Ералы САУРАНБАЕВ,
«Sheber Partners» құрылыс компаниясының бас директоры:
– «Шебер» компаниялар тобы құрылыс нарығында 12 жылдан астам еңбек етіп келеді. Осы уақыт ішінде 1 млн шаршы метрден астам тұрғын үй мен өнеркәсіптік нысандар пайдалануға берілді. Қазір біз ЖОО үшін жатақханалар салу бойынша бірнеше жобаны дайындап жатырмыз.
Біздің басты мақсатымыз – қоғамды, экологияны және корпоративтік мәдениетті қоса алғанда, біздің қызметіміздің әлеуметтік тиімділігін арттыру.
Мысалы, көптеген елдерде университеттер студенттердің жоғары оқу орындарының кампустарында тұруын талап етеді. Көптеген сарапшылар «мұндай талапты қоюға университет жатақханаларында тұратын студенттердің жатақханада тұрмайтындармен салыстырғанда үлгерімі жоғары болатындығы негіз болған» деген пікірді ұстанады. Бұл фактіге студенттердің қолайлы ортасы, коммерциялық алаңдарда фитнес залдар, бассейндер, асханалар, кітапханалар және т.б. сияқты қосымша қызметтердің болуы ықпал етеді.
Айта кету керек, студенттік жатақханалар құрылысына жаңа көзқарас мемлекеттік ЖОО-ларды жекеменшік инвесторлардың есебінен заманауи әлеуметтік инфрақұрылым құру үшін жекеменшік кәсіпкерлермен серіктестік қарым-қатынас орнатуға ынталандырады.
Осы ретте, мемлекет барлық тараптардың мүдделерін ескеретін өте тартымды тетік ойлап шығарды. Қазір инвесторлар үшін, сондай-ақ жатақханалар құрылысына инвестиция салуға ниеті мен мүмкіндігі бар құрылыс компаниялары үшін өте қолайлы жағдай.
Гүлнар ТҮГІБАЕВА,
«Best Realty Astana»
жылжымайтын мүлік агенттігінің басшысы:
– Біздің агенттіктің қызмет бейіні коммерциялық жылжымайтын мүлік бағытын қамтиды. Сол себепті мемлекеттің жекеменшік сектор үшін ұсынып отырған студенттік жатақханаларды салу тетігінің қаржы моделін қарастыру қызықты болды.
Бүгінгі таңда Қазақстанда қонақүй бизнесі күрделі кезеңді өткеріп жатқаны белгілі. Мәселе оның тоқырап қалуында емес, керісінше, бұл сегменттегі бәсекелестік күннен күнге артуда. Соңғы он жылда жайғасу орындарының саны үш есеге, ал нөмірлік қор 2,4 есеге артып, шамамен 70 мың бірлікті құрайды. Әйтсе де, кез келген бизнестің тиімділігін айқындайтын өзекті бір ұғым бар, ол – сұраныс. Былайша айтқанда, қонақүйлердің толымдылығы. Шындығына келгенде, бүгінде бұл сан 30%-дан сәл ғана асады. Яғни, 200 орынға нөмірлік қор болса, оның небәрі 60-ы ғана толатынына үміттенуге болады. Бұл қызмет көрсету деңгейіне де байланысты.
Ендеше, басқа «зерттелмеген», әйтсе де тұрғын үй нарығының ұқсас сегменті – студенттік жатақханаларды алып көрейік. Нарықтың ауқымын түсіну үшін бірден бір маңызды фактор – жатақханалар тапшылығын есепке алуға болады. Ол ресми дереккөздерге сәйкес 90 мыңнан астам орын жайды құрайды. Яғни, еліміздегі барлық қонақүй бөлмелерін студенттерге бергеннің өзінде, 20 мың адам орынсыз қалады. Сондықтан кәсіпкерлер мен девелоперге осы тұрғын үй нарығын игеру жөнінде ойланудың маңызы бар. Оның үстіне, жобаның әлеуметтік маңыздылығы мемлекет тарапынан қаржылық қолдауға үміткер болуға мүмкіндік береді.
Талғат ТұРСЫНБАЕВ,
«Қазақстандық мемлекет – жекеменшік әріптестік орталығы» АҚ вице-президенті:
– 2018 жылы студенттер үшін жатақханаларда 75 мың орын енгізу туралы бастама жарияланған болатын. Соңғы 10 жылда Қазақстанда мемлекеттік қаржыландыру кезінде барлығы 10 мың орын енгізілгенін ескере отырып, бұл жобаны өршіл деп санауға толық негіз бар.
Жобаға қатысуды жоспарлай отырып, біз басқа елдердің тәжірибесін жан-жақты зерттедік. Нәтижесінде көптеген жағдайда ешкім жатақхана салмайтыны анықталды. Керісінше, қажеттілік болған жағдайда жұмыс істеп тұрған объектілерді студенттік жатақханалар етіп өзгертеді, сондай-ақ проблемалық активтерді бизнесмендерге сенімді басқаруға береді. Осыған байланысты студенттерді жатақханамен қамтамасыз ету тетігіне реконструкция жасау опциясын енгізу дұрыс деп санаймын.
Жаңа құрылыс салу қашан да екі тәуекелмен байланысты болады, олар – құрылыс құнының және іске асыру мерзімдерінің ұлғаюы. Бизнес әлеуетін қолданыстағы активтер түрінде (салынып бітпеген объектілер, бизнес-орталықтар, тұрғын үй кешендері) пайдалану, сондай-ақ банктердің проблемалық кепіл базасын тарту құрылысқа байланысты тәуекелдерді болдырмайды және осы әлеуметтік мәселені шешу үшін мемлекет қаражатын айтарлықтай үнемдейді.
Тұрақсыздық уақытында мемлекетпен төлемдері қарастырылған және қосымша табыс алу мүмкіндігі бар сегіз жылдық келісімшарт жасасу әрі қарай дамуға ниетті кәсіпкер үшін өте тиімді.
