Ішуге жарамды жерасты суларын анықтау бойынша ауқымды геологиялық барлау жұмыстары Қарағанды облысында біраздан бері жүргізіліп келеді. Оның бәрі, әлбетте, өңірдегі елді мекендерді ауыз сумен толықтай қамтамасыз ету үшін қажет.
Ауылдық жерлерде жерасты суларын барлау жұмыстары өңірлерді дамытудың 2020 жылға дейінгі бағдарламасы шеңберінде жүзеге асырылуда. Биыл облыстағы 32 ауылдық елді мекенде геологиялық жұмыстар аяқталады. Жерасты суларының қоры туралы есеп те жыл соңына дейін дайын болуы тиіс. Сонымен қатар, биыл 45 ауылдық елді мекен мен 23 кен орнында жұмыстар қолға алынды. Олардың қорытындысы тек келесі жылдың соңына таман белгілі болмақ. Тағы да 44 ауыл мен 2 кен орны бойынша жобалық-сметалық құжаттар әзірленіп жатыр. Жұмыстар 2017 жылдың басынан қолға алынады.
Облыстық энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасының басшысы Қайрат Бегімовтің айтуынша, сумен қамтамасыз ету бойынша 13 жобаны жүзеге асыруға 3 миллиард теңгеден астам қаражат бөлінген. Нәтижесінде, 5 жоба толықтай аяқталып, 61 шақырымнан артық су торабының кей жері қайта жасалып, кей тұстары жаңадан салынды. Бұқар жырау ауданындағы Петровка ауылы мен Ұлытау ауданындағы Алғабас ауылы орталықтандырылған су жүйесіне қосылды.
Статистикалық мәліметтерге жүгінсек, 2016 жылдың басында Қарағанды облысында орталықтандырылған су жүйесімен қамтамасыз етілген 225 елді мекен болды. Мемлекеттік бағдарламаны жүзеге асыру жұмыстары биыл да жалғасын тауып, осы мақсатқа 1,6 млрд теңге қаражат бөлінген.
– Мемлекеттік бағдарламаның көмегі арқасында су жүйесіндегі ақаулар көп азайды, – дейді Қайрат Бегімов. – Су тораптарындағы апаттар, алдыңғы жылдармен салыстырғанда, бес есеге, кәріз тораптарындағы бітелулер он есеге дейін азайды.
Қарағанды облысындағы 195 ауылдық елді мекеннің тұрғындары құдықтар мен түрлі ұңғымаларды пайдаланады екен. Олардың көпшілігі шағын ауылдар. Солардың жиырмасында ғана халық саны 500 бен 1 мың адам аралығында. Соған орай, энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасының басшысы тым кішкентай елді мекендердің халқын «Жұмыспен қамтудың жол картасы-2020» бағдарламасының үшінші бағыты бойынша экономикалық әлеуеті жоғары елді мекендерге көшіру мүмкіндіктерін қарастыруды ұсынып отыр.
Қайрат Бегімовтің айтуынша, шешілмеген проблемалар баршылық. Мысалы, Сәтбаев қаласының Батыс тұрғын ауданында су құбырлары мен кәріз жүйесінің құрылысы аяқталмаған. Оның басты себебі, әдеттегідей қаржы мәселесі көрінеді. Қала әкімдігі мердігер ұйымды 2015 жылы сот арқылы жауапкершілікке тартқан болатын. Сот әкімдікті жақтап шешім шығарса да, мердігер ұйым тиесілі қаражатты әлі күнге қайтармаған. Ұлытау ауданындағы Ұлытау мен Саламат елді мекендерінде су құбырларын тарту жұмыстары аяқталмаған. Оның себебі – жобада жұмыс істеп тұрған ұңғымаларды тазалау жұмыстары алдын ала қарастырылмаған, яғни есепке алынбаған.
Дегенмен, бұл мәселелердің бәрі біртіндеп шешілуде. Өңірде ауыз судан соншалықты тарығып отырған елді мекен жоқ. Әйтсе де, олар тұтынып отырған судың сапасы арта түссе, халықтың денсаулығына біршама қамқорлық болар еді. Жауапты кәсіпорындардың көздегені де сол.
Қайрат ӘБІЛДИНОВ,
«Егемен Қазақстан»
ҚАРАҒАНДЫ