтерді. Алғыр да алымды, сарабдал да сабырлы саясаткер ұсынысын өткізіп, жеті айға жеткізбей-ақ Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымының саммитін Астана қаласында шақыру жөнінде шешім шығартты. Қазақстан өзінің төрағалығы арқылы еуропалық үлгі-нұсқаға сай келетін демократия орнатуға шындап кіріскенін, бұдан былай әлемдік саясаттың сырттай бақылаушысы болып қалмай, сол саясатты қалыптастыратын мемлекеттердің қатарына қосылатынын барша әлемге паш етті.
Мұндай беделді жиын ең алдымен Ұйымның өзі үшін өте-мөте қажет болып жүр еді. Өйткені оған көптен бері бір күшті серпіліс пен сілкініс керек болатын. Астана саммиті соған мол мүмкіндік бергелі отыр. Оның ұйымды дүр сілкінтіп, жаңа өрістерге шығаратынында шәк жоқ.
Астана саммиті мемлекет басшылары мен үкімет жетекшілерінің жаһандық жаңа қатерлерге қарсы тұруға бағытталған еуратлантикалық һәм еуразиялық қауіпсіздіктің біртұтас қоғамдастығын қалыптастыру тұжырымдамасын жақтайтынын тағы да нықтай түседі. Әйтпесе ол қатерлердің беті мемлекеттердің жеке-дара күш-жігерімен ғана қайтпайды, оған ұжымдық іс-қимыл қажет. Сонымен қатар бұл ұлы жиын қауіпсіздіктің ортақ мәселелерінің, сондай-ақ ұйымнан тыс жердегі мәселелердің де шешімін табудың құралына айналады деп күтіліп отыр. Әсіресе талай жылдан бері төңіректі дүрліктіріп келген Ауғанстандағы алапат жағдай жан-жақты қарастырылуға тиіс. Ағайын арасындағы алауыздықтан зықысы шыққан Қырғызстан, ядролық бағдарламасы үшін алпауыттардың қырына іліккен Иран да оның назарынан тыс қалмасы анық.
Ванкуверден Владивостокқа дейінгі кеңістікке түсіністік көпірі болып тартылатын Астана Саммиті бір ғана Қазақ елінің мерейі мен абыройын емес, бүкіл Азияның беделі мен айбарын асыра түсетіні айдан анық. Оңайлықпен сынбайтын созымды, бүкпесі жоқ ашық, сенімге серттей қарайтын, дәстүрге адал халықпыз ғой. Сол Сенім мен Ашықтықты, Дәстүр мен Төзімділікті ту етіп өткізіп жатқан төрағалығымыз еліміздің халықаралық абырой-беделін бұрынғыдан да асқақтата түсетініне сенім кәміл.
Сарбас АҚТАЕВ, жазушы.
* * *
ҰЙЫМНЫҢ ЖАҢАРУ КЕЗЕҢІ
“Әлемдегі тәуелсіздігін жаңадан алған елдердің ешбіреуінің осындай ғаламдық ауқымдағы басқосуды өткізуге мүмкіндігі болған жоқ”, – деп мәлімдеді Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев 20 қазанда Астанадағы Бейбітшілік және келісім сарайында өткен Қазақстан халқы Ассамблеясының ХVІ сессиясында сөйлеген сөзінде. “Қазақстанға әлемдегі 55 мемлекеттің, ірі-ірі халықаралық ұйымдардың делегациялары келеді. Біз өзіміздің қонақжайлығымызды, дарқандығымызды көрсетуіміз керек. Мәртебелі меймандарды лайықты қарсы алып, еліміздің саналуандығын, этномәдени бірлестіктеріміздің және Ассамблеямыздың жұмыс тәжірибесін таныстыруымыз қажет. Мен қазірдің өзінде әлемдік тарихқа енген Астана Рухы деген ұғымның саналуандықтағы сенім, келісім, төзімділік және бірлік қағидаттарына негізделген әлем құрудағы жалпыға ортақ ұмтылыстың символы болатынына сенімдімін!”, – деді өз сөзінде Н.Назарбаев. Жуырда Астанада өткен брифингте Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі ЕҚЫҰ департаментінің директоры Сержан Әбдікәрімов 40-тан астам мемлекет және үкімет басшыларының 1-2 желтоқсанда болатын алқалы жиынға қатысатынын мақұлдағанын хабарлады. “Астана Саммитіне қатысатынын растаған хабарлар келіп жатыр. Олар негізінен Еуропа құрлығының елдері, сондай-ақ ЕҚЫҰ-ның азиялық кеңістігіндегі әріптес мемлекеттердің басшылары”, – деді СІМ-нің өкілі. Ол, сондай-ақ, саммиттің күн тәртібінің жобасы жасалып жатқанын тілге тиек етті. Сержан Әбдікәрімовтің айтуынша, жаһандық деңгейдегі алқалы жиынның күн тәртібіне қару-жарақты бақылау, Ауғанстандағы ахуал, сенім шараларын нығайту, трансұлттық қауіп-қатерлер, қаржы-экономикалық дағдарыстың зардабы, экологиялық апат сияқты таңдаулы тақырыптар енгізіледі. Атап айтарлығы, еуроатлантикалық қауіпсіздік Астана Саммитінің басты тақырыптарының бірі болмақ. “Өткен 8 ай бойына “Корфу үдерісі” шеңберінде жүргізілген пікірталастар Еуроатлантикалық және еуразиялық кеңістікте түпкілікті қауіпсіздікті орнықтыру үшін мәмілеге келуге барлық елдердің ұмтылысы бар екенін байқатты”, – деді қазақстандық дипломат. Бұл жердегі “Корфу үдерісі” деген атау Керкира (Корфу) атты грек аралының құрметіне қойылғанын жұрттың көбі біле бермес. Тура осы аралда өткен жылдың маусымында ЕҚЫҰ-ның өкілдері Ресей президенті ұсыныстарының негізінде қауіпсіздік бойынша үнқатысуды бастауға қол алысқан еді. Міне, сол жолғы ұсыныстарды дамыта отырып, Ресей 2009 жылдың 29 қарашасында еуропалық қауіпсіздік жөніндегі келісімнің жобасын жария етті. “Біздің ойымызша, саммиттің күн тәртібінің өзі біріктірушілік функциясын атқаруы керек. Мәмілеге келуге болатын бірнеше ірі-ірі мәселелерді таңдап алу аса маңызды. Өйткені, бәріміз де саммиттің жемісті, нәтижелі болғанын қалаймыз. Соңғы жеті жылда ЕҚЫҰ-ға мүше елдер Сыртқы істер министрлері кеңесінің саяси декларациясын қабылдауға мүмкіндіктің болмағанын ескере отырып, саммиттің жетістігі негізгі құжат бойынша бір тоқтамға келу екенін жақсы білеміз”, – деді С.Әбдікәрімов. Жуырда ғана Ресей ақпарат агенттігі ұйымдастырған “Хельсинкиден Астанаға дейін” деп аталатын дөңгелек үстелге қатысқан бір топ сарапшылар Астана Саммиті беделді Ұйымның жаңа кезеңінің басы болады деген пікір білдірді. Мәселен, қазақстандық дипломат С.Әбдікәрімовтің пайымдауынша, Астана Саммитінде дайын шешімдер шығарылмайды. “Бұл жиын аталған Ұйымның жаңа тарихының басталғанын білдіреді. Міне, содан кейін ЕҚЫҰ-ның жаңа заманға бейімделу үдерісі жүре бастайды”, – деді ол. “ЕҚЫҰ-ның саммиттері жыл сайын ұйымдастырылатын шара емес. Ең соңғы саммиттен бері 11 жыл уақыт өтті, сондықтан да мұндай жиындарда талқыға түсетін мәселелер салмақты болуы тиіс. Ал саммитте қабылданған шешімдерді жүзеге асыруға да ұзақ уақыт керек екені сөзсіз”, – дейді Ұлттық стратегия институтының халықаралық жобалар директоры Юрий Солозобов. Қазақстан Президенті жанындағы Стратегиялық зерттеулер институтының ғылыми қызметкері Раушан Серік атап айтқандай, Қазақстанның көмегімен ЕҚЫҰ-ның үш “себетінің” мазмұнын қайта қарау үдерісі басталып кетті. Егер бұрын ЕҚЫҰ Шығыс Еуропа мемлекеттеріндегі демократияландыру үдерісін бақылауға көбірек көңіл бөлсе, Қазақстанның төрағалық етуі беделді Ұйымның тамырына “қан жүгіртті”. Соның бір дәлелі, ЕҚЫҰ кеңістігіндегі қауіпсіздік, экономикалық және экологиялық мәселелер бірінші кезекке қойылды. – Бүгінгі таңда біз Қазақстанның төрағалық миссиясы сәтті өтуде деп санаймыз. Бұған нақты дәлел – ЕҚЫҰ-ның кеңістігін жауып тұрған Еуроатлантикадағы атмосфера жақсара бастады. Қазақстанның арқасында ЕҚЫҰ-дағы біржақты логиканың қабырғасы “сөгіліп”, өзара теңдік пәлсапасы орнығып келеді, – деді Ресей Сыртқы істер министрлігі жалпыеуропалық ынтымақтастық департаментінің директоры Владимир Воронков. Ресейлік дипломаттың пікірінше, Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың “Еуроатлантикалық және еуразиялық қауіпсіздік жүйесін құру” туралы идеясы Астана хартиясының негізі болуға лайықты. “Егер де НАТО, ҰҚШҰ және т.б. халықаралық ұйымдардың бар екенін ескере отырып, біртұтас қауіпсіздік кеңістігі туралы айтатын болсақ, онда бұл құрылымдардың барлығы бір-бірімен үйлесіп жұмыс істеуі керек. Міне, осы тармақ ЕҚЫҰ Саммитіндегі қорытынды құжатта көрініс табуы тиіс”, – деп атап өтті В.Воронков. Ал Юрий Солозобовтың айтуынша, Қазақстанның ЕҚЫҰ-ға төрағалық етуінің өзі халықаралық саясат құралының түпкілікті өзгеретінін дәлелдеді. “Яғни, өркениеттердің қақтығысы деген тұжырымдама өткен шақта қалып, мүлдем басқа түсінік, басқа басымдықтардың уақыты есік қағып тұр. Түптеп келгенде, Қазақстан насихаттап отырған идеологияны “теңдік пәлсапасы” деп атауға болады. Қазірдің өзінде бұл идеология өз жемісін беруде”, – дейді ресейлік сарапшы. “Қазақстан ЕҚЫҰ-ның жаңа заманға бейімделуіне қазірдің өзінде көп еңбек сіңірді”, – дейді М. Ломоносов атындағы ММУ-дің поскеңестік кеңістіктегі қоғамдық-саяси үдерістерді зерттеу жөніндегі ақпараттық-сараптамалық орталықтың сарапшысы Юлия Якушева. “Қазірдің өзінде Ұйымның үш “себетінің” аясындағы міндеттер өзара тең болып бөлінді. ЕҚЫҰ-ның құрылымы жаңартылып, “кәрі құрлық” пен посткеңестік мемлекеттердің арасындағы қарым-қатынас жақсара түсті. Сондай-ақ, посткеңестік кеңістіктегі ұзаққа созылған жанжалдарды бейбіт жолмен шешуге сәтті қадамдар жасалды. Ең бастысы, Қазақстанның төрағалығы тұсында ауған мәселесін шешуге жаңа бетбұрыс жасалды. Бұлардың барлығы – алғашқы адымдар. Қазақстан жолсыз жерге жол салуда, міне, төрағалықтың тізгінін ұстайтын келесі елдер осы жолмен жүруі керек. Сонда ғана ЕҚЫҰ сияқты беделді құрылым түлеп-жаңарып, өсіп-өркендейді”, – дейді Ю.Якушева. Таңатар ТАБЫНҰЛЫ.
