Дәуір тудырған дарын

Халық қаһарманы, КСРО халық әртісі Әзірбайжан Мәмбетовке ескерткіш тақта орнатылды « ...Академиялық театр ұжы­мында, оның тыныс-тіршілігі­мен жете таныс қауым арасында «Мәмбетов командасы» дейтін ұғым бар. Қазіргі шенеуніктер сияқ­ты Әзекең ешкімді де сырт­тан ертіп келген жоқ, өз «ко­ман­дасындағы» адамдарды осы жерден тапты. Қарашаңырақтың қабырғасын қаласқан аға ұрпақ­тың өкілдерімен де, театрдың есігін жаңа ашқандармен де тіл та­бысып, өзінің жаңашыл идея­ла­рын жүзеге асыратын қауым­ның басын біріктірді. Біздің замандас­тарымыз Нүкетай, Фарида, Асан­әлі… мен дегендей, сол «Мәм­бетов командасында» бол­дық, деп естелік жазған еді Әзе­кең өмірден өткенде Қазақ­стан­ның халық әртісі Сәбит Оразбаев. Иә, қазақ сахна өнерiн әлем­дiк деңгейге көтеріп, кеңестiк дәуiрде-ақ өзiнің дарынымен ел мәртебесiн аспандатқан, сахна­лық шешiмдерiнiң тереңдiгiмен жаңашыл режиссер атанған өнер тарландарының бірі – Әзiрбайжан Мәдиұлы Мәмбетовті ешқай­сы­мыз ұмыта алмаймыз. Тырна­қал­ды режиссерлік еңбек жолын 1957 жылы Ш.Хұсайынов­тың «Ер­тіс жаға­сында» атты пьесасын қоюмен бас­таған дарын иесінің одан кейін Қ.Мұхамед­жановтың «Бөлтірік бөрік ас­тын­да», М.Әуезовтің «Айман-Шолпан», Қ.Байсейітов пен Қ.Шаң­ғыт­баевтың «Беу, қыздар-ай» секілді көптеген пьесаларын қою арқылы комедия жанрында да қарым-қабілетін ұштай түскенін айтпай кету мүмкін емес. Содан соң ..., иә, содан соң ... Оны: « ...Қа­рымды режиссер қанатын кеңге жайды. Осы заманғы Ш.Айтматов, Т.Ахтанов, Қ.Мұхамед­жанов, О.Б­ө­кеев, Қ.Ысқақов, Ә.Тарази дра­ма­тургиясындағы шыр­қыраған шын­дық бар дауыспен асқақ айтыла бас­тады. Шекспирдің «Гам­леті», «Ко­­риоласы», «Ромео мен Джуль­ет­­­тасы», Чеховтың «Ваня ағайы», Макс Фриштің «Дон Жуан­ның ду­маны», Айтматовтың «Бо­ран­­ды бекеті» жан әлемінің түпкір-түпкіріне бойлаған әлеу­меттік өт­кір­лігімен, азаматтық даусы­ның тереңдігімен, шығар­ма­­шы­лық диапазонының шал­қар мұ­хиттай шал­қып, сезім дүние­сіне жол тарт­қан сергектігімен қапы­сыз танылды», деп Әбіш Кекілбаев айтқандай, режиссурада әлі де Әзағаны іздеп жүргендер жеткілікті. Сондық­тан соңғы демі шыққанша театр­ды ойлап, театрмен тағдырлас бол­ған өнер тар­ланының есімін мәң­гілік етуге бағытталған шаралар легі жалғасып, толастамаса керек. Кеше Алматыдағы Абылай хан даңғылы мен Қарасай батыр көшесінің қиылысындағы Әзір­байжан Мәмбетов тұрған үйде мемориалдық тақта орнатылды. Жұманың жаңбырлы күнінде ай­ту­лы режиссерді ұлықтауға ар­нал­ған шараға «Мәмбетовтің шек­пенінен шыққан дейтін» шә­кірт­тері, көз көрген замандас­та­ры, елі­міздің театралдық қауым­дастығы қатысып, естеліктер айтты. Айнаш ЕСАЛИ. Алматы. ________________ Суреттерді түсірген Берсінбек СӘРСЕНОВ