• RUB:
    4.85
  • USD:
    498.34
  • EUR:
    519.72
Басты сайтқа өту
Руханият 23 Қыркүйек, 2020

Домбыраны әлемге дәріптеген

538 рет
көрсетілді

Сән, сұлулық және өмір салты туралы жазатын америкалық Vogue журналында қазақтың ұлттық киімі мен музыкалық аспабын насихаттап жүрген Маржан Қапсамат өнері жа­йында мақала жарық көрді. Онда домбыра аспабы мен қазақ ұлттық көйлегінің сән-салтанатын суреттеліп, «дәстүрлі сәнге деген сағынышты жаңа дәуір арқылы қайта сезінтеді» деп жазылған.

Қазақтың ұлттық өнерін жан-жақ­ты түрлендіріп, бү­гін­гі та­ным­ға ықшамдап ұсы­нып жүрген – Маржан Қап­са­мат Баян­ауылдың тумасы. 23 жас­тағы бойжет­кен көз тартарлық та­биғат аясын­да түсірілген кі­шігірім сах­налық­ көріністерді инстаграм әлеу­мет­тік желісінде ұсынып келеді. Клип әлеумет­тік желілерде тез таралып, аз уақытта көрермен көзайымы­на айналды. Бұл турасында журнал тілшісі Лиана Сатенштейн «Бейнежазбалардың бірінде ол үлкен қала Алматыдағы Шым­­бұлақ баурайында тымақ киіп, жіңішке келген аспапта ойнайды. Келесі сәтте Ақмо­ла облысындағы қызғылт түс­­ті Көбейтұз көлінде және бас­­қа орындарда ұлттық киім­мен отырып, ұлттық музыка аспабы – домбырамен күй шер­теді. Клипте Маржан қазақ­тың дәстүрлі киіміне заманауи өзгеріс әкелген және көк­шіл көйлегі мен жергілікті әйел­­дердің тұрмысқа шығарда кие­тін «Сәукеле» деп аталатын бас киімін үйлестірген. Осы сәтте дәстүрлі сәнге деген сағынышты жаңа дәуір арқылы қайта сезінтеді және домбыраны цифрлық заманға алып кіреді», деп жазады. Мақалада қазақ халқының ұлттық киім­дерінің қалыптасуы мен түр-сипаты, көшпелі тұрмыс, ха­лықтың наным-сенімдері жа­йында да сөз қозғалыпты. Сон­­дай-ақ ұлттық аспап дом­быраның көнеден келе жат­қанын, қайта жаңғырту жөнін­дегі бастамалардың арқа­сын­да домбыраның Қазақ­стан мәде­ниетінде қайта жандан­ғанын атап өтеді.

Маржан өнерлі отбасында дүниеге келген, айтуынша әкесі де қара домбыраны жанына серік еткен кісі. Қарағандыдағы өнер мектебін бітірген соң, шеберлігін шыңдау үшін оқуын Тәттімбет атындағы Қарағанды өнер колледжінде жалғастырған. Биыл астанадағы Қазақ ұлттық өнер университетін ойдағыдай аяқтап, Нұр-Сұлтан қаласында Домбыра мектебін ашқан. Дом­быра, вокал, жетіген, гитара, фортепиано сынды бірнеше ба­ғытта жұмыс істейтін мектеп таңдаулы талапкерлерді өнерге баулып келеді. «Мен әлемге ұлттық өнеріміз бен елімізді көрсеткім келеді. Домбырада ойнасам кеудемді мақтаныш кернейді әрі еркіндікті сезіне­мін. Халқымыздың жан дүниесі мен дәстүрін жеткізу үшін видеоға ұлттық киіммен түсуге тырысамын. Тіпті күнделікті киім кисем де ұлттық стильдің элементтерін қосамын», дейді талапты жас. Күйші қыз күм­бірлеген күйді, әуелеген әнді еш­уақытта тастамақ емес. Қазір ол «Әр үйге – домбыра» атты жаңа жоба бастап жатыр. Әбден бабына келтіріп жеткізген соң, жақын арада көп назарына ұсы­нуды қош көріп отыр.

Кемеліне келген халықтық ән-күй құдіреті келешегін кең өріске беттетіп келеді. Бү­гін­де Димаштың әншілігіне тәнті болған айдай әлемнің оның туған тілі – қазақ тіліне айрық­ша ынта-ықылас қойып жат­қанына куәміз. Бір кездері заң­ғар жазушымыз Мұхтар Әуезов: «Біз әлі күйді тірілте алмай, ес­­­кере алмай келеміз. Жалпы, му­­зыка атаулы нәрсе елдің се­зім байлығы мен ішкі жаратылыс қалпын білдіретін болса, солардың ішіндегі ең толғаулы, ең терең сырлысы – күйі. Күйдің тіліндей бай тіл қазақтың әнінде жоқ», деген еді. Бабадан қал­ған қара домбыраны қастер тұ­тып, әлемге танытып, дәріптеп жүрген Маржан қыздың ұлттық өнерімізді ұстын етіп, алдына мақсат қоюы – Әуезовтей атасының үмітінің ақтағаны деп білеміз.