Аймақтар • 06 Қараша, 2018

Тасқыннан зардап шеккен аягөздік екі отбасы әлі үйге қол жеткізе алмай жүр

422 рет
көрсетілді
12 мин
оқу үшін

Биыл 11 наурызда Аягөз қаласындағы кіші Аягөз өзені ернеуінен асып, жағалауға жақын орналасқан жұртты әуре-сарсаңға салғаны белгілі.

Тасқыннан зардап шеккен аягөздік екі отбасы әлі үйге қол жеткізе алмай жүр

Төтенше жағдай орын алған күннің ертеңінде аудан әкімінің өкімімен арнайы комиссия құрылып, 144 үйге су кіргенін, оның ішінде 87-сі жөндеуді қажет ететінін, 57 баспананың тұруға жарамсыздығын анықтаған еді. Кейін мемлекет тарапынан республика, облыс бюджетінен бөлінген, демеушілерден, әр аймақ тұрғындарынан келіп түскен қаражатқа үйсіз қалғандарға үй сатып алынып беріліп, тұруға жарамды баспаналарға жөндеу жұмыстары жүргізілген-ді. Алайда үйіне су кірсе де, баспанасы тұруға жарамсыз болса да, тасқыннан зардап шеккен өзге тұрғындар қол жеткізген үйді ала алмай, пәтер жалдап, туыстарын жағалап жүрген тұрғындар әлі бар. Олар мұңын шағып, мәселемізді шешуге жәрдемдесер деген үмітпен редакциямызға хабарласты. Жақында Аягөзге арнайы барып, заң аясында берілуге тиіс баспаналарына жете алмай пұшайман болып жүрген тұрғындардың қабырғасы жарылған, іргетасы сөгілген үйлерін көріп, өздерімен пікірлесіп, арыз-шағымдарын тыңдап қайттық.

Көршісінің қабырғасы ұстап тұр

Рет-ретімен баяндайық. Биыл 11 наурыздағы тасқын ке­зін­де баспанасына су кірді делін­ген Желтоқсан көшесіндегі №100 үйдің иесі, жалғызбасты ана Алмагүл Дюсембаева комиссия мүшелері әуелде ауыз­ша «үйіңіз тұруға жарамсыз» дегенін, алайда кейіннен үйіне екі мәрте техникалық сараптама («ВМВ и В» және «Айтэкс» ЖШС) жасалғанын айтады. Сараптама жүргізген екі мекеме де үйдің қалт-құлт етіп құлауға жақын тұрғанына қара­мастан «тұруға жарамды» деп қорытынды беріпті. Үйдің жағ­дайын бағалаушылардың қо­ры­тындысымен келіспеген Ал­магүл Дюсембаева сегіз ай бойы сергелдеңге түсіп, сан есікті тоздырып, Аягөздегі туыстарын жағалап жүр. Желтоқсан көшесінде орналасқан үйін біз де көрдік. Іші мұздай, үйдің қабырғалары мен төбесі бірнеше жерден жарылыпты. Ал сырты... Сырты да адам көргісіз. Үйдің қос қапталының қабырғалары да әр жерден сөгіліп, іргетасы езіле бастапты. Үйдің бір жақ қапталының қабырғасының шеті опырылып кеткен. «Қазір үйімді тасқыннан кейін баспанасы құлап, мемлекеттен үй алған көршімнің (Желтоқсан, 98) үйінің қабырғасы ұстап тұр. Қабырғаны құлатуға ешкімнің жүрегі дауаламай отыр. Үйімнің осы жағдайын Парламент Мә­жілісінің депутаты Нұртай Са­­билья­нов та көріп: «Мына үйде қалай тұрады? Комиссия мүшелері, сіздерге тапсырамын, үй алып беруге ықпал етіңіздер» деген болатын. «Жарайды, жа­райды» деген комиссия мүше­лері. Депутат кеткен соң жабулы қазан жабулы күйінде қал­ды. Жақында аудандық сотқа барғанымда ондағылар: «Бұл мәселені әкімдік өзі шешуі керек. Үйді бағалаушыларды әкім­дік өздері сотқа беру қажет» деді. Әкімдікке барсам: «Сотқа бересіз бе, өзіңіз білесіз. Бізге «Үйіңіз тұруға жарамсыз» деген сарапшы қорытындысы керек» деді. Оны қайдан аламын десем, қорытындысын өзіңіз жасатыңыз деді. Сарапшыны шақыру үшін 160-200 мың теңге төлеу қажет екен. Ондай ақшаны қайдан табамын? 7 айдан бері жұмыссыз жүрмін. Маңайымдағы үйлердің бәрі үй алды. Сопайып жалғыз ме­ні қалдырып қойды», дейді А.Дюсембаева.

Қорытындысы мың құбылған сарапшылар

Алмагүл секілді басын тауға да, тасқа да соғып, баспана­ға қол жеткізе алмай жүрген тұр­ғын­ның бірі – үш баланың анасы Жанар Масакова. Тоқ­санғазин көшесіндегі №43 үй­дің тұрғы­­нына әуелде, яғни 15 наурызда «НПФ Проект­техэксперт» ЖШС «баспанасы қалпына келтіруге жатпай­ды және тұруға жарамсыз» деп қорытынды беріпті. «Қазақ­стан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі №242 «Қазақ­стан Республикасындағы сәу­лет, қала құрылысы және құ­рылыс қызметі туралы» Заңы­ның 34-4-бабының 12- тармағында сарапшылардың техникалық зерттеп-қарау нәтижелері бойынша барлық тұжырымдары мен нұсқаулары тапсырыс берушінің орындауы үшін міндетті болып табы­латындығы көрсетілген. Яғни тапсырыс беруші ретін­де аудан әкімінің аппараты­ сарап­шы қорытындысын орын­­дауға міндетті болған. Алай­да тапсырыс берушімен Б.Сыдыков, Б.Смагулова, Н.Карипханов, М.Ахметов, Ж.Масакованың үйлеріне дәлел­сіз негіздермен бірнеше рет сараптама жүргізіл­ген. Атап айтқанда, «ВМВ и В» ЖШС-мен аталған жылдың сәуір айында Ж.Масакованың үйіне қайтадан сараптама жүр­гізіліп, үйге жөндеу жұмыс­тарын жүргізу қажеттігі туралы қорытынды жасалған. 08.07.2018 жылы «Айтэкс» ЖШС осыған ұқ­сас қоры­тын­ды берген», делін­ген Аягөз аудандық прокура­турасының Аягөз ауданының әкімі Б.Бая­­х­ме­товке тамыз айында­ жазған ұсыныс хатында. Сарап­шы демекші, бірнеше ай­дан бері пәтер жалдап тұрып жатқан Жанар Масакова жа­қын­да тағы да бір сарапшы ке­ліп, үйіне кірмей-ақ сыртынан қорытынды шығарып кеткенін қынжыла жеткізді. «Үйдің әуресі әбден шаршатты. Үйімнің қабырғалары жарылып, құлағалы тұр. Екі күн суда тұрған үй ғой. Әкімшілік «үйіңе жөндеу жасат» дейді. Мен бұған келіспей отырмын. Жақында үйіме төртінші сарапшы келді. Әбден жүрек шай­лығып, қорқып қал­ғам ғой. «Құжатыңыз бар ма? Көрсетіңіз» дедім. Қасында әкімшілік адам­дары бар екен. «Менің құ­жаттарымның бәрі әкім­шілікте» деп көрсетпей қой­ды. «Құжат әкелмесеңіз, үйге кір­гізбеймін» дедім де кетіп қал­дым. Таңғалғаным, ертеңінде «Сіз­дің үйіңіз жөндеуге жарамды» деген қорытынды келіп тұр.­ Сарапшылар үйге кірмей қа­лай қорытынды шығарады? Сертификатын, бірде-бір құжа­тын көрсеткен жоқ. Бір қызығы, әлгі қорытындысына наурыз айын­дағы қорытындының фо­то­ларын жапсырыпты. Қай­дан алғанын білмеймін, үйім­нің бұрынғы қожайыны Жы­лыбаевтың құжаттарын тіркеп қойыпты. Үйім – күйеуімнің атында. Бұл үйді 2009 жылы сатып алғанбыз. Өздері де шатаса бастады. Жақында Аягөз қа­ласы әкімінің міндетін ат­қарушы Н.Қантаев мырза өзі­­не шақырып: «3 миллион­ тең­ге өтемақы ал.­ Сосын үйің­­ді­ 2 миллионға өт­кі­зер­сің» де­ді. Аягөзде бұл ба­ғаға үй кел­­мей­ді ғой. Менің үйім үш бөл­мелі. Бес адамбыз. Ала­тын­ жалақым 30 мың ғана. Ба­сын­да бала-шағамды киіндіре алмай қиналдым. Екеуі мектепте. Әзірге депутат Нұртай Сабильяновтан ғана көмек сұрап отырмын», дейді Ж.Ма­сакова. 

Жұртты әбігерге салған кіші Аягөз өзенінің жағалауы бекітіле ме?

Көктемгі тасқын кезінде Ая­гөз­дегі 144 үйге су кіргенін, ар­найы комиссия соның 87-сі жөн­деуді қажет етеді, 57 бас­­­­па­на тұруға жарамсыз деп та­ныл­ғанын жоғарыда айттық. «Жөндеуді қажет етеді» деген қорытынды шығарылған үйдің бірі – жергілікті жұрт «Залиний» деп атап кеткен ша­ғын аудандағы Тоқсанғазин көшесіндегі №125 үйдің тұр­ғыны, бес бала­ның­ әкесі Марат Ахметов. М.Ах­метов әуелде сарапшы­лар қо­ры­­тын­­дысымен келіспеге­ні­мен, соңынан үйін жөндеуден өт­кізуге рұқсатын берген болатын. Аягөздегі сапарымызда бас­панасына жөндеу жұмыстары жүргізілді делінген бұл кісінің де үйін көрдік. Са­­ры кірпіштен қаланған үй сыр­тына қарасаң, түк бол­мағандай жарқырап-ақ тұр. Сөйтсек... Сөйтсек бұл үй­дің жөндеу жұмыстары да ай­қай-шумен, дау-дамаймен аяқталыпты. «Сырты бүтін, іші түтін» деген осы болатын шығар. Жөндеу жұмыстарын әзер дегенде жүйкені әбден жұқартып, «ағалап-көкелеп», жалынып-жалпайып, жылап-сықтап жүріп аяқтаттық қой. Үй сыз. Балаларым, әйелім бір­неше рет ауырды. Жөндеу жұ­мысын жүргізгендер ша­тыр­дың суағарларын, үй­дің ішіндегі жапсырылған түс­қағаздарды дұрыс жапсырған жоқ. Арасына ауа қалдырып кетті. Үйдің қабырғаларын да дұрыс тегістеген жоқ», деп был­­қылдаған түсқағаздарды қо­лы­мен көрсетіп, жөндеу жұмыстары іргетасы, қабыр­ғасы жарылған үйдің сыртына жүргізілгенін, яғни баспа­насының сырты кірпішпен қапталғанын жеткізіп, соған алаң­дайтынын да жасырмады. 

Аягөзді тасқын су басқаннан кейін, екі күннен соң, яғни 14 наурыз күні облыс әкімі Да­ниал Ахметов Өскеменнен ұшып келіп, тілсіз жаудан зардап шеккен тұрғындардың жағ­дайы­мен танысып, су кірген, құлаған үйлердің бірқатарын аралаған-ды. Сол кезде біз сөз етіп отырған Марат Ахметовтің басқа тұрғындар секілді өз мәсе­лесін, өз үйінің жайын емес, аймақ басшысына өздері тұ­­рып жатқан шағын ауданның ая­нышты жағдайын айтқаны есі­мізде. Осы жолы да шағын аудан­дағы шешімін таппай жат­қан мәселелерді алдымызға тарт­ты. «Елбасымызды ерекше құр­меттеймін. Елдің заң­да­рын сыйлаймын. Осы жол­ғы Жолдауында да талай­ дүние­лерді айтты. Алай­да жергілікті әкімшілік Пре­зидент тапсырмаларын, ал­ға қойған міндеттерін дұрыс, жеткілікті деңгейде орын­дамай отыр. Дұрыс есеп бермей жатыр. Мемлекет басшысы ауыл­дарды ауыз сумен, жарықпен қамтамасыз етің­дер, деді. Бірақ бізде басшы­лар, депутаттар ке­летін көшелерді ға­на жөндейді. Гүл егеді. Со­лар­ға көрсету үшін ғана. Ме­нің алаңдайтыным, тас­қын судың алдын алу шаралары жөн­ді жасалған жоқ. Биыл көк­темде арнасынан асқан кіші Аягөз өзенінің жағасы дұрыс бекітілген жоқ. Арықтар қазып, судың жағасын бекемдеу керек еді. Өзеннің арғы бетіндегі балалар мектепке өтетін көпір құжат бойынша ешқайда жоқ. Әкімшіліктің балансында жоқ.­ Төрт көпір салынады деген. Мына жаққа қыста жедел жәр­дем көлігі келе алмайды. Жолдың бәрі быт-шыт. Қоқыс төгетін арнайы орын жоқ. Қар түскенде балалар ойнайтын алаң жасап жатыр. Оның сапасы бола ма?» деген М.Ахметов Аягөздің шетіндегі шағын аудан­ға жергілікті әкімдік тара­пы­нан дұрыс көңіл бөлінсе деген ті­легін айтты. 

Түйін

Аягөз қаласына бармай тұ­рып, осыдан бір ай бұрын, яғни 21 қыркүйекте аудан әкім­дігіне тасқыннан зардап шеккен тұр­ғын­дар мәселесінің қа­лай шеші­ліп жатқандығын білмек ниетпен сұрау хат жолдағанбыз. Аягөз ауданы әкімі аппаратының басшысы К.Ргаеваның мерзімінен ке­шіктіріп (18.10.2018) жібер­ген жауап хатында Алмагүл Дюсем­баеваның үйі су тас­қы­нына дейін жөндеу жұ­мыс­­тарын қажет ет­кен­дігі, үйіне су кірмегендігі, ал Ж.Ма­сакованың үйі «Лаб УЗК» ЖШС­ жасаған сараптама қо­­ры­тындысы бойынша су деңгейі үйдің іргетасының ортасына ғана дейін жеткендіктен жұмысқа қабілетті күйде пайда­лануға жарамды екендігі айтылыпты. Ал түсініп көріңіз. Егер А.Дюсембаеваның үйіне су кірмесе, неге оның баспанасына бір емес, екі мәрте техникалық сараптама жүргізіліп, бағалау­шылар «үй жөндеуді қажет етеді» деген қорытынды берген?! Ал әуелде «тұруға жарам­сыз, апатты жағдайда» деп қо­­ры­тын­ды берілген («НПФ Проек­ттехэксперт» ЖШС, са­рап­шы В.Полянский) Ж.Ма­сакованың үйі қалайша «жұ­мысқа қабі­лет­ті?». Сұрақ көп, жауап­ жоқ. Әкімдіктің сөзі бір бөлек, сарапшылардың сөзі бір бөлек. Сондықтан әлі үй ала алмай, сарсаңға түсіп жүр­ген А.Дюсембаева мен Ж.Ма­сакованың үйлеріне тағы бір мәрте әділ, тәуелсіз сараптама жүргізіліп, мәселенің нүктесі қойылуы керек секілді. 

Азамат ҚАСЫМ,

«Егемен Қазақстан»

Шығыс Қазақстан облысы,

Аягөз ауданы