БАҚ бағыт-бағдарындағы сілкініс

Миссия орындалды!

Осымен алтыншы рет өткі­зілген, өткір проблемалар жіпке тізіл­ген медиа апталық өз миссия­сын толық атқарды деуге толық негіз бар. Жаңа технологиялар қолданысқа енген сайын, ақпа­рат айдыны жаңашылдыққа толған сайын отандық БАҚ-тың өркениет көшінен қалмай, сапалы өнім ұсынуы маңызды. Бұл ретте, биылғы іс-шара «Жаңа дәуір – жаңа медиа» тұжырымдамасына негізделгенін атап өткен жөн. Отандық мамандар үшін пайдалы әрі мағыналы алаң болу Astana Media Week-тің басты мақсатына айналды. Қытай, Германия, Түр­кия, Швейцария, Польша, Ре­сей, Моңғолия, Португалия, Өз­бекстан, Қырғызстан, Тәжік­стан, барлығы 11 елден 150-ге жуық шетелдік және отандық спикер, медиа менеджерлер, еліміздің ірі медиа құралдары, журналистер, блогерлер, тәуелсіз сарапшылар, Meta, TіkTok, Nickelodeon, Coursera секілді шет­­елдік ұйым­дардың өкілдері қатысқан маңыз­ды басқосу БАҚ-тың басты проблемаларын айқын­дап берді. Құр­ғақ сөзбен айтылып қана қойған жоқ, мәселені шешудің жолдары көрсетілді.

«Қазмедиа» орталығында ұйым­дастырылған жиынға қатыс­қандардың ұтары көп болды. Meta – Astana Media Week-тің жеке тақырыбы ретінде қарастырылды. Компания өкілдері Мета ғалам туралы жан-жақты ақпарат беріп, әлеуметтік желідегі трендтер тақы­ры­бында сөз қозғады. Сол секілді TikTok компаниясының мамандары медиа апталыққа белсене қатысып, өз ой-пікірлерін ортаға салып, пайдалы ақпарат ұсынды.

Медиа апталықтың бірінші күні, панельдік сессия аясында қатысушылар Әзербайжан, Өзбекстан және Қырғызстан сияқты бұқаралық ақпарат құрал­дарының өкілдерімен ортақ сын-қатерлерге ортақ жауап­тар­ды қалай табуға болатынын тал­қы­лады. Екінші күн «Қазақ­стан­дағы жарнама медиа нарығы: қазіргі жағдайы» тақырыбындағы пікірталас алаңынан басталды. Қазақстанның барлық өңірінен келген медиа саланың өкілдері өңірлік БАҚ форумында жиналып, аймақтағы медиа саланың трендтерін, проблемалық мәсе­лелерін және олардың даму жолдарын сөз етті. Үшінші күні баспасөз хатшылары үшін бөлек сессия жұмысы қарастырылды. Media Week дәстүрлі түрде бас­пасөз, радио, интернет журналистика саласындағы үздік жетістіктері үшін «Үркер» сыйлығының салтанатты рәсімімен аяқталды.

Түйткілді тақырыптар тарқатылды

Жалпы, апталық аясында «Кризис коммуникациялар және сенімді нығайту», «Қазақ­стандағы жарнама медиа нарығы: қазіргі жағдайы, перспективалар және даму драйверлері», «Сериал индустриясының жаңа кезеңі», «Подкастар нарықты қалай жау­лап алып жатыр?», «Табыс формулалары, жур­налистердің кәсіби құзыре­тінің өзгеруі», «Баспасөз басылымдарының трансформациясы», «Қазіргі радиохабар таратудың мәселелері», «YouTube мүмкіндіктері мен перспективалары» және тағы басқа тақырыптар төңірегінде өткен панельдік сес­сияларда журналистиканың не­гізгі мәселелері жан-жақты тал­қыланды.

Бәсекеге қабілетті, креативті мамандарды дайындау мәселесі де назардан тыс қалмай, шетел тәжірибесінде кездесетін жаңашыл қадамдар – лонгрид, дата журналистика біздің елде әлі кең өріс алмағаны айтылды. Спикерлер жаңа медианың проблемасы мен перспективасына тоқталып, жаһандану жағдайында жаңалық таратудың тиімді жолы цифрлық технологияда екенін дәлелдеп бақты. Киноөндірісті идеологияның құралы етуді жақ­тағандар да болды.

Қатысушылар «Отандық жо­ғары мектептерде лонгрид дайын­дау технологиясы үй­ре­тіле ме?», «Фейк ақпараттың рас-өтірігін ажырату жолдары оқы­тыла ма?» деген сауалдарға да жа­уап іздеді.

Цифр­ландыру саласы қа­рыш­тап дамыған сайын жаңа ме­диаға сұраныс артып, ақпарат таратуда мультимедиалық элементтер пайда бола бастағанына куәміз. Мұндай кезде отандық БАҚ-тың негізгі құндылықтарын саралап, мазмұны мен миссиясын айқындау маңызды. Ақпараттық агенттіктерге интернет ресурстарды тиімді пайдаланудың тетіктері мол. Ал газет-журналдардың бұл бағыттағы «жүрісі» баяу екені жасырын емес. Қайтпек керек?

«Жас қазақ» газетінің редакторы Срайыл Смайыл қазақ баспасөзінің болашағы үшін күресуге болатынын айтады. Бірақ ол үшін заман талабына бейім­деліп, ақпараттық-ком­му­никациялық технология же­ті­с­тіктерін газет-журналдың игі­лігіне икемдеуге ұмтылу керек. Оқырман аудиториясын ұлғайту үшін дәстүрлі басылымдар өз сайттарын немесе электронды нұсқаларын дамытуы қажет.

Спикерлердің сөзінше, газет-журналдар өз жұмысын тоқ­­татпауы үшін мерзімді ба­сы­­лымдарға дәстүрлі жазылу мен онлайн жазылу жұмыс­тарын тоқтатпау маңызды. Екіншіден, газет редакциялары өз оқыр­ман­дарын сақтап қалу үшін қоғамдағы барлық өткір мәселе­лерді ашық әрі сараптама түрінде жазу керек.

Апталық аясында «Бас редакторлар клубы» республикалық қоғамдық бірлестігінің мүшелері бас қосып, дәстүрлі және жаңа медианың серіктестігі мен бәсе­келестігі, аймақтық БАҚ-тың бүгіні мен болашағын, жур­на­лис­тер арасындағы медиа сауат­­тылық мәселелерін тал­қылады. «Егемен Қазақстан» АҚ бас директоры Дихан Қам­забекұлы кадр дайындау мәсе­лесіне тоқталып, білікті маман­дар салаға серпін әкеле­­тінін атап өтті. Бұл түйт­кілді аймақтардағы медиа холдингтердің басшылары да қостап, өңірлік жоғары оқу орындарындағы журналис­тика кафедралары жабылмау керек екенін атап өтті. «Астана ақшамы» газетінің бас редакторы Еркін Қыдыр медиа саланың, соның ішінде баспасөз саласының авторлық қаламақысын қайтару және журналист мәртебесі секілді өзекті мәселелерге тоқталды.