Сәрсенбі, 15 ақпан 2012 7:27
Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың жыл саынғы халыққа Жолдауында елдің өзекті мәселелері көтеріліп, әр сала бойынша тиімді істер атқарылуға, оң шешімін табуға барынша күш жұмсалуда. Ел халқының тұрмысы түзеліп, кедейшілікті болдырмау мен жастардың білім алу саласына баса назар аударған Елбасы Жолдауында құқық қорғау саласының қызметкерлері кәсіби жетілдіру мен жоғары деңгейлі маман етіп шығару мәселесін көтерді. Жолдаудың алтыншы бөлімі түгелдей осы салаға арналды.
Сәрсенбі, 15 ақпан 2012 7:27
Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың жыл саынғы халыққа Жолдауында елдің өзекті мәселелері көтеріліп, әр сала бойынша тиімді істер атқарылуға, оң шешімін табуға барынша күш жұмсалуда. Ел халқының тұрмысы түзеліп, кедейшілікті болдырмау мен жастардың білім алу саласына баса назар аударған Елбасы Жолдауында құқық қорғау саласының қызметкерлері кәсіби жетілдіру мен жоғары деңгейлі маман етіп шығару мәселесін көтерді. Жолдаудың алтыншы бөлімі түгелдей осы салаға арналды.
Онда полиция беделін көтеру, әл-ауқатын арттыру, қаржылай табысын көбейтіп, қызмет техникасымен қамтамасыз ету секілді жұмыстарына тиянақты әрі аса үлкен жауапкершілікпен қарауды тапсырды.
Жасыратыны жоқ, елдің тыныштығы мен қауіпсіздігін қорғап отырған полиция қызметкерлерінің кейде келеңсіз жағдайларға ұрынып, жемқорлыққа жол беріп жататыны белгілі. Ал ішкі істер органдарына келіп, үстіне полиция формасын киген адамның ары да, ожданы да таза болуы тиіс. Және де, полицияда өз жұмысына терең бойлай алмайтын, өз қызметін түсінбейтін көлденең көк атты жүрмеуі керек. Полиция формасы қарапайым халыққа қоқан-лоққы көрсетіп, дандайсуға емес, оларды қорғап, қылмыс пен тәртіпсіздіктің алдын алушы адамға міндеттелген арнайы киім үлгісі. Форманың жауапкершілігінде сол адамның ұяты тұру керек.
Елбасының биылғы тапсырмасындағы басты мәселе – құқық қорғау және арнаулы органдарды сапалы кадрлық жаңарту және 2012 жылдың 1 шілдесіне дейін олардың жеке құрамын қайта аттестациялаудан өткізуді міндеттеді.
Бұл міндеттеуде, ішкі істер органдарының қызметкерлерін біліктілігі мен білімі тең сарапқа салынып, тәжірибелік және теориялық шеберлігі сынға түседі. Полиция қызметкерлерін даярлауда, алдымен, дене тұрқының жетілуі басты назарға алынады. Спортқа бейім, қызметтік жаттығудың түрлі тәсілдері мен амалдарын меңгерген жаннан тәуір қызметкер шығатынына кәміл сенемін. Алайда, қызмет барысында маманның білімділігі міндетті түрде қажет етіледі.
Құқық қорғау қызметін жете түсінбей, осы саланы ермек көріп келгендер көп ұзамай өз жөндерін табады. Ал жан тәнімен, түйсігімен түсініп, жүрек қалауымен қадам басқандар қандай жағдайға болмасын дайын әрі нық сеніммен қызметке кіріседі. Өткен жылы радикалды ислам жетекшілерінің қолшоқпарына айналған теріс ұғымдағы діни экстремистердің қолынан бірнеше полиция қызметкері қаза тапты. Өздерін жанкештіміз деп жариялағандар дінді жетік білетін шейіттерміз деді де, жазықсыз жандарға ажал құштырды, бейбіт тұрғындардың түн ұйқысын, күндіз күлкісін ұрлап, үрейлендірді. Құранда құмырсқаны өлтіруге болмайды деп жазылған. Ендеше, исламның атын жамылып, бейбіт күнде кісі қанын мойнына жүктегендердікі діни наным емес – қылмыс. Ал қылмыскер әрқашан да заң алдында жауап беруі тиіс. Осы салада дін мәселесімен айналысатын теолог-полицейлерді құру өте орынды көтерілген мәселе деп санаймын.
Бұдан басқа әрбір полиция қызметкері елдің құқықтық заң актілері мен ІІМ ережелерін жете білуі міндетті. Ар-ождан мәселесінде «Ар-намыс кодексін» жете меңгеріп, азаматтармен қарым-қатынаста өз беделі мен айбынына көлеңке түсірмеуді ойлағаны абзал.
Елбасы 2012 жылдың 1 шілдесіне дейін барлық құқық қорғау органдары жеке құрамының қызметкерлерін түгелімен аттестациялауды қайта өткізуді тапсырды. Бұл тапсырма нәтижесінде, құқық қорғау және арнаулы органдарда сапалы кадрлық жаңарту болады деп күтеміз. Жүргізілетін аттестацияның мақсаты, Президентіміздің айтуы бойынша, полиция қызметкерлерінің ақшалай ризығын арттыру мен әлеуметтік қолдауды кеңейту, сондай-ақ, олардың техникалық жарақтандырылуы мәселелері қаралады.
Қазіргі кезде біртұтас экономикалық кеңістікте трансұлттық ұйымдасқан қылмыспен күресті күшейту үшін Интерпол үлгісімен Еуразпол-Еуразия полициясын құру мәселесі дамып, жолға қойылған. Осы шаруа бойынша бізден де мамандар жасақтау туралы Үкіметке тапсырма берілді. Егер осы тапсырма өзінің оң шешімін тапса, біздің полицияның жұмыс істеу аясы кеңейіп, жаңа мүмкіндіктер туады. Ең алдымен, бұл Қазақстан үшін үлкен бедел, қазақстандық сақшылар үшін абырой. ІІМ Алматы академиясын бітірген түлектер қазір тек бір салада ғана қалып қоймай, еліміздің Қорғаныс министрлігінің қарамағында, прокуратура, қаржы полициясы секілді өзге де құқық қорғау органдарында жұмыс істеуге үлкен мүмкіндік алды.
Жолдауда көтерілген маңызды тақырыптардың тағы бірі – сыбайлас жемқорлықпен күресті одан әрі күшейту. Елімізде бастапқы жылдардағыдай емес, сыбайлас жемқорлыққа жол беріп, ірі қылмыстар жасау фактілері азайып келеді. Бұрындары сыбайлас жемқорлық жасау көріністері ретінде әртүрлі деңгейдегі пара алу деректері жиі ұшырасатын. Соңғы жылдардағы оқиғаларға сараптама жасасақ, қылмыстың осы түрімен еліміздің шикізат өндіру орындарының, сондай-ақ денсаулық сақтау, кеден бекеттерінің басшылары мен қызметкерлері және олардың сыбайластары жауапқа тартылуда. Демек, Қазақстандағы тәртіп пен заңдылық формалары дұрыс сақталынып, азаматтардың конституциялық құқықтары әділ жүргізілетіндігіне сенім мол. Мұны Қазақстандағы саяси-ахуалдарға көз тігіп, құлақ түріп отырған халықаралық деңгейдегі сарапшылар да айтуда.
Сонымен қатар, халықтың сауатын көтеру жұмыстары да қарқынды жүргізілуде. Себебі, қалалық, аудандық және ауылдық жерлерге интернет желісі жетіп, ақпарат алмасу шегінің кеңеюінде. Жаңа ғасырды ақпараттық майдан ғасыры дейтін болсақ, еліміздің әр азаматы сол майдандағы жауынгер сынды. Қазіргі таңда арнайы өндіріс орындарынан шыққан техникалық тауарлар қолжетімді, халықтың қалтасы көтеретіндей жағдайда. Әрбір адам әлеуметтік желілер арқылы түрлі салалармен байланысқа шыға алады немесе сауал жолдап, жауабын да ала алады. Мұндай мүмкіндіктен ішкі істер органдары да құралақан емес. Қызметтік қажеттілікте және халықпен тығыз қарым-қатынас жасауда, азаматтардың полиция қызметіне деген арыз-талаптары мен шағым-өтініштерін қарайтын арнайы блогтары мен сайттары жұмыс істейді. Осы электронды пошталар арқылы қағазбастылықтан арылып, жұмысты біраз оңтайланғандығы, ақпарат алу мүмкіндігінің қолжетімді болғандығы қызметте өте тиімділік тудыруда. Полиция қызметкерлерінің бұл тұрғыдағы сауаттары жетілген деп толық сеніммен айта аламын.
Қызметкерлерді биылғы жылдың шілде айына дейін аттестациялаудан өткізу барысында тәжірибесі мол, білікті мамандар жоғарыда айтылған сынақтан еш қиналыссыз өтеді деген үміттемін. Себебі, ІІМ Алматы академиясының профессорлық-оқытушылар құрамы мен бөлім және құрылымдық бөліністеріндегі қызметкерлер үлкен тәжірибеден өткен, өз мамандығының ыстығы мен суығына әбден қаныққан адамдар деп білемін. Академияның қызметкерлері өзге елдермен қызметтері бойынша тәжірибе алмасу, біліктілік курстарынан өту, білімдерін жетілдіру сынды шараларды үздіксіз жүргізіп, өздері де шетелден келген әріптестерінің кеңестерін молынан алып қалуға тырысады. Біздегі жоо – кейінгі қосымша білім беру институтында еліміз бойынша еңбек етіп жатқан тәртіп сақшылары арнайы жолдамамен келіп, курстардан өтіп, сертификаттар алады.
Тәртіп пен білімді қатар ұштастырып, жан-жақтылы білім алып отырған қазіргі тыңдаушы, болашақ полиция қызметкері алдында белгілі бір мақсат қалыптасуы керек. Халқының өмірі мен тыныштығын тұрақты сақтап отырған ұлан-байтақ қазақ жерінің аманатын арқалайтын азаматтардың айбыны жасымай, елі мен жеріне адал қызмет ету жолында Елбасымыздың бүгінгі ұстанған саясатын қолдап, жарқын болашаққа деген қадамды бірге басуға дайын ұрпақты тәрбиелеп отырған оқу орны қызметкерлері ел болашағының әлі де кемелдене түсетініне шынайы сеніммен қарайды. Қазақстан даму жолының белесіне көтеріліп келе жатқан жас мемлекеттердің бірі. Біздің саяси өркендеуіміз бен гүлденуіміздің кепілі бейбіт өмірдің жалғастығында. Ендеше, Отанға қызмет етуден ешқашанда бас тартпайтын еліміздің ұлдары көбейе берсін.
Талғат ҚҰЛЫБАЕВ, ІІМ Алматы академиясының бастығы, заң ғылымдарының докторы, полиция генерал-майоры.