Ресми дерекке қарағанда, Renault Duster көлігіндегі төрт жолаушы Қызылқоға ауданынан Атырау қаласына бағыт алған екен. Ал Geely көлігіне отырған бес жолаушы Атыраудан Сағыз ауылына бару үшін жолға шыққан. Алайда бәрі діттеген жеріне жете алмай, жол үстінде жан тәсілім етті.
Тоғыз адамның өмірін үзген жол апаты Ішкі істер министрі Ерлан Тұрғымбаевтың өзін алаңдатып отыр. Министрдің мәлім етуінше, жол-көлік оқиғаларының 96 пайызы жүргізушілердің кінәсінен. Өйткені жүргізушілер патрульдік кезекшіліктер мен бейнекамералар жоқ жолдарда ережені өрескел бұзады. Нақтырақ айтқанда, жылдамдықты шамадан тыс арттырып, тыйым салынған, тіпті жолдың қауіпті тұстарында алдағы көлікті басып озуға асығады. Ал мұндай желігудің соңы көбіне қайғылы апатқа, орны толмас өкінішке ұрындырады.
– Ішкі істер министрлігінің статистикалық мәліметтері көлік жүргізу өтілі бір жылдан төмен тәжірибесіз жүргізушілердің үлесіне жол-көлік оқиғаларының тек 1,8 пайызы ғана тиетінін көрсетеді. Жол апаттарының басым бөлігі тәжірибелі жүргізушілердің қатысуымен болады. Олар қауіпті тәуекелдерге саналы түрде барып, өздерінің ғана емес, басқа адамдардың өміріне де үлкен қатер төндіреді. Ішкі істер министрлігі жол-көлік оқиғасының негізгі себептерін қаперге алады. Бұл – біріншіден, жылдамдықты арттыру (33,1%), екіншіден, маневр жасау ережесін бұзу (17,7%), үшіншіден, реттелмейтін жаяу жүргіншілер өткелінен өту ережесін бұзу (7,6%). Осыған байланысты министрлік автокөлік жүргізушілерін жол қозғалысы ережелері мен шектеулерін қатаң ескеруге шақырады. Ал жаяу жүргіншілерге жолда қырағы болуды ескертеді, – дейді министр Ерлан Тұрғымбаев.
Министрдің алаңдайтынындай жөні бар. Бұған Атырау облысының мысалынан мына деректерді алға тартуға болады. Нақтылай айтқанда, жақында өңір полицейлері «Қауіпсіз жол» акциясын өткізіп, жүргізушілердің үш күнде жол ережесін 1839 рет бұзғанын анықтады. Оның ішінде 366 рет жылдамдықты арттыру, 288 қауіпсіздік белдігін тақпау, 174 көлік жүргізу кезінде ұялы телефонды пайдалану деректері тіркелді. Сондай-ақ техникалық байқаудан өтпеген 100 көлік анықталып, әкімшілік хаттамалар толтырылды. Көлікті мас күйінде басқарған 17 жүргізуші ұсталды.
Мас жүргізуші демекші, жыл басынан олардың саны 500-ге жуықтап отыр. Олардың 385-іне Әкімшілік құқықбұзушылық туралы кодекстің 608-бабымен әкімшілік хаттамалар толтырылыпты. Мамандандырылған әкімшілік соттың шешімімен бұл жүргізушілер 15-тен 20 тәулікке дейін қамауға алынып, 7 жыл мерзімге көлік құралын басқару құқығынан айырылды. Сот қаулысымен көлік жүргізу құқығынан айырылған 47 азаматқа қатысты Атырау қалалық полиция басқармасының анықтау бөлімі Қылмыстық кодекстің 346-бабы, 1-бөлігімен сотқа дейінгі тергеп-тексеру жүргізіп жатыр.
Полиция қызметкерлері тек 1-14 қыркүйек аралығында мас күйде көлік құралын басқарған 30 жүргізушіні тоқтатты. Олардың арасынан 24 жүргізушіге Әкімшілік құқықбұзушылық туралы кодекстің 608-бабымен хаттама толтырылып, 15 тәулікке қамауға алыныпты. Тексеру кезінде 6 жүргізушінің бұдан бұрын көлік басқару құқығынан айырылғаны анықталды. Енді бұларға қатысты Қылмыстық кодекстің 346-бабымен тексеру басталды.
Жүргізушілердің шектен шығуы өзге деректерден де аңғарылады. Мұны олардың түрлі айыппұлды төлемей жүргеніне байланысты айтып отырмыз. Полиция қызметкерлері осыған орай «Борышкер» акциясын өткізіп келеді. Мұның мақсаты – борышкерлерді анықтап, құқық бұзушылар арасында айыппұл төлеу туралы хабарламаларды тарату, сондай-ақ салынған әкімшілік айыппұлдарды өндіртіп алу.
– Үш күнде жүргізілген рейд кезінде мобильдік топтармен 53 автокөлік құралы Әкімшілік құқықбұзушылық туралы кодекстің 785-бабымен (Әкімшілік құқықбұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізуді қамтамасыз ету шаралары) мемлекеттік нөмірлік белгілерін алып тастаумен айыппұл тұрағына қойылды. Сондай-ақ 37 борышкерге хабарлама табыс етілді. Үш күнде 16 млн 534 теңге айыппұл өндірілді. Оның ішінде 747 750 теңгесі Атырау қаласында ұсталған борышкерлерге тиесілі болып отыр, – деп хабарлады департаменттің баспасөз қызметі.
Атырауда көлік жүргізушілері тарапынан болатын жол ережесін бұзуды азайту мақсатында түрлі шаралар қолға алынып отыр. Соның қатарындағы «Сергек» жобасымен көшелерге 2748 камера орнатылды. Оның 774-і қоғамдық қауіпсіздікті бақылауға арналып отыр. Бұған дейін орнатылған 750 бейнебақылау камерасы да аталған жүйеге қосылды. Ал жол қиылыстары мен желілік учаскелерді 612 камера бақылайды. Облыстық полиция департаменті баспасөз қызметінің ақпаратына қарағанда, 10 қыркүйектен бергі сегіз күнде Атырау қаласында «Сергек» камераларымен 2513 құқықбұзушылық тіркелген. Құқық бұзушыларға 35 млн 983 мың теңге көлемінде айыппұл салынған. Айыппұлдың 3 млн 533 мың теңгесі өндірілген.
Міне, осындай шаралар қолға алынғанмен, тақтайдай тегіс тас жолға түссе, желігіп шыға келетін жүргізушілер айылын жияр емес. Соның кесірінен тас жолда талай тағдыр үзіліп, қаншама отбасы қайғы жұтып отыр. Балалардың ата-анасыз, ағайын-туыстың бауырсыз қалып жатқаны алаңдатпай қоймайды. Ал бұл жүргізушілерді де алаңдатса, жол апаты орын алмас еді-ау.
Атырау облысы
