Мәдениет • 07 Ақпан, 2024
Постфольклор, медиалор, әлде желілік фольклор?..
«Фольклор» деген ұғымға бүгінгі көзқарас тұрғысынан да ой жүгіртіп көрсек. Рас, бүгінгі қоғам «фольклор» дегеннің ағылшын тілінен аударғанда «халық даналығы» деген мағына беретінін біледі. Сонымен бірге бүгінгі қоғам халық даналығынан туған соң, оның төл иесі болмайтынын, ауызша жаратылып, ауызша таратылатынын, ұлттың салт-дәстүрімен үйлесімде болатынын, бір өзі бірнеше өнерді тоғыстыратынын, ұрпақтан-ұрпаққа ауызша таралатындықтан, бір шығарманың бірнеше нұсқасы кездесетінін, ұрпақ ауысып, таным мен талғам өзгерген сайын уақыт пен қоғамдық сана қажеттілігіне орай үнемі жаңғырып отыратындығын, айтушы мен тыңдаушының өзара тығыз байланысының нәтижесінде өркендейтіндігін біледі.
Өнер • 07 Ақпан, 2024
Ән – әулие дейді. Ән төгілген жерде, адамның тірлігі де жеңіл тартады. Содан да шығар, әуезді әуен жүректі тербеп, сезім қылын шерткізеді, мұңды ән тереңіне батырады, жігерлі, отты әндер бойыңды шымырлатып, намысыңды жанып, рухыңды асқақтатады, ал ойнақы, көңіл күйдің әндері жаныңды жадыратады. Әдемі ән қашанда халықтың сағынышына айналады. Бұл ретте әннің бағын ашып, тыңдарманға жеткізетін әншінің орны ерен. Елу жылға жуық киелі сахнада ұлттық өнеріміздің өсіп-өркендеуіне өзіндік үнімен, өзіндік қолтаңбасымен үлес қосып, қос көмейден шыққандай сыңғырлаған сырлы даусымен шырқай салған «Сарыарқа», «Өз елім», «Отырардағы той», сондай-ақ «Бурылтай», «Жалғыз арша», «Қос өрік», «Ой, көк», т.б. көптеген халық әнімен танымал Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген әртісі, «Құрмет», «Парасат» ордендерінің иегері, дүлдүл әнші Бағдат Сәмединованың жан дүниесі – өзінше бір әлем...
Қоғам • 07 Ақпан, 2024
Атты адамның ақылы төбесінде...
ТМД елдерінің ішінде Қазақстан жол апатынан көз жұмғандар санының көптігінен алдыңғы қатарға шығады екен. Бұл мәселенің себебі көп, салдарына бойлау да ауыр. «Egemen Qazaqstan» газетінің өткен жылғы 30 қарашадағы «Жол апаты азаймай тұр» атты мақаланы жақында көзім шалып қалды. Мұнда кейінгі 30 жылда елімізде жол-көлік апатынан 83 мыңнан аса адамның қаза тапқаны айтылады. Жыл сайын жол үстінде ажал құшқандардың саны 6 пайызға өсіп отырғандығы да дерек ретінде келтірілген.
Тұлға • 05 Ақпан, 2024
Көз аясына заманын, сөз аясына көркемдікті сыйдыра білген абыз ақын Әбділда Тәжібаевтың туғанына 115 жыл. Тап қазір кейінге бұрылып, Әбекең тұсындағы мықты таланттардың бірі – Қадыр Мырзалиевті сөйлетейік:
Руханият • 04 Ақпан, 2024
...Бәрі кітапқа қызмет етуі керек
Былтыр Түркістан қаласында өткен Ұлттық құрылтайда Мемлекет басшысы балалар әдебиетіне қатысты үлкен мәселе көтере келіп, жас ұрпақты, қоғамды кітап оқуға шақырды. Кітаптың орнын ешқандай смартфон, планшет толтыра алмайтынын қадап айтты.
Тұлға • 04 Ақпан, 2024
Кейде бір жақсы шығарма оқып, содан алған әсерімізді бөліскіміз келіп тұрады ғой. Тура сол сияқты жан-жағына шарапатын тигізген тұлғамен сұхбат құрсақ та біршама уақытқа дейін естен кетпей, әңгімелеп беруге асығамыз. Бұл жолы сөз қайраткер, мәдениет тұлғасы Дүйсен Қасейіновтің дәстүрлі музыка мен ұлт мәдениетіне сіңірген еңбегі жайында болмақ.
Халық • 04 Ақпан, 2024
Тарих • 01 Ақпан, 2024
«Қазақ» газетінің ізашар миссиясы
«Қазақ» газеті туралы сөз болғанда, біз алдымен ұлы Мұхтар Әуезовке жүгінеміз. «Қазақтың еңкейген кәрі, еңбектеген жасына түгелімен ой түсіріп, өлім ұйқысынан оятып, жансыз денесіне қан жүгіртіп, күзгі таңның салқын желіндей ширықтырған, етек-жеңін жиғызған «Қазақ» газеті болатын». Бұл «Қазақ» газетінің сүтін еміп өскен, «Ақаң салған өрнекті біліп, Ақаң ашқан мектепті оқып шыққан», «саясат толқынына түсіп ойы ашылған, мәдениет жолында аз да болса ілгері басқан» жас алашшылдың, оқиға ортасында жүрген куәгердің, замана жылнамашысының сөзі. Біз: «Қазақ» газеті – ХХ ғасыр басындағы ұлттық энциклопедия» дейміз. Оның жоқшысы мен жаршысының бірі болғандықтан айтамыз. «Қазақ» туралы жеріне жеткізіліп, толымды айтылмаған мәселенің бірі – ХХ ғасыр басында қазақ зиялыларының бастары бірігіп, саяси күрес алаңына шыққандағы «Алаш» партиясын құрудағы басылымның көзге көрінбес тарихи еңбегі. Аласапыранды, төңкерісті 1917– 1918 жылдары алып Ресейдің бұрыш-бұрышында, бұрыннан бұратана саналған өлкелерде ұлттық автономиялық құрылымдар дүниеге келіп жатқанда қазақтың да әлемдік тартыстан тыс қалмай, мемлекеттігін қайта қалпына келтіруге талпынғанын мақтанышпен еске алсақ, ол «Қазақ» газетінің жанқиярлық еңбегі мен жемісті ерлігі еді. Екі бірдей жалпықазақ сиезін өткізіп, «Алаш» партиясын құрып, Алашорда үкіметін жасақтаған, Алаш автономиясының кіндігін кескен «Қазақ газеті» (1913–1918) болатын.
Тарих • 01 Ақпан, 2024
Ақ патша тақтан тайған Ақпан төңкерісінен кейін Қазақ даласының әр түкпірінде ұлт зиялылары бас қосып, автономия жайын ақылдаса бастады. Әрине, сол кезеңде ұлт болып ұйысу үшін ең керекті құралдың бірі газет болатын. Бөкейлік белсенділердің тез арада бас құрап, жарияға шығарған басылымы – «Ұран» газеті.
Халық • 01 Ақпан, 2024
Өткен жылы 15–23 желтоқсан аралығында ғылыми қызметкер Елдос Сауырқан екеумізге Ауғанстанға барудың сәті түсті. Бастамамызға қолдау білдірген – институт басшысы, тарих ғылымдарының докторы, профессор Зиябек Ермұқанұлы. Сапарымыздың басты мақсаты – ауған тарихшы-ғалымдарымен кездесіп, оларды институт жұмысымен таныстырып, ел тарихына қатысты деректер жинақтау.
