«Болашақ» бағдарламасы 11 мыңнан астам маман даярлады

21 300 операция, 145 000 оқушы, 90 000 менторлық

Міне, биыл Елбасы Н.Назарбаевтың «Болашақ» халық­аралық білім беру бағдарла­ма­сына 28 жыл толды. Осы жылдар ішінде 11 мыңнан аса ма­­ман даярланды. Демек осыншама жас әлем­нің жоғары оқу орындарынан ал­­ған білімді елге «экспорттады». Азат­тық­та ал­ған олжамыздың озығы «Бо­лашақ» болса керек.

«Болашақ» сти­пен­диясы талантты қазақстан­дық­тарға әлемнің үздік жоғары оқу орындарында білім алуға мүмкіндік берді. Сол 28 жыл ішінде 6 300-ден аса қазақстандық магистратура бағдарламасы бойынша, 2800 адам бакалавриат бағдарламасы бойынша, 246 адам докторантура, ординатура, аспирантура және интернатура бағдарламалары бойынша академиялық білім алды.

2 мың маман шетелдік жетекші жоғары оқу орында­рын­да тағылымдамадан өтті. Иә, бағдарлама арқылы акаде­мия­лық оқу (магистратура, докторантура, резидентура) алуға ғана емес, әлемнің жетекші ғы­лыми орта­лықтары мен уни­вер­­си­тет­те­рінде ғылыми-өнді­рістік тағы­лым­дамадан өту­ге де болады. Осылайша, Пре­зиденттік стипендияны іске асы­ру­дың 28 жылы ішінде бас-аяғы экономиканың түрлі секторы үшін 11 мыңнан көп жоғары бі­лік­ті кадр даярланды.

«Болашақ» халықаралық бі­лім беру орталығының пре­зи­ден­ті Айнұр Кәрібозова сти­пен­диаттардың басым бөлігі Англия мен Ирландияда оқыға­нын айтады.

«Болашақ» стипендиясы бү­гін­­де әлемнің алпауыт елде­рін­­де білікті маман даярлайтын табысты платформаға айналды. Бағдарлама басталғалы бері стипендиаттардың 45,5%-ы Ұлыбритания мен Ирландияда, 26,4%-ы АҚШ пен Канадада, 12,6%-ы континенттік Еуропа елде­рінде, 8%-ы Азия мен Океа­нияда және 7,5%-ы Ресей Феде­ра­циясында оқыды. Ал ма­ман­дықтарға келсек, «Болашақ» стипен­диаттарының 55%-ы гу­мани­тарлық мамандықтар бо­йын­ша әлемнің үздік жоғары оқу орындарында, 36%-ы инже­нер­лік-техникалық, 7,1%-ы ме­дициналық және 1,8%-ы шығар­ма­шылық мамандықтар бойын­ша білім алды. Бағдарлама түлек­тері еңбек нарығында сұра­ныс­қа ие, мұны статистика көр­се­тіп отыр. Мысалға, еңбек мони­то­рин­гіндегі түлектердің 99%-дан артығы жұмысқа орналасқан. Bolashaq Impact Report 1 зерт­теу­інің нәтижелері бойынша жұ­мыс берушілердің 90%-ы тү­лек­­тердің кәсіби дағдыларын ғана емес, сонымен қатар көш­бас­шылық, моральдық және ком­муникативтік қасиеттерін де жоғары бағалайды. 11 мың тү­лек­тің 52%-ы орта және жоғары буын басшыларына дейін өсті, оның ішінде 10%-ы өз стартап жобалары мен компанияларының басшылары. Бағдарлама стипендиаттары экономикадағы са­палы өзгерістер саласында: ден­саулық сақтауда, адами капитал­ды дамытуда, мемлекеттік басқаруда, ин­новацияларды енгізуде және бизнес-процестерді оңтай­лан­ды­руда, мәдениет пен өнерді ілге­рі­летуде, сондай-ақ қо­ғам­дық бас­та­­маларды іске асыруда көш­бас­шы болды», дейді А.Кәрі­бо­зо­ва.

«Халықаралық бағ­дар­ла­ма­лар орталығы» АҚ зерттеу нәти­желеріне сүйенсек, бола­шақ­тық­тар 1 жыл ішінде орта есеппен 213 мың медициналық операция жасаған, 145 мың оқушы мен студентті оқытқан, мыңнан аса ғылыми жұмыс жариялапты. Сондай-ақ 90 мыңнан аса балаға менторлық көрсетіп, кә­сіп­ке баулыған көрінеді. Мәсе­лен, 805 түлек денсаулық сақтау саласында қызмет атқарса, оның 545-і – тәжірибелі дәрігер, 135-і – медициналық жоғары оқу орын­дарында жұмыс істейтін дәрі­гер.

 Саннан – сапаға

Санмен айту бар да, сапаға көшу бар. Бұл – енді нақты жұ­мыс­тың нәтижесі. Біз дәл соны көр­гіміз келіп, орталық өкіл­де­рі­нен саннан сапаға өтіп, мықты деген мамандардың атын атап, түсін түстеп көрсетуді сұрадық. Са­уалымызға Түлектермен жұ­мыс жүргізу басқармасы басшы­сы­ның міндетін атқарушы Анар Көпеева:

«Алматыдағы Халықаралық Вакцинология орталығының же­текшісі Қайсар Табынов COVID-19-ға қарсы екі вакцина әзірлеп жатқан зерттеу то­бы­ның құрамында. Web of Science (WoS) деректер базасы бойынша Қайсар Табыновтың дәйексөз индексі (H-index) – 9. Ол Scopus-та индекстелген журналдарда 30 мақала және WoS-та 27 мақала, 2 Халықаралық, 2 Еуразиялық және 23 Ұлттық патент, сондай-ақ 1 моногра­фия жариялады. Бағдарлама түлегі Мыңжылқы Бердіходжаев бас миының аневризмасын емдеудің жаңа әдістерін енгі­зіп, Қазақстандағы алғашқы ме­ха­никалық тромбоэктомияны жүргізді. Онкология және радио­логия ҚазҒЗИ онколог-мам­мологы Назгүл Омарбаева жас ғалымдар тобымен бірге Қазақ­стандағы жас әйелдердің сүт безі обырының дамуын ге­не­тикалық зерттеулердің рөлі туралы жаһандық зерттеу жүр­­­гіз­ді. 2018 жылы Сочиде өткен ТМД елдерінің онкологтері ­мен радиологтерінің Х съе­зінде Н.Омарбаева «Үздік жас ға­лым» атағын жеңіп алды. Кардио­хирург Бауыр­жан Ра­қышев алғаш рет жүрек­ке ша­ғын инвазивті және торас­ко­пиялық операциялар жасады», деп жауап берді.

А.Көпееваның айтуынша, бола­шақтықтардың арасында көп­теген танымал педагог, ға­лым бар. Тек соңғы 6 жылдың ішінде білім беру саласы үшін «Болашақ» бағдарламасы бо­йынша 1 021 түлек даярланды. Бүгінде олар бастауыш, орта, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында, соның ішінде ауылдық жерлерде жұмыс істейді. Ерекше атап өтерлігі, бағдарлама түлектері қа­зақс­тандық жоғары білім – Nazarbayev University-дің іске қо­сылуында басты рөл атқар­ды, қазір онда 100-ден аса «Болашақ» түлегі еңбек етеді.

Не өзгерді? Не ұттық?

28 жылда не өзгерді? Бұл өзгерістен не ұттық? Осы уақыт ішінде «Болашақ» стипендиясынан үміттілерге қойылатын талаптар, құжат қабылдау шарт­тары өзгерді. Айталық, үміт­кер­лерді іріктеудің жаңа ере­же­сі­не сай квота санаттары жойылды, бұл конкурстық іріктеу кезінде барлық үміткер үшін тең мүмкіндіктерді қамтамасыз етті.

«Конкурсқа қатысудың негіз­гі талабы – «Болашақ» бағдар­ламасы ұсынған тізімдегі ше­тел­дік жоғары оқу орнынан ша­қы­рудың болуы. Ел аумағында ал­дын ала тілдік дайындық (6 айға дейін) ауылдық елді мекендерден келген үміткерлерге ғана сақталған. Сонымен қатар ше­тел­дік жоғары оқу орын­да­рының, оқу­ға ұсынылған шетелдік ұйым­дардың тізімі сапалы және сан­­дық түрде өзгерді. Тізімге 3 ха­лықаралық академиялық рей­тингке кіретін 27 елдің 207 шетелдік жоғары оқу орны және QS, Times Higher Education (THE), Academic Rankings of World Universities (ARWU) екі және одан да көп Халықаралық академиялық рейтингтердің алғашқы 250 позициясының қатарына кірді.

Ал биылғы ерекше өзгерісті, дұрысы толықтыруды бөлек айт­пас­қа болмас. Биылдан бастап «Бола­шақ» бағдарламасының тағы­лымдама қатарына «Ға­лым­дар» деп аталатын жаңа санат қосылды. Бұл санат Пре­зидент Қасым-Жомарт Тоқаев­тың тап­сыр­масына сәйкес әлемнің же­тек­ші ғылыми орта­лық­та­рын­да жыл сайын 500 ғалым­ның тағылымдамадан өтуін қам­та­ма­сыз ету мақсатында енгі­зілді. Соның нәтижесінде енді ғылыми секторда еңбек етіп жүрген зерт­теу­шілер шетелдік ғылыми зертханалардан тәжірибе жинап келеді. Жыл сайын 500 жаңа тәжі­рибенің келетінін ескерсек, ғылым өзге салалардың ақы­рын­дап алдына шығатынына сенім арта түседі.