Қысқа ғана мерзім аралығында Қазақстан ауыр атлетикасының осындай биікке көтерілуі осы спорт түрінде жеңіспен өрілген бай дәстүрі бар көптеген мемлекеттің қытығына тисе керек. Біреулер қызыға қараса, біреулер қызғана бастады. Бір ғана мысал: Лондон Олимпиадасында жерлестеріміз орасан зор табысқа қол жеткізгенде Ресейдің Спорт министрі Виталий Мутконың БАҚ өкілдеріне берген бір сұхбатында: «Мені ауыр атлетикадағы қазіргі жағдай қатты қынжылтады. Сонда Қазақстан әлемдік ауыр атлетиканың астанасына айналғаны ма? Жылдар бойы айтулы елдің зілтеміршілерін ешкім бақылаған да, қадағалаған да жоқ. Нәтижесінде олар әрбір жарыс барысында таңдай қағарлық нәтиже көрсетуде», деп тістене сөйлегені есімізде
Онсыз да Қазақстанға жиі келіп, әрбір қадамымызды аңдып жүрген Халықаралық допингке қарсы күрес агенттігі (ВАДА) ақыры «ілік» тапты. Қисыны келсе де, келмесе де «рұқсат етілмеген дәрі-дәрмектерді пайдаланды» деген айыппен талай мықты отандастарымызды атақ-даңқынан айырып, маңызды жарыстардан шеттетті. Ол аздай, ұлттық командамыздың дүбірлі додаларға қатысуына шектеу қойды. Бірақ бұл жағдай біздің елдің жігіттерінің жігерін жасыта алмады. 2016 жылы Риода алауы тұтанған Олимпия ойындарына Қазақстанның шоқ жұлдыздары қатыспағанымен, жалынды жастар өз жанкүйерлерін жерге қаратқан жоқ. Зілтеміршілеріміз бұл додада 1 алтын (Нижат Рахимов), 1 күміс (Жазира Жаппарқұл) және 4 қола (Карина Горичева, Фархад Харки, Денис Уланов, Александр Зайчиков) медальды олжалап, командалық есепте бесінші орынға табан тіреді.
Бүгінгі таңда Қазақстан ауыр атлетикасының болашағына барша жанкүйерлер алаңдаулы. Себебі бірқатар белді зілтеміршілердің үлкен спорттан шеттетілу мерзімі әлі аяқталған жоқ. Оның үстіне, осы іске тікелей жауапты халықаралық ұйымдар Қазақстан құрама командасына оң қабақ танытпай отыр. Олар 2020 жылы алауы тұтанатын Токио Олимпиадасына Қазақстаннан екі ауыр атлет қатысса да жеткілікті деген үкімін әлі өзгерткен жоқ.
Қалай болған жағдайда да Қазақстанда бұл спорт түрі құлдырамайтынына сенімдіміз. Оған біз жуырда ғана Талдықорғанда өткен ел біріншілігінде анық көз жеткіздік. Шектеу мерзімдері аяқталып, үлкен спортқа қайта оралған Зүлфия Чиншанло (55 кило) мен Илья Ильин (102 кило) әлі де бабында екендерін тайға таңба басқандай етіп дәлелдеді. Екеуі де еш мүмкіндік берместен, өз қарсыластарынан көп озып кетті.
Рио Олимпиадасында жүлде алған Фархад Харки (67 кило), Денис Уланов (89 кило) және Александр Зайчиковтың (109 кило) да үстемдігі еш күмән туғызған жоқ. Соңғы кездері көзге түсіп жүрген спортшылар арасынан Рустам Сыбайды (96 кило) ерекше атап өтуге болады. Кезінде жасөспірімдердің Дүниежүзілік Олимпиадасында қола медальды иеленіп, ерлердің Азия біріншілігінде топ жарған тастүлек Талдықорғанда өте тамаша өнер көрсетті. Салмағы Илья Ильиннен бір дәреже төмен болғанына қарамастан, ол даңқты спортшымен иық тіресуге жарады. Қоссайыстың қорытындысы бойынша Илья 380 (172+208) келілік, ал Рустем 378 (171+207) келілік зілтемірді еркін еңсерді.
Қазақстан чемпионаты барысында тосын нәтижелер де тіркелді. 81 кило салмақ дәрежесінде бақ сынаған 2016 жылғы Рио Олимпиадасының жеңімпазы, 2015 жылғы әлем чемпионы Нижат Рахимов осы жарыстың басты фавориті саналды. Алайда 2015 жылғы Азия біріншілігінің жеңімпазы Айдар Қазов аса шиеленісті тартыста атақты қарсыласының алдын орады. Нижаттан төрт келі артық салмақты көтерген Айдар алтын тұғырдан қол бұлғады.
Мамандар мен жанкүйерлердің барлығы да 64 кило салмақтағы сайыста Карина Горичева бас жүлдені талассыз алуға тиіс деп ойлады. Бірақ көпшілік қателесті. Олимпиада мен Дүниежүзілік Универсиаданың жеңіс тұғырына көтерілген әйгілі спортшы бұл бәсекеде құрлық біріншілігінің қола жүлдегері Әсем Садықоваға есе жіберді. Талдықорған төрінде Әсем Каринадан бақандай 20 келі артық салмақты еңсерді.
Міне, Талдықорғанда өткен ел чемпионатында осындай да оқиғалар болды. Бірнеше күнге созылған бәсекелер барысында біз отандық зілтеміршілердің бойынан жеңіске деген ерекше құштарлықты байқадық. Жас өрендердің өздері атақты қарсыластарынан қалыспау үшін барын салып айқасты. «Өліспей беріспеуге» бекінгендер де жетерлік. Ал ең бастысы, Жетісу өңірінде өткен жарыс Қазақстанда жалынды жастардың қалың шоғыры өсіп келе жатқанын аңғартты. Қазақстанның ауыр атлеттері бойындағы дәл сол зор құлшынысты біз алдағы уақытта өтетін Олимпия ойындары мен әлем чемпионаттары барысында көргіміз келеді.
Ғалым СҮЛЕЙМЕН,
«Егемен Қазақстан»