Ескертуді елемеудің салдары

Коллажды жасаған Қонысбай ШЕЖІМБАЙ, «EQ»

Оныншы қаңтар күні облыстық төтенше жағдайлар департаментіне Кіші Арал теңізіне 1963 жылғы азамат УАЗ автокөлігімен батып кет­кендігі жөнінде хабар түседі. Із­дес­­тіру жұмыстарына Арал ауданы Қамыстыбас елді мекеніндегі жедел-құтқару жасағы бөлімшесінен үрлемелі моторлы қайықпен және сүңгуір құралдарымен жабдықталған 4 құтқарушы жұмылдырылды. Теңіз жағасынан шамамен 7 шақырым болатын көлік батқан тұстағы мұздың қалыңдығы 35 см, су тереңдігі 14 метр екені анықталды. Оқиға болған жер белгілі болғанымен де сол күні күшіне мінген аяз іздеу жұмыстарын бастауға мүмкіндік бермепті. Ертесіне қалың мұз кеңірек ойылып, теңіз табанында лайлы батпақ кедергі келтіргенімен де құтқарушылардың жанкештілігімен 14 метр тереңдіктен УАЗ автокөлігі табылды. Келесі күні жұмысын жалғастырған жасақ сүң­гуір­­­лері оқиға орнынан 6 метр жерде мұзға жабысып қалған азаматтың денесін сыртқа шы­ғар­ды.

Облыстық ТЖД мамандарының мәліметінше, өткен жылы аймақта 30 адам суға кеткен, оның тоғызы – бала. 2021 жылмен салыстырғанда бұл көрсеткіш 61 пайызға төмендегенмен, айдың-күннің аманында тілсіз жаудың тұзағына түскендердің тоқтамауы алаң­датады.

Өзен арнасында мұз ұстасқаннан кейін қауіпсіз айналма жолды алыссынып, төтелей тартатындар бар. Айдын бе­тін­дегі қаймақ судың қалыңдағанын ба­лықшылардың да асыға күтетіні анық. Төтенше жағдай мамандарының ай­туынша, мұз бетіне көлікпен шығу үшін оның қалыңдығы 25-30 сантиметрден асу керек. Бірақ бұл ескертуді елеп жатқандар аз.

– Дәл қазір облыс аумағындағы су айдындарындағы мұздың қалыңдығы – 16-41 сантиметр аралығында. Осыған қарамастан дария мен көлдерден ба­лық аулайтындар кездеседі. Олар жұқа мұздың жарылып, оқыс жағ­дайлар болуы мүмкіндігін ескере бер­­мейді. Сондықтан поли­ция қыз­мет­керлерімен бірлесіп күнде­лік­ті рейд жұмыстарын үздіксіз жүр­гі­зіп келеміз. Тұрғындарға түсін­діру жұ­мыс­тарын жүргізіп, сақтық ере­желері көрсетілген үнпарақ таратамыз, – дейді облыстық ТЖД Аза­мат­тық қор­ғаныс басқармасының аға офи­цері Нұржігіт Тұрғанбай.

Былтыр төтеншеліктердің балық шаруашылығы инспекциясының қыз­мет­керлерімен бірлесіп жүргізген про­филактикалық жұмыс барысын­да заңсыз балық аулаудың 419 де­ре­гі тіркеліп, 4 млн 446 мың 400 теңге айыппұл салынған. Рейдтік іс-ша­ра­лар барысында су айдындарында, балық аулайтын орындарда 2 573 рейд өткізіп, 150 мыңнан аса судағы қа­уіпсіздік ережелері түсіндіріліп, үн­па­рақ таратылыпты.

Жыл он екі ай жұрт қауіпсіздігін қам­тамасыз ету жолында жарғақ құ­лағы жастыққа тимейтін төтенше­лік­тердің бар шарасы ескерту берумен ғана шектеледі. Мысалы, былтыр по­лиция департаментімен бірлесіп Әкімшілік құқық бұзушылық тура­лы кодекстің 364-бабы бойынша 75 адамға ескерту жасалған болса, 440-баппен 2 273 азамат әкімшілік ша­раға тартылған.

Қыста балық аулаудың қызығы бір бөлек. Табысы да қомақты. Бірақ әркім алдымен өз қауіпсіздігін ойлау керек.

– 2021 жылы – 5, былтыр 2 ба­лықшы суға кетті. Осы жылдың ба­сында тағы бір тұрғын тілсіз жау құр­ба­нына айналып отыр. Осының бәрі ескертуді елең қылмағанның ақыры, – дейді мамандар.

Қала аумағында орналасқан 55 мек­тептің оқушылары мен ата-аналары WhatsApp желісіне топтасты­рылып, судағы қауіпсіздік ереже­лері бойынша түсіндіру жұмыс­тары жүргізіліп келеді. Аймақ мек­теп­теріндегі 117 450 оқушыға зардап шегушілерді құтқару, алғашқы медициналық көмек көрсету тәсілдеріне баулитын 409 интерактивті сабақ өткізілді.

Соңғы 3-4 жылда солып аққан Сыр­дарияның биыл арнасы толып тұр. Облыс шекарасынан Кіші Аралға дейін мың бұралып ағатын өзен 1 274 шақырымды басып өтеді. Мұнан басқа 19 ірі, 220 шағын канал және 207 көл бар. Олардағы қауіпті учаскелердің саны 64 болып тұр.

Осы аумақтардың бәрін бақылау оңай емес. Дегенмен оқыс жағдай бола қалса төтеншеліктер тез жұмыла қояды, оларға жергілікті әкімдіктердің де жәрдемі көп. Балыққа кетіп, бағы­тынан жаңылған жандарды ерікті ретінде іздеушілер де бар. Әлеуметтік желідегі жанашырлар қатары да аз емес. Алайда егер ескертуді елесек, мұнша уайым жемес едік қой.

 

Қызылорда