– Баян Бүркітқызы, медициналық мамандықтың түрі көп қой. Сан саланың ішінен реабилитолог-дәрігер мамандығын таңдауыңызға не себеп болды?
– Менің негізгі мамандығым – терапевт, ал реабилитолог болып қызмет етіп жүргеніме 1 жылдан асты. Екі жыл бұрын 1987 жылы дүниеге келген қыз көлік апатынан ауыр жарақат алып, біздің ауруханаға түсті. Сөйлей алмайтын, тамақ іше алмайтын, тіпті отыра алмайтын пациентпен өзім жеке айналыстым. Нәтижесінде ол ауруханадан өз аяғымен шықты. Науқастың динамикасын, өмір сүруге деген құштарлығын көріп реабилитолог мамандығына қызығушылығым артты. Сөйтіп медициналық оңалту мамандығы бойынша ақылы түрде қайта даярлау курсынан өттім. Маған ересектермен жұмыс істеген ыңғайлы және ұнайды.
Қазір дәрігерлердің көбі қайта даярлаудан өтіп, реабилитолог мамандығын меңгеруде. Себебі келесі жылдан бастап МӘМС аясында барлық аурухана мен емханаларда оңалту орталықтары ашылады яғни, бұл мамандыққа сұраныс артады деген сөз.
– МӘМС жүйесі енгізілсе тағы не өзгеруі мүмкін?
– Қазір №1 қалалық ауруханадағы Оңалту бөлімшесінде 20 орын бар және реабилитолог-дәрігерлер басқа бөлімшелерді де аралап жүріп науқастарға көмек көрсетеді. Медициналық сақтандыру енгізілсе біздің бөлімшеде төсек-орынның саны артады деп жоспарлануда. Бұған қоса оңалту бағдарламасының ауқымы кеңейеді. Егер қазір қазақстандықтарға оңалту көмегінің бірінші (ерте) және екінші деңгейі қолжетімді болса, ал МӘМС аясында оңалтудың үшінші кезеңі пайда болады. Үшінші кезеңнің талабына сәйкес, науқасқа амбулаториялық деңгейде көмек көрсетіледі, яғни әрбір емханада оңалту орталықтары ашылады.
– Оңалтудың осы үш кезеңіне жеке-жеке тоқталсақ, кімдерге және қандай жағдайда денсаулықты қалпына келтіру көмегі көрсетіледі?
– Медициналық оңалтуда негізгі үш бағытта ем жүргізіледі: неврология және нейрохирургия; травматология және ортопедия; кардиология және кардиохирургия.
Оңалтудың бірінші кезеңі науқас түскен кезден бастап профильді немесе реанимация бөлімшесінде басталады. Реабилитолог науқасты объективті қарап, оңалтудың жеке жоспарын тағайындайды. Мысалы, массаж, ЕДЖ, физиотерапия жасалады. Сонымен қатар логопед, психолог пен эрготерапевт қажеттілігіне сай кешенді түрде жұмыс жүргізеді.
Оңалтудың екінші кезеңі бойынша, егер науқасқа күрделі ем қажет болса, онда оңалту орталығына ауыстырамыз, науқас тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі аясында ақысыз емделеді. Көбіне ауыр жарақат, инсульт, инфаркт алған науқастар денсаулығын қалпына келтіру емін қабылдайды.
Үшінші кезең бойынша науқас шипажайда немесе емханалардың жанынан ашылған оңалту орталықтарында амбулаториялық ем алады. Бұл көмек көбіне мүгедектігі бар адамдарға арналған.
– Оңалту орталығынан шыққан адам ауруынан құлан таза айығып кетуі мүмкін бе?
– Ол диагнозға және науқастың өзіне байланысты. Дәрігерлердің көмегінен бөлек, адамның өзінде де талпыныс болуы тиіс. Егер науқас дертке қарсы күресуге ниетті болса, міндетті түрде қабылдаған ем оң нәтижесін береді. Тез жазылады, өмір сүру сапасы әлдеқайда жақсарады. Мәселен, инсульттен кейін науқас денсаулығының қалпына келуі күрделі және ұзақ уақытты талап етеді. Осы орайда науқастармен және олардың туысқандарымен бірге психолог мамандар жұмыс істейді. Бұл жерде науқастардың туыстарының да көмегі қажет, өйткені науқас үйде де жаттығуды жалғастыруы керек. Мамандар науқастың өзіне және жақындарына науқасты дұрыс жатқызып, отырғызу, тамақтандыру, тіпті әжетханаға алып бару әдісіне дейін үйретеді. Сондай-ақ денсаулықты барынша ерте қолға алған дұрыс, егер науқас 2-3 жыл өткізіп алса, онда қалпына келуі қиын.
Елімізге оңалту орталықтары аса қажет, бұл сала дамымаған, кейбір науқас медициналық оңалтудың бар екенін, инсульт, операциядан кейін денсаулықты қалпына келтіру керектігін білмейді. Ал МӘМС аясында әр емханада оңалту орталығы ашылса тіпті жақсы болар еді. Өйткені елімізде оңалту еміне мұқтаж адам көп.
Әңгімелескен
Майгүл СҰЛТАН,
«Egemen Qazaqstan»
