Бұл – қалыпты және шынайы патриоттық сезім, ол әркімде болуы мүмкін. Оған тыйым салмай, керісінше, ынталандыру керек» деген еді. Мемлекет басшысының осы сөзі көптеген азаматтардың көкірегіне сәуле құйып, кіндік кескен мекендеріне деген сағынышын еселеп, елімізде туған жерлеріне жақсылық жасау, қамқорлық көрсету акциясы басталып кеткен еді. Күршім ауданындағы Алтайдың етегіндегі, сулы-нулы Қаройдың сыртта жүрген, осында тұратын азаматтары да биыл ауылда бас қосып, бірқатар игі істерді қолға алыпты. Қарой мектебін әр жылдары бітірген түлектер бірлесіп, елді мекенге тойхана салып, ауылдың кіре берісіне арка орнатыпты. Ауыл сыртындағы бейітті қоршап, ас беріпті. Ауыл азаматтары туған топырағын түлету мақсатында арнайы қор ашып, сол қорға қаржы салып, жыл сайын өздері өскен мекенді көркейтуді жоспарлап отырған көрінеді.
Ең қуаныштысы, бұрын осы ауылда тұрып, мектеп бітіріп, өсіп-өніп, бүгінде еліміздің әр түкпірінде қызмет етіп жүрген кәсіпкер азаматтардың туған топырақтарына бет бұрып, елді мекендегі елді ыдыратпай сақтау үшін шаруашылық ашып, жерлестерін жұмыспен қамтуға ниет білдіріп отырғандары. Мәселен, Қаройдың тумасы, қазір Алматыда тұратын кәсіпкер Жомарт Сайболатовтың өз ауылын қайта түлету үшін жылқы және қаз шаруашылығын ашпақ ойы бар. «Алатаудың баурайында тұрсақ та, туған жеріміз – Алтайымыздан кіндігіміз үзілген жоқ. Қаройдың жазы салқын, қысы жылы. Суы мол, шөбі қалың. Жылқы өсіруге өте қолайлы.
Қаройдың маңында бұлақ көп. Сол бұлақтарды бөгеп, шағын су қоймасын жасап, қаз асырауға болады. Жазы жаңбырлы. Егін егуге де болады. Бұл жақта бал арасын өсіруге де мүмкіндік мол. Қарой өңірінде 40-тан астам гүл гүлдейді. Әртүрлі шөптен неге бал жинамасқа? Өзім Қаройға 40-50 ағылшын тұқымды биелерді әкелсем бе деген ойым бар. Қазір Ертіс жағасындағы Боран ауылында қаз өсіріп отырмын. Соны ақырындап туған ауылыма көшірсем бе деген жоспарым бар», дейді кәсіпкер.
Осы ауылдың тағы бір тумасы, бүгінде Алматыда тұратын кәсіпкер Нәсимолда Бакин Қаройды жандандыру үшін алматылық достарымен бірлесе марал шаруашылығын ашқысы келетінін айтады. Әрине, шаруашылық ашылса, біріншіден, ауылдың бірнеше тұрғыны жұмыспен қамтылып, екіншіден, мемлекетке де салық түсетіні анық. «Жұрт Катонқарағайға не үшін барады? Бұғы мүйізінің бұлауына түсу үшін, емделу үшін барады. Катон мен Марқакөлдің табиғаты бірдей. Осындай емдеу орнын неге Марқакөлде ашпасқа?
Биыл жазда елге келгенде Марқакөлдің сай-саласын асықпай аралап шықтым. Сонда кезінде Марқакөлдің бүкіл кеңшары жылқысын бағып, егін еккен құнарлы жерлердің қараусыз, ен жатқанын байқадым. Бірақ сол жерлердің бәрін кеңшар тарағаннан кейін ауыл адамдары ұзақ жылға жалға алған. Өздері баяғыда қалаға, Өскеменге көшіп кеткен. Жерді сұрасаң, «менікі» деп шыға келеді. Өздері не мал ұстап отырған жоқ, не шөбін шауып отырған жоқ. Мемлекет соның бәріне инвентаризация жасап, кімнің жерді пайдаланып, кімнің пайдаланбай отырғанын анықтаса, жерді дұрыс пайдаланбай жүрген тұрғындар Үкіметке қайтарып берсе, ауылға көмектесеміз, марал шаруашылығын дамытамыз деп отырған іскер жігіттерге айдаладан емес, сұраған жерлерін беруге қолдау көрсетсе жөн болар еді. Мәселен, алматылық азаматтар марал шаруашылығын Қалжыр өзенінің маңынан ашқысы келеді. Биыл жер мәселесі шешілсе, олар іске кірісуге әзір», дейді туған ауылының жанашыры.
Алматыда жүрсе де, Алтайын әркез естен шығармайтын азамат туған жердің төскейін бірнеше күн аралағанда көзімен көрген келеңсіз көріністерге жүрегі ауырғанын да жасырмады. «Қаройдың маңындағы Батпақ, Алтынбұлақ, Шаңдыбұлақ, Көкқайнар деген жерлердің бәрін араладым. Жер-көктің бәрін қазып, пәленбай мың гектар жерді талқандап тастаған. Алтын қазған ба, құрт қазған ба? Бағалы тастар алған ба? Әйтеуір ойына келгенін істеген. Күршім ауданының әкімдігі қайда қарап отыр? Қазсын, бірақ орнын тегістеп кету керек қой. «Қаршыға» кен орнынан шыққан жүк көліктері жолды бұзып жатыр. Ақбұлақ ауылында айналдырған 35 үй болса, соның бірде-бір адамын жұмысқа алмаған. Туған жерің болғаннан кейін осының бәріне жүрегің ауырады», деген кәсіпкер алдағы уақытта Қаройдағы ескі үйлерді күреп, ауылдың ортасынан ағатын өзеннің жағасына қарағай көшеттерін отырғызуды жоспарлап отырғандарын жеткізді.
Қаройдан шыққан тағы бір азаматтар ауылды сумен қамтып тұрған Аққайнар бастау суының құрамын тексертіп, минералды емес, ауыз су ретінде пайдалануға болатынын дәлелдеп, ауыз су шығаратын шағын зауыт салу мәселесін ойластырып жатыр екен.
2007 жылы осы ауылдан мектеп бітірген, бүгінде Астанада тұратын Рүстем Шөкетаев есімді жігіт биыл әке-шешесін ауылға көшіріп әкеп, екі бауырын мектепке оқуға беріпті. «Шаруашылық ашып, мал өсірсем бе деген ой бар. Келесі жылы ауылға өзім көшіп бармақпын. Балаларым әлі кішкене. Сабаққа енді барады. Келешекте солардың бәрін ауылда оқытсам ба деймін», дейді Рүстем.
Азамат ҚАСЫМ,
«Егемен Қазақстан»
Шығыс Қазақстан облысы,
Күршім ауданы
