Жемқорлыққа қарсы күрес тетіктері қаралды

Отырыста екі мәселе талқы­ланды: «Мемлекеттік органдар қа­былдап жатқан көлеңкелі эконо­микаға қарсы іс-қимыл жөнін­дегі шаралардың тиімділігі тура­лы» және «Мемлекеттік бақылау мен қадағалауды одан әрі жетіл­діру, бақылау объектілерін мони­то­рингтеудің тиімді тетіктерін және бұзу­шылықтарды анықтаудың пәр­менді өлшемшарттарын енгізу».

Жиында Ұлттық банктің, Бас про­куратураның, Сыбайлас жемқор­лыққа қарсы іс-қимыл агентті­гінің, Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің, Қаржы, Ұлт­тық экономика, Денсаулық сақтау министрліктерінің бірінші бас­шы­ларының, сондай-ақ Кәсіп­кер­лердің құқықтарын қорғау жө­ніндегі уәкілдің баяндамалары тыңдалды.

Бірінші мәселені қарау кезін­де көлеңкелі экономиканың мемле­кеттердің дамуына теріс әсері, олардың экономикалық қауіпсіз­дігіне қатер төнуі және сыбайлас жемқорлық көріністерімен тығыз өзара байланысы талқыланды.

Атап айтқанда, жекелеген сарап­тамалық бағалаулар бойынша елі­мізде көлеңкелі экономиканың көлемі ІЖӨ-нің 20%-нан асады. Осыған байланысты оны төмен­дету бойынша бірқатар шаралар қа­былдануда, оның ішінде, 2019-2021 жылдарға арналған Кө­леңке­лі экономикаға қарсы іс-қимыл жөніндегі қабылданған іс-шара­лар жоспары, салықтық және ке­дендік әкімшілендіруді жетілдіру, мемлекеттік сатып алуға қаты­су­шыларды қазынашылық сүйемел­деуді енгізу, қолма-қол ақ­ша­сыз төлемдердің инфрақұ­ры­лымын дамыту мәселелері қолға алынған.

Мемлекет басшысының тапсырмасын іске асыру шеңберінде жеке және заңды тұлғалардың шоттардан қолма-қол ақша алу үшін сомалардың шектерін белгілеген нормативтік құқықтық актілер қабылданды.

Қолма-қол ақшасыз төлемдерді пайдалануды кеңейту және банктік емес төлем жүйелерін дамыту жөнін­дегі 2020-2021 жылдарға арналған Жол картасы бекітілді.

Құқық қорғау және арнайы орган­дар жедел алдын алу іс-шара­ларын және Көлеңкелі эконо­микаға қарсы іс-қимыл жөнін­дегі бірлескен жос­парды іске асыруда. Қабылданған шаралар бөлшек секторда қолма-қол ақшасыз төлемдердің өсуіне қол жеткізді. Сонымен қатар жыл сайын ақшалай қаражатты қолма-қол ақшаға айналдырудың жиынтық көлемі өсуде.

Осыған байланысты Прези­­-
дент­тің «Игілік баршаға! Сабақ­тас­тық. Әділдік. Өрлеу» сайлауалды бағдарламасы мен «Бірге» жал­пы­ұлттық акциясы барысында алын­ған ұсыныстарды іске асыру жө­ніндегі шаралар Іс-қимыл жоспарымен мемлекеттік органдардың ал­дына көлеңкелі экономика дең­ге­йін 2021 жылға қарай ЭЫДҰ ел­де­рі­нің көрсеткішіне дейін, яғни 15-17%-ға төмендету міндеті қойыл­ды.

Екінші мәселені қарау кезінде оның кәсіпкерлердің құқықтарын қорғау саласымен тығыз байланысы атап өтілді, оның шеңберінде үл­кен мақсатты жұмыс жүргізілуде, ал 2019 жылғы 11 желтоқсанда биз­несті заңсыз әкімшілік қысымнан және қылмыстық қудалау қаупі­нен қорғау проблемалары Пре­зи­дент жанындағы Сыбайлас жемқор­лыққа қарсы іс-қимыл мәселелері жөніндегі комиссияның отырысында қаралды.

Мемлекеттік бақылау және қада­ғалау жүйесін жаңғырту Қазақ­стан Республикасының 2025 жылға дейінгі Стратегиялық даму жос­парында, Кәсіпкерлік қызметті мем­лекеттік реттеудің 2020 жылға дейінгі тұжырымдамасында және «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасында көзделген.

Бұл бағдарламалық құжаттар тексерулерді қысқартуды, бақылау функцияларының қайталануын болдырмауды, тәуекелдерді бас­қару жүйелерін автоматтандыру­ды, анықтау мен жазалаудан алдын алуға және реттеушілік талаптар­ды ерікті орындауға қайта бағдар­лауды және басқаларды көздейді.

Қабылданған шаралардың бар­лық спектрі көпжылдық, ескір­ген практиканы, сондай-ақ мем­лекеттік бақылау және қадағалау саласындағы көзқарастар мен тәсілдерді айтарлықтай өзгертуге мүмкіндік берді.

Сонымен қатар олар аталған салада жетілдіруді қамтамасыз ету үшін әлі де жеткіліксіз, ал цифрландыру саласындағы прогресс бизнес-субъектілердің қызметіне араласпай мониторингтің тиімді тетіктерін енгізуге мүмкіндік береді.

Сондай-ақ қаралатын мәселенің өзектілігін кәсіпкерлердің Прези­дент Әкімшілігіне түсіп жатқан ша­ғымдары, «Атамекен» Ұлттық кәсіп­керлер палатасы мен бизнес-омбуд­сменнің позициялары куәлан­дырады.

Отырыс қорытындысы бойын­ша Мемлекеттік хатшы Қ.Кө­шер­баев көлеңкелі экономикаға тиісті қарсы іс-қимылды қамтамасыз ету, сондай-ақ Мемлекет басшысының талаптары мен бағдарламалық құ­жаттар аясында мемлекеттік бақы­лау мен қадағалауды жетілдіру жөнінде тапсырмалар берді.