Тәуелсіздік жылдарында Қазақстан өзінің негізгі ұстанымын айқындай отырып, қай салада болсын құқықтық-заңнамалық талаптарын күн тәртібіне шығару және оны өз деңгейінде қорғау ісінде мол тәжірибе жинақтады. Мұндай тәжірибелердің бір бөлігі жекелеген қаржылық мәселелерге қатысты істер бойынша жүргізілген жұмыстар арқылы жинақталды...
Жақында Англия Жоғарғы сотында еліміздің қатысуымен сот тыңдаулары өтті. Тарқата айтар болсақ, Англия Жоғарғы сотының 900 жылдық тарихында алғаш рет сот тыңдаулары онлайн-трансляция арқылы бейнеконференция жүйесінің көмегімен ұйымдастырылды. Бұдан бұрын онлайнтрансляция қоғам үшін ерекше маңызды істер болғанда ғана қолданылып келген еді. Сонымен қатар тағы бір ерекше айта кетер мәселе, бұл істер сот залында жүргізіліп, процестің тек бейнетрансляциясы қамтамасыз етілген.
Қазақстан қатысып жатқан бұл процесс бұрынғыға қарағанда өзгеше болды деп айта аламыз. Бүкіл сот тыңдауы виртуалды түрде жүргізілді, онда әрбір қатысушы –
судья, барристерлер, қонақтар мен куәгерлер үйде немесе кеңседе отырып, интернет арқылы процеске қатысты.
Бұл процесті ұйымдастыру Қазақстанның бастамасы мен талпынысының, сондай-ақ әлемді шарпыған коронавирустың себебінен енгізілген жаһандық карантин тұсында мұндай тәжірибеге заң жүзінде рұқсат берген Англияда қабылданған заңның арқасында мүмкін болды. Бізге белгілі болғандай,
судья алдын ала бекітілген кестеге сәйкес тыңдауды жалғастыру туралы шешім қабылдау үшін арнайы заңның күшіне енуін күтуге мәжбүр болған көрінеді.
Аталған процесс Қазақстан Республикасы мен Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің Молдова азаматтары Анатол Стати, Габриэль Стати және олардың Ascom Group S.A., Terra Raf Trans компанияларына және Bank of New York Mellon-ге (BNYM) қарсы ісі бойынша сот тыңдаулары болатын.
Түсіндіре кетсек, Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Ұлттық банкі бірлесе отырып Стати мен Bank of New York Mellon-ге (BNYM) қарсы BNYM-де сақталған 530 миллион АҚШ долларына уақытша тыйым салудың негіздеріне қатысты талап-арызды Англияның Жоғарғы сотына берген.
Негізгі тыңдаулар судьяның кестесіне 2020 жылдың наурызына енгізілген болатын. Алайда, COVID-19 ғаламдық пандемиясының қауіп-қатерін алғышарт ретінде қолдана отырып, Стати сот алдында сот тыңдауын кейінге қалдыруға шақырған. Осы мәселе бойынша жауапкер ретінде әрекет ететін Статиге бұл процесті кейінге қалдырып, соза түсу тиімді екенін атап өткен жөн. Сондықтан қазақстандық тарап мерзімдерді кейінге қалдыруға қарсылық білдіріп, виртуалды сот отырысын бұрын келісілген мерзімде өткізуді талап еткен.
Қазіргі уақытта қолжетімді техникалық шешімдер мен мүмкіндіктер әділет жүйесінің үздіксіз жұмыс істеуін қамтамасыз етуі керек. Бұл орайда бейнетрансляция артықшылықтарын орнымен пайдалану өте маңызды. Ақырында судья қазақстандық тараптың позициясын, яғни еліміздің талап-тілегін қолдап, өзі үшін жаңа форматта тыңдауды өткізуді ұйғарды.
Осылайша, қазақстандық тарап пандемияға байланысты жарияланған карантинге және көптеген процестің тоқтауына қарамастан, шетелдік юрисдикцияларда, дәлірегі сыртқы құқықтық алаңдарда өз мүдделері мен құқықтарын қорғауды жалғастыруда. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің қызметкерлері консультанттардың жұмысын қашықтан үйлестіре отырып, осындай қиын кезеңде қызмет етуді тоқтатпай, тиісті жұмыстарды жалғастыруда.
