Инвестициялар және даму министрлігінің геология және жер қойнауын пайдалану комитеті 2015 жылдан бастап «100 нақты қадам» Ұлт жоспары шеңберінде есептілік стандарттарының халықаралық жүйесін (CRIRSCO) енгізу бойынша жұмыс жүргізіп келеді. Биылғы маусым айында еліміз CRIRSCO комитетінің 10-шы мүшесі болды.
Инвестициялар және даму министрлігі Геология және жер қойнауын пайдалану комитетінің төрағасы Базарбай Нұрабаев Орталық коммуникациялар қызметінде өткен баспасөз мәслихатында 2016 жылы атқарылған жұмыстардың негізгі қорытындылары жөнінде баяндады.
Ол пайдалы қазбалар қоры есебінің халықаралық стандарттарға көшірілуі минералдық-шикізат кешенінің инвестициялық тартымдылығын арттырып, халықаралық биржаларға шығу үшін ұсынылатын ақпараттың ашықтығы мен анықтығын қамтамасыз ететінін атап өтті. Комитет төрағасының айтуынша, Инвестициялар және даму министрлігі Энергетика министрлігімен бірлесе отырып, «Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы» кодекс әзірлеуде.
«Жалпы, әзірленіп жатқан Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы кодексте қарастырылған жаңа тәсілдемелерді іске асыру геологиялық барлауға инвестициялардың ағылып келуіне себепші болады. Нәтижесінде, бұл Қазақстан Республикасы аумағының геологиялық зерделенуін едәуір көтеруге, сондай-ақ еліміздің геологиялық-шикізат базасын толықтыруға мүмкіндік тудыратын болады», – деп мәлім етті Б.Нұрабаев.
Ол ашық кен орындарының 90%-ы жер қойнауын пайдалануға тартылғанын, бұл кен орындарының барлығы үкіметке кіріс кіргізіп, халықтың жұмыспен қамтылуын қамтамасыз етіп жатқанын жеткізді. «Қазіргі таңда Қазақстан жер қойнауының минералдық ресурстармен байлығы және алуан түрлілігі бойынша әлемнің көшбасшы елдер тобына кіреді. Мысалы, алтын байлығынан – 15, вольфрам – 1, қорғасын – 5, мырыш – 5, хром кені – 2 және мыс бойынша 12-орында, – деді комитет төрағасы. – Соңғы 10 жылда шикізат секторына тікелей инвестициялардың құйылуы 132 млрд долларды құрады. Бұл Қазақстанға тартылған жалпы инвестициялар көлемінің 60%-ын құрайды».
Бұдан кейін, Б.Нұрабаев геология саласына мемлекет тарапынан үлкен қолдау көрсетіліп жатқанына тоқталды.
«Минералдық-шикізат қорын толықтыру үшін геологиялық зерттеуге мемлекеттік бюджеттен соңғы 5 жылда 43 млрд теңге бағытталды. Жүргізілген жұмыстар нәтижесінде 5 жылда пайдалы қазбалардың басым түрлерінің болжамды ресурстары мен қорлары өсе түсті. Мәселен, алтын қоры – 475 тоннаға, мыс қоры – 8 млн тоннаға, қорғасын қоры – 415 мың тоннаға және мырыш қоры 988 мың тоннаға өсті, – деп атап өтті ол. – Геохимиялық карталау, Жерді қашықтықтан зондтау, сондай-ақ гравибарлаудан, аэромагниттік және аэрогаммаспектрометрлік түсірулерден тұратын аэрогеофизикалық әдістер жүргізілді».
Бұдан бөлек, көмірсутекті шикізат, жер асты сулары және қатты пайдалы қазбалардың 35 негізгі түрі бойынша Қазақстанның минералдық-шикізат базасы анықтамалық-сараптамалық жүйесі құрылды. Сондай-ақ, 5 елдің (Қазақстан, Ресей, Корея, Моңғолия, Қытай) қатысуымен шекараға шектес аумақтарды геологиялық зерттеу жөніндегі жұмыс тобы құрылып отыр екен.
Айдар ӨРІСБАЕВ,
«Егемен Қазақстан»