Сессияда ауқымды жұмыс атқарылды
Сенаттың осы сессиядағы заң жобалары бойынша жұмыстың аяқталғанын атап өткен Төраға қабылданған заңдардың Қазақстан қоғамы үшін тарихи тұрғыдан алғандағы маңызы ерекше екенін айтты.
«Парламент Елбасы ұсынған саяси реформаларды негізге ала отырып, «Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заңды қабылдады. Еліміз өзінің әлеуметтік-экономикалық және саяси дамуының жаңа дәуіріне аяқ басты. Конституцияға енгізілген өзгерістерге сәйкес, мемлекеттік билік тармақтарының өкілеттіктері нақтыланды. Президент өкілеттіктерінің бірқатары билік тармақтарына беріліп, Парламент атқарушы органдардың қызметін бақылауда жаңа өкілеттіктерге ие болды. Үкіметтің Парламент алдындағы жауапкершілігі күшейтілді. Бұл ретте, Президенттің «мемлекеттік биліктің барлық органдарының бір бағытта, бір-біріне жәрдемдесе отырып, бірін бірі толықтыра жұмыс істеу қажеттігі» жөніндегі қойған міндетіне әрдайым жіті назар аударуды орынды деп санаймын. Сессия барысында конституциялық реформаның ережелерін заңнамалық деңгейде түбегейлі бекіту бойынша тиісті заңдарға түзетулер енгізілді», деді Қасым-Жомарт Кемелұлы.
Қ.Тоқаев осы сессияда Парламент палаталары 84 заң жобасын қабылдағанын, 10 заң жобасына Сенат өзінің түзетулерін енгізгенін және Үкімет пен әр деңгейдегі атқарушы органдарға 70-тен астам депутаттық сауал жолданғанын айтты. Сондай-ақ, Төраға Сенаттағы «Өңір» тобының белсенді жұмысын да жоғары бағалады.
«Бұл сессияда қабылданған заңдардың және маңызды мемлекеттік бағдарламалардың орындалу барысы мен қоғамда қызу талқылауға түскен өзекті мәселелерді терең зерделеу мақсатында 5 рет парламенттік тыңдау өткіздік. Олардың қорытындылары бойынша орталық және жергілікті мемлекеттік органдарға нақты тапсырмалар жүктелді. Онда көтерілген кейбір мәселелер бойынша заңнамаға тиісті түзетулер енгізілді», деген Қ.Тоқаев ел Тәуелсіздігінің 25 жылдығы Декларациясының қабылданғанын айрықша атап көрсетіп, палатаның қоғамдық-саяси саладағы, парламенттік дипломатиядағы қызметін де назардан тыс қалдырмады.
Көмек талапқа сай көрсетілуі тиіс
Жалпы отырыс аясындағы талқылауда сенаторлар электр энергетикасы туралы заңнамаға түзетулерді қабылдап, бірқатар халықаралық құжаттарды ратификациялады. Инвестициялар және даму министрі Жеңіс Қасымбектің баяндауымен ең алдымен «Қазақстан мен Қырғызстан арасындағы Тарифтік саясат негіздерін қоса алғанда, темір жол көлігі көрсететін қызметтерге қол жеткізуді реттеу тәртібін қолдану туралы келісім» ратификацияланды. Заң жобасын қабылдау темір жол көлігімен Қырғызстанға қатысты транзиттік жүк тасымалын құқықтық реттеуді қамтамасыз етеді.
Сонымен қатар, Қаржы министрі Бақыт Сұлтановтың таныстыруымен төрт бірдей заң жобасы қаралып, қабылданды. Атап айтқанда, оның біріншісі «Қазақстан мен Қырғызстан арасындағы Көмек көрсету және оны пайдалануды бақылау тәртібі туралы үкіметаралық хаттама» болса, екіншісі − 2016 жылғы 26 желтоқсандағы Қазақстан мен Қырғызстан арасындағы Көмек көрсету және оны пайдалануды бақылау тәртібі туралы хаттамаға өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы үкіметаралық хаттама. Осы құжаттарға сәйкес, көмек Қырғызстан тарапына: жабдықтарды, тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуға, құрылысқа ақша қаражатын аудару; жаңа тауарлар немесе жабдықтар беру; оқыту бойынша қызметтерді ұсыну арқылы берілуі мүмкін. Сонымен қатар, ұсынылатын көмектің нысаналы әрі тиімді пайдаланылуын бақылау мақсатында Қазақстан - Қырғызстан үкіметаралық кеңесі шеңберінде бірлескен екіжақты Ревизиялық комиссия құрылатын болады.
Дауысқа салу нәтижесінде «Қазақстан мен Қырғызстан арасындағы Техникалық жәрдем көрсету туралы» хаттама бірауыздан ратификацияланды. Ол бойынша екі ел Үкіметтері арасындағы Еуразиялық экономикалық интеграция жағдайында экономикалық ынтымақтастықты дамыту туралы келісімді іске асыру мақсатында Еуразиялық экономикалық одақтың сыртқы шекараларын бекітуге 2 483,8 миллион теңге сомасында көмектің бірінші траншын бөлуді көздейтін хаттама әзірленді және оған қол қойылды. Естеріңізге сала кетейік, бұл көмек Қырғызстан тарапына Беларусь пен Қазақстан және Ресейдің Кеден одағы мен Біртұтас экономикалық кеңістігіне Қырғыз Республикасының қосылуы жөніндегі «жол карталары» іс-шараларын қаржыландыру үшін беріледі.
Ал «2016 жылғы 26 желтоқсандағы Қазақстан мен Қырғызстан арасындағы Техникалық жәрдем көрсету туралы хаттамаға өзгерістер енгізу туралы үкіметаралық хаттаманы ратификациялау туралы» заң жобасы аясында Қазақстан мен Қырғызстан арасындағы хаттаманың 1-бабына көмек сомасын 41 038,1 мың АҚШ долларына дейін ұлғайту бөлігінде өзгеріс енгізілген.
Аталған көмек Қырғыз Республикасының ЕАЭО-ға қосылуы жөніндегі «Жол картасында» көзделген кеден және көліктік инфрақұрылым, техникалық реттеу, санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау, ақпараттық өзара іс-қимыл, фитосанитария және ветеринария сияқты салалардағы іс-шараларды қаржыландыру арқылы Еуразиялық экономикалық одақтың сыртқы шекарасын нығайтуға бағытталған.
Желілер заң шеңберінде бақылауға алынады
Қабылданған құжаттар қатарында «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне электр энергетикасы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасы болды. Аталған құжатқа орай баяндама жасаған Энергетика министрі Қанат Бозымбаевтың айтуынша, заң жобасы электр энергиясын тұтынушылардың құқықтарын қорғауға және энергетикалық кәсіпорындар көрсететін қызметтердің сапасын қамтамасыз етуге бағытталған. Және осы құжатпен он бір заңнамалық актіге, оның ішінде «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» кодекске (Салық кодексі), Әкімшілік құқық бұзушылық туралы, Жер, Су кодекстеріне, сондай-ақ, бірқатар заңдарға түзетулер енгізіледі.
Сондай-ақ, заң жобасымен иесіз деп танылған электр желілерін энергия беруші ұйымдарға беру және оларды корпоративтік табыс салығынан және мүлік салығынан бір жолға босату регламенттеледі. Сонымен қатар, құжат арқылы табиғи монополияларды реттеу және реттелетін нарықтар саласындағы уәкілетті органның энергия беретін ұйымдардың электр желілерін балансына немесе сенімгерлік басқаруға қабылдаған жағдайда реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтердің шекті деңгейін қайта қарау жөніндегі құзыреті белгіленеді.
Күн тәртібіне шығарылған жетінші мәселеде «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне жергілікті өзін өзі басқаруды дамыту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасына Парламент Сенаты мен Мәжіліс арасындағы келіспеушілікті еңсеру жөніндегі келісу комиссиясымен әзірленген түзетулер енгізілді. Сонымен қатар, отырыста Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің мүшесі Александр Горяиновтың өз ықтиярымен отставкаға жіберу жөнінде берген өтініші қанағаттандырылды. Ал Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің мүшесі болып Сенаттың Қаржы және бюджет комитетінің төрағасы Рашит Ахметов тағайындалды.
Жиын соңында Сенат Төрағасы Қ.Тоқаев бір топ депутатқа жемісті еңбек еткені үшін марапаттар тапсырды. Атап айтқанда, ТМД-ға мүше мемлекеттер халықтары арасындағы достықты нығайтудағы еңбегі және Парламентаралық Ассамблея мен оның органдарының қызметіне белсене қатысқаны үшін сенатор Қуаныш Айтаханов пен Сәрсенбай Еңсегенов «Содружество» орденімен марапатталды.
Парламентаралық Ассамблеяның «Парламенттік ынтымақтастықты нығайтқаны үшін» медаліне Икрам Адырбеков, Серік Жақсыбеков және Людмила Полторабатько ие болса, осы және өткен шақырылымның бірқатар депутатына Парламентаралық Ассамблеяның «ТМД ПАА 25 жыл» мерейтойлық медалі мен «ТМД ПАА 25 жыл» құрмет белгісі берілді.
Нұрлыбек ДОСЫБАЙ,
«Егемен Қазақстан»
