Зерттеудің негізгі тұжырымдары мен кеңестері онлайн трансляция аясында ұсынылды. Негізгі баяндамашылар – Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президенті – Елбасы Қорының жоба жетекшісі Гүлбану Пазылхаирова, «ТАЛАП» қолданбалы зерттеулер орталығының директоры Рахым Ошақбаев, ӘЭСИ сарапшысы Сабина Садиева болды. Іс-шараны Whiteshield Partners компаниясының серіктесі Қаныш Төлеушин жүргізді. Сонымен бірге талқылауға мемлекеттік органдардың өкілдері, ұлттық және халықаралық сарапшылар шақырылды. Олар:
- Альтаир Ахметов, Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің Мемлекеттік басқару бөлімінің меңгерушісі;
- Якуп Бериш, БҰҰ Даму бағдарламасының Қазақстандағы тұрақты өкілі;
- Эдуардо Арарал, профессор, атындағы мектеп Ли Куан Ю, Сингапур Ұлттық университеті;
- Рикардо Пелиццо, Назарбаев Университетінің Жоғары саясат мектебі деканының орынбасары;
- Рустам Жүрсінов, Қазақстан кәсіпкерлерінің құқығын қорғау жөніндегі уәкіл;
- Аяна Манасова, Қазақстан Республикасының Франциядағы елшілігінің ЭЫДҰ өзара әрекеттестігі жөніндегі кеңесші-өкілі;
- Айгүл Соловьева, Қазақстан Республикасы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің арнайы мониторинг тобының жетекшісі.
Авторлар мемлекеттік басқарудың жаңа моделінің негізгі параметрлерін ұсынды. Зерттеу барысында мемлекеттік басқару жүйесі дамуының негізгі кезеңдерінің салыстырмалы талдауы жүргізілді және мемлекеттік басқарудың қазіргі жағдайына баға берілді. Қазіргі таңда келесі жүйелік проблемалар орын алуда: мемлекеттік органдардың ашықтығы мен есеп берушілігінің жетіспеуі, қысқа жоспарлау көкжиегі («шорттермизм»), мемлекеттік аппарат пен азаматтар арасындағы өзара іс-қимылдың тиімсіздігі, мемлекеттік функциялардың молынан болуы және мемлекеттік қызметтің тартымсыздығы, мемлекеттік аппарат тиімділігінің төмендеуі, экономикадағы мемлекет үлесінің жоғары болуы, ашық емес және тиімсіз квазимемлекеттік сектор.
Сонымен бірге, цифрлық технологиялардың дамуы мен азаматтық белсенділіктің өсуіне байланысты мемлекеттік аппарат қазіргі заманғы сынақтарға осал болып қала береді. Мұның бәрі әрі қарай даму мүмкіндіктерін айтарлықтай қысқартады, парадигмалардың ауысуын және түбегейлі жаңа тәсілдерін енгізуді қажет етеді.
Зерттеушілер тобы негізгі тұжырымдар ретінде инновациялық мемлекеттік аппаратты қалыптастыру және қоғамды мемлекеттік басқару процесіне тең дәрежеде тарту, функцияларды түбегейлі төмендету және мемлекеттік органдар жұмысына инновацияларды жедел енгізу, мемлекет пен азаматтар арасындағы өзара іс-қимылдың жаңа тетіктерін құру және әрбір азамат үшін болашақтың қарапайым және түсінікті бейнесін қалыптастыру қажеттілігін белгіледі.
Шешімдер пакеті мемлекеттік органдардың негізгі функционалын анықтауға және мемлекеттік аппаратты жүйелі оңтайландыруға, мемлекеттік органдардың қызметіне инновацияларды кешенді енгізуге, мемлекеттік бағдарламалардың тиімділігін жан-жақты бағалауға, өңірлердегі азаматтық белсенділікті дамытуға және «Жергілікті өзін-өзі басқарудың экономикалық негіздері» бағдарламасын дамыту процесіне қоғамды тартуға бағытталған. Мемлекеттік органдардың түбегейлі ашықтығын, оның ішінде бюджеттің барлық төрт деңгейінде бюджеттік ақпаратқа қол жетімділікті қамтамасыз етуі ұсынылады. Сайлауалды белсенді мәдениетті қалыптастыруға және сыбайлас жемқорлықты қабылдаудың пәндік индексін енгізуге назар аударылады.
Таныстырылымнан кейін сарапшылар зерттеу тәсілдеріне және оның нәтижелеріне оң баға берді, сонымен қатар одан әрі жетілдірудің ұсынылған бағыттарын ұсынды.
Сонымен, А.Ахметов Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмасына сәйкес мемлекеттік басқаруды 2025 жылға дейін дамыту тұжырымдамасының жобасы әзірленіп жатқандығын атап өтіп, кәсіби талқылау мен осы процеске сарапшыларды тартудың маңыздылығын белгіледі.
Азаматтық қоғамды тарту мәселесін Қазақстан Республикасы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің арнайы мониторинг тобының жетекшісі А.Соловьева да көтерді: «Бүгінгі таңда Президент бастамашы болған «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасы жүзеге асырылуда. Сондықтан, авторлардың азаматтық қоғамды басқаруға белсенді қатысу қажеттілігін көрсететіні қуантады. Менің ойымша, біздің азаматтарға заңнамалық актілерді әзірлеуге, бюджет қаражатын жоспарлау мен жұмсауға, мемлекеттік органдардың ашықтығын қамтамасыз етуге қатысу керек. Бүгінгі таңда әлеуметтік белсенділеріміз үлкен жұмыс атқарып, бюджеттің ашықтығы, сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне мониторинг жасау жөніндегі жобаларға бастамашы болып отыр және мемлекеттік органдармен тығыз ынтымақтастықта. Алайда, мемлекеттік басқарудағы азаматтық қоғамның рөлі әлі толық ашылған жоқ».
Вебинардың қорытынды кезеңі аудиторияның сұрақ-жауап сессиясы болды. Мемлекеттік қызметті трансформациялау және квазимемлекеттік секторды оңтайландыру мәселелері талқыланды.
