Орта білім беру ісіндегі өзгерістер

Мұғалімдер біліктілігін арттыруға ынталы

Білім және ғылым министрлігі жанындағы Мектепке дейінгі және орта білім комитетінің төр­айымы Гүлмира Каримова педагогтердің біліктілігін артты­руға қатысты өзгеріске тоқталды.

«Мемлекет басшысы Қ.Тоқаевтың Жолдаудағы тапсырмасы негізінде педагогтердің біліктілігін кемінде үш жылда бір рет арттыру нормасын енгізу бойынша заң жобасы әзірленді және қазіргі уақытта заң жобасы Парламент Сенатында қаралып жатыр. Мұғалімдердің біліктілігін арттырудың 3 жылдық моделін енгізу халықаралық тәжірибеге, TALIS зерттеулерінің нәтижесіне негізделген. Дамы­ған елдердің халықаралық тәжіри­бесін қарастырсақ, Сингапур, Фин­ляндия сияқты елдерде бі­ліктілікті арттыру жылына кем дегенде бір рет, ал Ресей Фе­де­рациясында кемінде үш жыл­да бір рет жүзеге асырылады. Аталған заң жобасы бұдан бөлек жалпы статистикалық зерттеу­лердің нәтижелеріне де сүйеніп әзірленді. TALIS халықаралық зерттеуінде қазақстандық педа­гог­тердің 87 пайызы білік­ті­лікті кәсіби даму бойынша іс-шараларға қатысудың пе­да­го­гикалық практикаға оң әсері ба­­рын көрсеткен», дейді Г.Ка­римова.

Спикердің сөзіне сүйенсек, жас мұғалімдердің 70 пайызы кәсіби деңгейінің жеткіліксіздігін айтып, біліктілігін үш жылда бір рет арттыруды қалап отыр. Сондай-ақ мұғалімдердің жыл сайын үздік ұстаздардың сабақ­тарына, конференцияларға, арнайы съездерге қатысуы да ынта ретінде олардың болашақтағы білік­тілігін арттыруға үлкен сер­пін болады.

Сенат аталған заң жобасын қабылдаса, педагогтер енді білік­ті­лігін 5 жылда емес, 3 жылда бір рет арттыруға міндеттеледі.

Мұғалім тапшылығын жоюға арналған бағдарлама әзірленді

Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес мұғалімдер тапшы өңірлерге үздік педагогтерді тарту көзделген. Қазіргі кезде арнайы бағдарлама жобасы әзірленді. Министрлік өкілінің мәлімдеуінше, жүргізілген зерттеу­дің нәтижесінде Атырау, Маң­ғыстау, Алматы және Түр­кістан облыстарында педагогтер тапшылығы анықталды. Жалпы, статистикалық зерттеулер және PISA-2018 зерттеуінің, сондай-ақ Ұлттық бірыңғай тестілеудің нәтижелері аталған өңірлерде білім сапасының да төмен екенін көрсеткен. Сондықтан осы инди­каторға сүйеніп, арнайы жоба әзірленді.

«Жоба мамыр-маусым айларында іске асырылады. Қазіргі таңда осы 4 өңірде үйлестіру кеңес­тері мен БҒМ жанынан комиссия құрылды. Оған Ұлттық білім академиясының, «Өрлеу» біліктілік орталығының және Назарбаев зияткерлік мектептері орталықтарының қызметкерлері енді. Бүгінде аталған өңірлерде жұмыс істеуге ниетті мұғалім­дер­ден өтініштер келіп түсіп жа­тыр. Оларға бірнеше талап қойылады. Ең бастысы, жоғары педагогикалық білім немесе кәсіби жоғары білімнің болуы. Екіншіден, олар конкурсқа қаты­сып, тесттен өтуге міндетті. Содан кейін эссе жазады және кон­­курсқа қатысқан адамдармен диа­лог ретінде сұхбат өткізіледі. Бұл ке­зеңдерден сүрінбей өткен адам­дар осы 4 өңірге жіберіледі. Өңірлерге барып жұмыс істейтін мұғалімдерді ынталандыру үшін олардың еңбекақылары 2 есеге өседі, коммуналдық төлемдер мен баспана жалдау ақысы өтеледі. Сонымен қатар конкурс­тан өткен мұғалімдер үшін алдын ала 4 апталық қайта даярлау курстары өткізіледі. Олармен тұрақты байланыс орнатылып, шеберлік сыныптары, вебинарлар онлайн-оффлайн форматта ұйымдастырылып тұрады», деді комитет басшысы Г.Каримова.

Оқушылар мектепке толығымен оралады

ІV тоқсан бүгінде барлық білім беру ұйымдарында штаттық форматта басталды. Биыл 24 нау­рызда Премьер-Министрдің орынбасарының төрағалығымен Қазақстан Республикасының аумағында коронавирус инфекциясы таралуының алдын алу жөніндегі Ведомствоаралық комиссияның отырысы өтті. Ел­дегі эпидемиялық жағ­дайдың тұрақтануын ескере отырып, Ведомствоаралық комиссия білім беру ұйымдарында оқытудың кабинеттік жүйесіне көшуге рұқсат беру туралы шешім қа­был­дады.

«Үшінші тоқсандағы каникул­дың бір аптаға ұзартылуына бай­ла­нысты өткізілмеген тақы­рыптар міндетті түрде ІV тоқ­санда өткізіледі. Жалпы, барлық орта білім беру ұйымында ІV тоқсан ұйымдасқан түрде бас­талды. Оқу тоқсанының ұзақ­тығы – 8 апта. Оқу жылы дәс­түрлі түрде биылғы 25 мамырда аяқталады. Мектеп басшылары білім беру ұйымдарында қойылатын санитарлық-эпи­де­­миялық талаптардың қатаң сақ­талуын қамтамасыз етеді», деді министрлік өкілі.

Биыл 1 сәуірде бірінші сы­ныпқа өтінімдер қабылдау бас­талады. Баланың ата-анасынан немесе заңды өкілінен еркін нысандағы өтініш, емханадан 026/у-3 және 063/у нысанындағы анықтамалар, сондай-ақ туу туралы куәліктің көшірмесі және 3х4 екі фотосурет талап етіледі.

«Басқа ешқандай құжаттар қажет емес. Кейде қоңырау шалып, ПИК-тен немесе жұмыс орнынан анықтама сұрап жатқанын айтады. Бұл анықтамалар қажет емес. Мектепке қабылдау үшін 4 құжат қана қажет. 2022-2023 оқу жылына арналған болжам бойынша оқушылар саны артып келеді. Бірінші сыныптарға 420 мыңға жуық білім алушыны қабылдау жоспарланып отыр», деді Г.Каримова.

Талдау көрсеткендей, ата-аналардың 80%-ы электронды түрде жұмыс істегенді жөн көреді. Сондықтан өтінімдер Еgov.kz электронды үкіметтің веб-порталы арқылы да қабыл­данады. Айта кетейік, бірінші сы­ныпқа туған күні желтоқсан айы­ның соңында болатын балалар да бара алады.

Брифингте сөз алған екінші спикер, «Дарын» республикалық ғылыми-практикалық орталы­ғының директоры Тимур Нұр­кешов конкурстық іріктеу электронды форматта өтетінін айтты.

2022-2023 оқу жылына ма­мандандырылған білім беру ұйымдарына қабылдау конкурсы дарынды балаларға арналған 71 мектепте өтеді. Үміткерлердің құжатын қабылдау мерзімі нау­рыздың соңында аяқталды. Құжат қабылдау www.qabyldau.daryn.kz порталы арқылы жүр­гізіледі. Ал конкурс «Дарын» орталығы бекіткен кестеге сәйкес 15-30 сәуір аралығында өтеді.

«Мамандандырылған бі­лім беретін ұйымдары 5, 6, 7-сы­ныптың оқушыларын қа­был­дайды. 5-сынып оқушы­ла­ры математикадан және логи­ка­дан 30 сұраққа, оқу сауат­ты­лығынан 10 сұраққа жауап береді. Тестілеуге бөлінген уақыт – 60 минут. 6-сынып оқушылары 90 минутта 60 сұраққа жауап береді. Математика және логикадан – 35, оқу сауаттылығынан – 15, Қ­азақстан тарихынан 10 сұ­рақ­қа жауап береді. 7-сыныпқа түсушілер 75 сұраққа жауап бе­реді, математика және логикадан – 55, оқу сауаттылығынан – 10, Қазақстан тарихынан 10 сұрақ қойылады. Тестілеуге бөлінген уақыт – 120 минут. Республика бойынша 134 мамандандырылған ұйым бар», деді Т.Нұркешов.

Орталық өкілінің айтуынша, «Мың бала» олимпиадасының қорытындысы бойынша, ауыл мектептерінің оқушыларына 10% квота бөлінеді. Мамандан­дырылған мектепте білім алатын бастауыш сынып оқушысы орта мектепке емтихансыз өтеді. Іріктеу конкурсы электронды форматта өткізіледі. Оқушыларды мамандандырылған мектептерге қабылдаудың ашықтығын қадағалау үшін электронды плат­форманың көмегімен прокторинг жүйесі қолданылады. Ғимаратта, аудиторияларда және конкурстық іріктеу өткізілетін орындарда бейнебақылау орнатылып, аудио­жазба жүргізіледі.

«Үміткерлердің құжатын қабылдау осы жылдың 1 нау­рызы мен 1 сәуірі аралығында www.qabyldau.daryn.kz порталы арқылы жүргізіледі.