Экологиялық проблемалар депутаттар назарында

Парламент Мәжілісінің Экология мәселелері және табиғат пайдалану комитетінің депутаттары Кенді Алтайдың экологиялық проблемаларын шешуге белсене араласпақ Парламент Мәжілісінің бір топ депутаттары үш күн бойы Өскеменде болды. Бұл топта Парламент Мәжілісінің Экология мәселелері және табиғат пайдалану комитетінің төрағасы Ерлан Нығматулин, халық қалаулылары Кен­жеғали Сағадиев, Валерий Доскалов, Ерболат Әпсалямов, Валерий Котович, Александр Милютин, Леонид Питаленко, Владимир Нехо­рошев, Светлана Ферхо бар. Шығыс Қазақстан облысының әкімі Бердібек Сапарбаев халық қалаулыларын қабылдап, өңірдегі қоршаған ортаны қорғауға қатысты атқарылып жатқан жұмыстар жайлы айтып берді. Мәселен, “Каз­цинк” акционерлік қоғамы жыл сайын экология шарттарын орындау мақсатында жүздеген миллион теңгенің қаржысын салады. Өскемен титан-магний комбинаты да бұл бағытта жоспарлы жұмыстар атқаруда. Парламент депутаттары “Казцинк” ЖШС-нің металлургиялық кешенін аралап көрді. Мұнда қыруар қаржыға катодты мыс өндіретін жаңа зауыттың құрылысы аяқталуға әзір. Енді таяу күндерде ол іске қосылуы тиіс. Еліміздегі ин­дус­триялық-инновациялық бағдарлама бойын­ша бой көтерген жаңа кәсіпорынның болашағы зор, онда мыңға тарта жұмыс орындары ашы­лады деп күтілуде. Жаңа қуат пайдалануға берілген соң Өскеменнің өзегі тарылып, адам денсаулығына қатер төнеді деген қауесет тарап кеткені шындық. Ендеше,  депутаттар өз көздерімен көргенге не жетсін. “Жаңа металлургия” жобасы жайлы өн­діріс­тің вице-президенті Юрий Гусев  айтып берді. Оның айтуынша, Елбасының тапсыр­ма­сынан кейін бұдан былай сапалы катодты мыс өндіру жүзеге аспақ, ол жылына 80 мың тонна­ға дейін өнім шығара алады. Жаңа кәсіпорында әлемдегі ең үздік деген технология орнатылған. Сондықтан қоршаған ортаға зиянды қал­дықтарды барынша аз тарату мәселесі назардан тыс қалмаған. Қалдықтарды ауаға таратпай, оны екінші қайтара игеріп, пайдалы заттар алу да ойда. Алайда, кәсіпорында алдағы уақытта да экология мәселесіне барынша назар аудару қажеттігі жайлы комитет төрағасы Ерлан Нығматулин атап көрсетті. Ертеңінде Шығыс Қазақстан облысының әкімі Б.Сапарбаевтың, Парламент Мәжілісі депутаттарының қатысуымен көшпелі мәжіліс болып өтті. Оған, сонымен бірге, Қоршаған ор­таны қорғау министрлігінің өкілдері, үкі­мет­­тік емес ұйымдардың жетекшілері қатысты. – Мұндай экология мәселесін талқылауға арналған форумнан біз көп үміт күтеміз. Кенді Алтайдың экологиясын сауықтыру, ондағы адам­дардың денсаулығына қамқорлық жасау басты міндетіміз. Ендеше, Парламент Мәжілісі депутаттарына алғысымызды айтамыз, – деді жиынды ашқан өңір басшысы Б.Сапарбаев. – Елбасы еліміздің экономикасының алтын тәжіне теңеген Кенді Алтайда табиғат сыйлаған өлшеусіз байлық бар. Оны халық игілігіне жа­рату, жұмыс істеп тұрған алып кәсіпорын­дар­дың қоршаған ортаны бұзбай жұмыс істеулері бәрімізді ойландырады. Демек, Үкімет те бізді қамқорлығына алады деген ойдамыз. Өңір басшысының айтуынша, заң шығару­шы органдар Өскеменнің экологиясы мен Семей ядролық апат аймағының және Ертіс өзе­нінің таза болуы жайлы арнайы заңдар қа­былдауы тиіс. Ауаның тазалығы көңілге қон­байды. Казгидромет жұмыс істеп тұрғанымен, Өс­кеменде стансалардың болғанымен, ол жеткіліксіз. Сондықтан атмосферадағы ауа сапа­сын қадағалайтын автоматтандырылған жүйені өндіріске енгізу қажет. Бұл жайлы біз Қоршаған ортаны қорғау министрлігінің басшыларына ұсыныс жасағанбыз. Әзірше қорытынды жоқ. Бұдан кейін Бердібек Мәшбекұлы тағы да Өскеменде экология қауіпсіздігі жөніндегі орталықтың іске қосылатын уақыты жеткенін қадап тұрып айтты. Семей ядролық апат аймағы, қарт Ертістің жай-күйі, өзендер өрнектеген Өскеменнің эко­логиясы халық қалаулыларын да ойланды­рып тастаған секілді. Ерлан Нығматулин өз сө­зінде өңір басшысының пікірін қызу қол­дай­тынын айтып, Балқаштағы күкірт қышқы­лы цехын салу кезінде қаланың экологиясын бірінші кезекте назарда ұстап, мониторингтің арнайы тобы жасақталғанын тілге тиек етті. Соның нәти­жесінде, қоршаған орта таза көрінеді. Ал Ертіс өзенінің проблемасына ке­летін болсақ, шекаралас өзендердің тазалығын сақтаумен Үкіметтің өзі тікелей шұғылданғаны оң сияқты. Алайда, Ауыл шаруашылығы ми­нистрлігінің Cу ресурстары жөніндегі комитеті қызметкерлері атқарып жатқан жұмыстар жайлы хабардар етпеген. Ендеше, қимыл­дай­тын кезең жетті. Семей ядролық полигоны мәселелері де Парламентте қаралмақ. Ерлан Нығматулиннің ойынша, келер аптада Парламентте осы мәселелер талқыланбақ. Экологиялық форум жемісті өтті. Мәжіліс аяқталған соң  аталған мәселеге байланысты тиісті қаулы қабылданды. Оңдасын ЕЛУБАЙ, Өскемен. Суретте: Парламент Мәжілісінің депутаттары “Казцинктің” жаңа зауыты құрылысында.