Эксклюзив
Қоғам • 29 Қараша, 2023
Астанада балаңызды тегін үйірмеге қалай жазуға болады?
Бала – болашақ. Олардың уақытын тиімді үйлестіріп, өнерге баулу, спортпен айналысуға үндеу ізгі қоғам қалыптастырудың алғышарты. Балалардың қабілетін танып, қанатын қатайтуға ата-анамен қатар мемлекет те мүдделі. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев мәртебелі қызметке кіріскен алғашқы жылы-ақ «кішкентай тұрғындардың» толық адам болып өсуі үшін өнегелі бастама көтерді.
Спорт • 29 Қараша, 2023
Олимпиадалық салмаққа ауысқым келмейді – әлем чемпионы
Ол – әлем чемпионы, әскерилер арасында өткен әлем біріншілігінің жеңімпазы. Қазақстан чемпионатында 5 рет жеңіске жетті. Азия чемпионатының алтын медалін де иеленді. Ол ұлттық құрама сапында 15 жылдан бері айқасқа қатысып келеді. Теміртас Жүсіпов 36 жасында Қазақстанның жазғы Спартакиадасында чемпион атанды. Даңқты боксшыдан келешектегі жоспарын сұрап, аз-кем тілдестік.
Қоғам • 27 Қараша, 2023
Фамилиясы – Герой. Автобус жолаушыларын апаттан құтқарған оқушы кім?
Алматы облысы Іле ауданының тұрғыны, № 24 лицейдің 8-сынып оқушысы Ақжол Герой есінен танып қалған жүргізушіге алдымен көмекке келіп, автобусты тоқтатып, көпшіліктің алғысына кенелді. Жасөспірімнің батылдығын үлгі еткен аудан әкімдігі ноутбук берсе, Алматы облысының басшысы соңғы үлгідегі IPhone 15 смартфонын сыйға тарту етті. Бейбіт күннің батыр баласына айналған Геройдың немересі кім?
Таным • 25 Қараша, 2023
Өмір күшті, өлім одан да күшті – Жүсіп Баласағұн
Афоризм – бір үзік ой, оқыс пікір, оқшау сөз. Афоризм алғаш дүние құбылыстары жөнінде жинақталған білімдерін түйіндеп, пікір білдірудің бір түрі ретінде дүниеге келген. Қазақ афоризмдерінің асыл арнасы да сақ-скиф дәуіріндегі ойшылдар сөздерінен, көне түркі жазбаларынан бастау алады. «Афоризмдер» айдарында бүгін Жүсіп Баласағұнның ойларын ұсындық.
Қоғам • 24 Қараша, 2023
Халық дағдарса, долбарға ереді
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына Жолдауында («Жаңа Қазақстан: жаңару мен жаңғыру жолы») геосаяси ахуал ушығып, әлем экономикасының буыны қалтырап, тұрақсыздық өршіп тұрған шақта елімізде «ауқымды дағдарысты еңсеруге қажетті резервтер мен амал-тәсілдердің бәрі бар» екенін айтқан болатын. Үкіметке дағдарысқа қарсы кезек күттірмейтін кешенді шараларды көпке ұзатпай қабылдауды тапсырған еді. Халықтың әлеуетін арттыратын шаралар жүйесімен жүзеге асырылып келеді.
Тұлға • 24 Қараша, 2023
Журналистика мен әдебиеттанудың өзекті мәселелері талқыланған конференция ұстаз мерейтойына арналды
Бүгін Л.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің бас ғимаратында Журналистика және саясаттану факультетінің ұйымдастыруымен, Бас редакторлар клубының қолдауымен филология ғылымдарының докторы, профессор, Білім беру ісінің үздігі Сәуле Есембекқызы Тапанованың 70 жасқа толуына орай «Журналистика мен әдебиеттанудың өзекті мәселелері және даму парадигмалары» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференциясы өтті.
Медицина • 24 Қараша, 2023
Суық тиюдің алдын алу үшін балаға қандай дәрумендер берген дұрыс? Дәрігер жауабы
Бала иммунитетінің мықты болуы үшін қандай дәрумендер беру керек? Бұл ата-аналарды жиі мазалайтын сұрақ. Бала ағзасын дәруменмен демеп, әл-дәрменін арттыру үшін оны тұрақты, уақтылы берудің маңызы зор. Бойында организмге қажетті элементтер құрамы толық балалардың қуаты мол, сергек әрі мығым болады.
Медицина • 23 Қараша, 2023
Балаңызда аурудың бұл белгілері байқалғанда дереу дәрігерге қаралу керек - педиатр
Қыстың ызғары сезіліп, күн суыта бастағанда балалар арасында тұмаудың өршитіні белгілі. Аурудың асқынуына ата-ананың дер кезінде сауатты ем-шара жүргізбеуі де әсер етеді. Бала ағзасын салқын температураға бейімдеу, суыққа қарсы иммунитет қалыптастыру маңызды. Қыс келсе баланы қабат-қабат киіммен қымтап, үйде қамап ұстау әдеті қанға сіңген. Бұл қаншалықты дұрыс? Баланың тұмауға қарсы қалқанын дайындауда берілетін базалық дәрумендер жиынтығы қандай? Бала ағзасын қыста өршитін ауруларға қарсы қоюда ата-ана ескеретін алғашқы жаднамаларды жалпы тәжірибелік дәрігер, педиатр-массажист, «Дәрігер - АНА» кітабының авторы, онлайн арқылы мыңдаған анаға ой салып жүрген кәсіби маман Әзиза Әбдірасілқызынан сұрап білдік.
Спорт • 21 Қараша, 2023
«Ұлттық құрамада жүргендердің көбі қаланың ақсаусақ баласы» – бокстан бас бапкер
Астанада бокстан VI жазғы Спартакиада мәресіне жетті. Боксшылардың әлеуеті сынға түскен додаға әлем чемпиондары, әлем біріншілігінің жүлдегері, Азия чемпионы, жазғы Олимпиада ойындарының жүлдегері атанған саңлақтар да сынға түсті. Ұлттық құраманың бас бапкері Мырзағали Айтжановтан Спартакиадаға қатысты пайымын сұрадық.
Таным • 18 Қараша, 2023
Ағаш көркі - жеміс, адам көркі - жақсы іс – Саиф Сарай
Афоризм – бір үзік ой, оқыс пікір, оқшау сөз. Афоризм алғаш дүние құбылыстары жөнінде жинақталған білімдерін түйіндеп, пікір білдірудің бір түрі ретінде дүниеге келген. Қазақ афоризмдерінің асыл арнасы да сақ-скиф дәуіріндегі ойшылдар сөздерінен, көне түркі жазбаларынан бастау алады. «Афоризмдер» айдарында бүгін Саиф Сарай, Жиренше ойларын ұсындық.
Қоғам • 17 Қараша, 2023
Қазақ тілін қазақтарға да үйретемін – неміс қызы
Алина Кан – қазақ тілін үйретуші маман. Өзге ұлттың өкілі Қазақстанда туған, мектепті де орысша тауысқан. Бірақ қазақшаға судай, мақалдың майын тамызып айтқанда өзіңді сүріндіреді. Ол өзіне қазақ тілін үйретуде бағыттаушы болған бақанастық бала күнгі достарын ерекше құрметтейді. Ата-анасы да орысша сөйлейтін Алинаның тілін сындырып, қазақша сайратып жіберген сол балалар бұл күнде азамат атанды. Ал Канның қызы қазақ тілінен шәкірт баулып жүр.
Тарих • 17 Қараша, 2023
«Елдіктің кепілі – жер». Алаш қайраткерлерінің жер туралы нақыл сөздері
Жерсіз ұлттық мүдде құндылықтары қалыптаспайды. Қазақтың сан ғасырлық тыныс-тіршілігі жерге тығыз байлаулы. Ұлтымыздың өркендеуі жөніндегі сан сауал ел мен жер тағдыры төңірегінде өрбіген. Себебі қазақтың барлық өмірі, байлығы, тарихы, дәстүр тәжірибелері, ұрпақ болашағы жерді қорғаудан, бір қарысын жоғалтпай болашаққа аманаттаудан құралады. Дана халқымыз қасиетті жерді «анаға», «Атамекенге» балаған. ХХ ғасыр басында да қазақ даласы, қазақ баласы жер жайындағы мәселелермен жиі бетпе-бет келіп отырған. Соның ішінде Алаш қайраткерлері өз еңбектерінде тығырықтан шығар жолды нұсқап отырған. Осы орайда Алаш қайраткерлерінің жер туралы жазған жазбаларынан үзінді ұсынамыз.
Қоғам • 16 Қараша, 2023
Қазақстанда халық саны 30 миллионға қашан жетеді?
Елімізде халық саны 14 қараша күні 20 миллионға жетті. Ұлттық статистика бюросы демографиялық деректерді ескеріп, яғни елімізде тұрақты мекен ететіндерді, көшіп кеткендер мен өмірге келген сәбилерді, қайтыс болған жандарды есепке алып халық санын шығарады.
Аймақтар • 15 Қараша, 2023
Таразда екі театр бір сахнаға таласып жүр
Тарихы терең Тараз шаһарда А.Тоқпанов атындағы облыстық қазақ драма театры мен Жамбыл облыстық орыс драма театры сынды екі театр ұжымы бар. Алайда екі театрға - бір сахна. Өнер мен мәдениетті өркендетуді жоспарлаған талай әкім аймақты тізгіндегенмен мәселе шешілмеді. Бұл туралы «Egemen Qazaqstan» газетінің бүгінгі санында Жамбыл облысындағы меншікті тілшіміз Табиғат Мұсылманқұл «Өңір мәдениетіне тың серпін керек» мақаласында тарқата жазды.
Таным • 14 Қараша, 2023
Қайырсыз адам – жеміссіз ағаш – Ахмет Иүгінеки
Афоризм – бір үзік ой, оқыс пікір, оқшау сөз. Афоризм алғаш дүние құбылыстары жөнінде жинақталған білімдерін түйіндеп, пікір білдірудің бір түрі ретінде дүниеге келген. Қазақ афоризмдерінің асыл арнасы да сақ-скиф дәуіріндегі ойшылдар сөздерінен, көне түркі жазбаларынан бастау алады. «Афоризмдер» айдарында бүгін Ахмет Иүгінеки, Майқы ойларын ұсындық.
Дәстүр • 14 Қараша, 2023
Қазақ халқында жолға, сапарға қатысты бұрыннан бар ырым-тыйымдар жетерлік. Оқырман назарына сол жолға қатысты айтылған ырым-тыйымдардың бірнешеуін ұсынамыз.
Әдебиет • 14 Қараша, 2023
Сафуан Шаймерденовтің «Ит ашуы» повесі қалай жазылды?
«Egemen Qazaqstan» газетінің бүгінгі санында аға тілші Азамат Есенжолдың «Көркем шығарма қалай жазылады?» атты мақаласы жарық көрді. Автор бұл мақалада жазушылардың шығармасы қалай дүниеге келетінін жазған.
Спорт • 13 Қараша, 2023
«Қыз қууда талай жігітті қамшымен сабадым». Шабандоз қыз асау түйені қалай үйреткенін айтты
Аружан Амангелдіқызы шабандоз, атбегі, көкпаршы. Қыз қууға қатысып, жамбы атумен танылған бойжеткеннің түйеге мініп жамбы атуды меңгергені көпшілікті сүйсінтті. Жоғары оқу орнының 2-курс студенті бос уақытын қыдыруға емес, атқа мініп, ұлттық ойынымызды ұлықтауға арнағанды жөн көреді.
Қоғам • 10 Қараша, 2023
Мектепте оқып жүргенде ауданның бас имамы болып тағайындалдым – Нұрлан имам
Нұрлан имам Байжігітұлымен сұхбатымыз қоғамның беталысы төңірегінде өрбіді. Әлеуметтік желіде «тик-ток имам» атанып, халықтың ықыласына бөленген дінтанушы, психологтан қазіргі бағдарымызға қатысты сұрадық.
Таным • 08 Қараша, 2023
Дүние тауқыметінен екі-ақ адам құтылар: біреуі – әлі тумаған адам, екіншісі – өлген адам – Құтып
Афоризм – бір үзік ой, оқыс пікір, оқшау сөз. Афоризм алғаш дүние құбылыстары жөнінде жинақталған білімдерін түйіндеп, пікір білдірудің бір түрі ретінде дүниеге келген. Қазақ афоризмдерінің асыл арнасы да сақ-скиф дәуіріндегі ойшылдар сөздерінен, көне түркі жазбаларынан бастау алады. «Афоризмдер» айдарында Махмұт Қашқари, Құтып ойларын ұсынып отырмыз.
Таным • 07 Қараша, 2023
Жақсыдан ғибрат ала бергеннің ісі оңға басады – Ахмет Иассауи
Афоризм – бір үзік ой, оқыс пікір, оқшау сөз. Афоризм алғаш дүние құбылыстары жөнінде жинақталған білімдерін түйіндеп, пікір білдірудің бір түрі ретінде дүниеге келген. Қазақ афоризмдерінің асыл арнасы да сақ-скиф дәуіріндегі ойшылдар сөздерінен, көне түркі жазбаларынан бастау алады. «Афоризмдер» айдарында бүгін Қорқыт, Әбу Насыр Әл-Фараби, Ахмет Иассауи ойларын ұсындық.
Қоғам • 07 Қараша, 2023
Ахмет Байтұрсынұлы мұрасын іздеп барып Сәкен Сейфулиннің бейнесін таптық – зерттеуші
Жуырда Ресей мұрағатында зерттеу жобасы бойынша еңбектеніп, Сәкен Сейфуллиннің бейнесі жазылған таспаны тауып елге әкелген Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институты директорының орынбасары Ермұхамет Маралбек әлі де алар олжамыз аз емес дейді. Тек індете іздеп, тереңдей зерттеуге қаржылай қолдау көрсетуді күшейту қажет. Ресейдің мемлекеттік архивінде тағы қандай құнды қазына «көмулі» жатқанын зерттеуші маманнан сұрадық.
Қазақстан • 07 Қараша, 2023
Қазақ қызы тұңғыш рет түйе үстінде жамбы атып, рекорд орнатты (видео)
Осыдан бір ай бұрын Алматы қаласында Топжарған этно-мәдени орталығы ұйымдастырған қайырымдылық іс-шарасында Қазақстанда тұңғыш рет түйе үстінде отырып жамбы атып, рекорд орнатқан Аружан Миравилдаеваның жетекшісі Ғабит Таңатовпен тілдесіп, пікірін білген едік.
Қоғам • 07 Қараша, 2023
Балалар ойнап жүріп алтын қазынаны тауып алғанын білмеген
Сабақтан келе жатқан ауыл балалары көне әшекейлер қазынасын тауып алған. Олар оның бағалы жәдігер екенін білмей, қалтасына басып кете барған.
Денсаулық • 06 Қараша, 2023
Ата-ана ескере бермейтін жайт: Бала жиі ауырмас үшін не істеу керек – дәрігер кеңесі
Бала балабақшаға бармаймын деп қиғылық салса, жиі ауырып қала беретін болса, мінез-құлығында өзгеріс байқалса, демек, мәселе бар деген сөз. Біз әдетте мұның барлығын баланың еркелігіне теліп қоямыз. Оның ішкі жан дүниесіне үңіле бермейміз. Психологиялық һәм медициналық дайындықтың жоқтығынан жаңа ортаға бейімделу өте ұзақ уақытқа созылады. Бұдан шығар жол қайсы? Мамандардан сұрап көрдік.
Таным • 03 Қараша, 2023
Ұмыт болған дәстүр: «Бәсіре атау» туралы не білеміз?
Қазақта кішкентай балаларға арналған салт дәстүрлер жетерлік. Соның бірі - Бәсіре атау. Ата-бабаларымыз балаға бәсірені не үшін, қалай атаған?
Таным • 03 Қараша, 2023
Халқына – бегі, бегіне халқы сенген ел ұзақ жасайды – Күлтегін
Афоризм – бір үзік ой, оқыс пікір, оқшау сөз. Афоризм алғаш дүние құбылыстары жөнінде жинақталған білімдерін түйіндеп, пікір білдірудің бір түрі ретінде дүниеге келген. Қазақ афоризмдерінің асыл арнасы да сақ-скиф дәуіріндегі ойшылдар сөздерінен, көне түркі жазбаларынан бастау алады. «Қазақ афоризмдері» айдарында бүгін Анақарыс (Анахарсис), Тоқсары (Тоқсарид), Тоныкөк, Білге, Күлтегін ойларын ұсынып отырмыз.
Денсаулық • 02 Қараша, 2023
Дәрігер кеңесі: Ағзаны суыққа дайындап үлгеріңіз
Қылышын сүйретіп келетін қыстың аязы бетті қарыса да, тоңдырса да жанның жылулығын сақтайды. Бұл – мезгілдің адамға әсері. Десе де қыстың қақаған аязына ағзаны дұрыс дайындаған абзал. Бұл дайындықты күз мезгілінің басынан-ақ бастаған жөн. Себебі, ауру айтып келмейді, оның алдын алу дұрысырақ. Осыған орай Egemen.kz тілшісі ҚР ПІБ Медициналық орталығы ауруханасы Салауатты өмір салтын қалыптастыру орталығының жоғары санатты әдіскер-дәрігері Гүлнар Тұрдыновамен кеңесіп көрді.
Қоғам • 31 Қазан, 2023
«Жылжымайтын мүлік», «сібір жарасы», «қар барысы» секілді сөздер қате аудармалар – Анар Фазылжан
Тілдің тұнығын лайлауға калька аударманың да зардабы орасан. Сара сөздің салмағын екшей алады деген сала мамандарының (өзіміздің әріптестеріміз) өзі калька аударманы қаптатып қолданады. Мағынасына мән беруден бұрын аталуына алдымен екпін салып, сөзбе-сөз аудару белең алып барады. Бұған дейін де осы тіркес тұрақты түрде қолданылды, әлі де саптан сызылып қалған жоқ. «Сибирская язва» деген кеселді біз «сібір жарасы» деп қолданып жүрміз. Қазақтар ертеден кеселдің осы түрі адамға шапса, «күйдіргі» деп атаған. Ал төрт түлікке жабысса, әр малға қатысты өзіндік атауы да болған. Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының директоры Анар Фазылжаннан калька аудармаға қатысты пікірін сұрап, сұхбаттастық.
Қоғам • 27 Қазан, 2023
Елімізде баласына алимент төлемеген 150-ге жуық әйел іздестіріліп жатыр
Бұрын баласынан бас тартқан әкелер туралы көп еститін едік. Қазір баласынан безген аналарды да кездестіретін болдық. Статистикалық деректерге сүйенсек, елімізде баласына алимент төлемеген 150-ге жуық әйел бар, деп хабарлайды Egemen.kz.
