Ғылым • 06 Ақпан, 2023
Гарвардтағы қазақ ғалымының жобасы
АҚШ-тағы Гарвард университетінің Географиялық талдау жасау орталығының (Harvard Center for Geographic Analysis) зерттеуші-ғалымы, доктор Нұрлан Кенжеахметтің осы жылдың наурыз айынан бастап аталған орталықта «VI-ХХ ғасырлардағы Орталық Еуразияның топонимикалық Географиялық ақпараттық жүйесі (Toponymic GIS of Central Eurasia from the Sixth to Twentieth Centuries)» атты жобаны қолға алғалы жатқанын естідік.
Өнер • 31 Қаңтар, 2023
Шыны керек, қазақ сурет өнерінде төңкеріс жасаған бір адам болса, ол – Ағымсалы Дүзелханов. Оның қазақы қиялынан туған таңдамалы туындылары белгілі бір уақыт пен кеңістіктің шеңберіне сыймайды. Сол үшін де оның қыл-қаламынан туған суреттер осы өнердің үрдісінен шығып, сын мен сараптың безбенінен аман өтіп, өз жолына түскен жәдігер іспетті.
Тарих • 30 Қаңтар, 2023
Конгресс кітапханасында сақталған
АҚШ Конгресінің Ашық кітапханасынан қазаққа қатысты деректер іздегенімізде, көптеген құнды сурет тауып едік, бүгін солардың екеуін оқырманға ұсынғанды жөн көрдік.
Тарих • 24 Қаңтар, 2023
Өткен жылы Алматыға сапар барысында қалалық архивке бас сұқтым. Аталған мекеменің бас сарапшысы Ләйла Қасымқызы өзі бастап, шаң басқан сөрелерді аралатты. Қазақ руханиятына, ел мен жер тағдырына үлес қосқан асыл тұлғалардың көбінің жеке құжаттары сонда сақталыпты. Солардың ішінен көзіме оттай басылғаны Зағфи Тінәлинаның бір суреті һәм ол туралы мәліметтер болды.
Руханият • 13 Қаңтар, 2023
«Алуа» – Райымбек Сейтметовтің бір тынысы
Алматыдағы екi бiрдей театрға басшылық еткен актер, режиссер Райымбек Сейтметов халқымыздың аса талантты ұлдарының бірі еді. Сонау тоқсаныншы жылдардың тоқырауында 60-қа қараған шағында туған жеріне барып, Халықаралық қазақ-түрік университетінде «Өнер» бөлімін ашқан Райымбек Ноғайбайұлының еңбегін бұл күндері елі ұмытқан жоқ.
Таным • 13 Қаңтар, 2023
Қазақшаға аударылуға тиіс он кітап
Шыны керек, біздің қоғамның қазіргі жетістіктерінің басында кітап тұр. Сол үшін де әлемнің ардақты данышпандары мен оқымыстылары бар білгенін ақ қағаз бетінде жазып қалдырып кетті. Заңғар жазушы Әбіш Кекілбайұлының «Адамды адам еткен – кітап, адамзат еткен – кітапхана» деген өрелі сөзі биік парасаттылықтың, терең ойдың көзқарасы екенін аңдайтын кез келді. Қай заманда да оқырманның қалауы жақсы кітап болған. Біз бүгін әлемдік әдебиетте орны бар, бірақ әлі күнге дейін қазақшаға аударылмаған романдар туралы сөйлемекпіз.
Руханият • 11 Қаңтар, 2023
Грек текті музыкант Яннидің жанды тербер музыкалары оның өз елінің шекарасынан ендей өтіп, күллі әлемді бағындырғалы көп жыл болды.
Әдебиет • 11 Қаңтар, 2023
Молдахмет Қаназ, жазушы: Дұрыс қоғам әдебиетті өгейсітпейді
– Біздің әдебиетіміздегі көптеген жақсы туынды кешегі кеңес өкіметі кезіндегі цензура, саясат деген боран-шашынның ішінде жазылса да, жақсы дүниелер өмірге келді. Ал қазір неге сол белесті бағындыра алмай жатырмыз? Жазуға құлық жоқ па, әлде тақырып таусылды ма? – Көзін құртып, түгелдей өртеу керек дегенді құлақ шалған емес, алайда сол кеңестік кезеңдегі шығармалар біздің былайғы өмірімізге жарамсыз деген «Американы қайта ашқан» пікірлерді ести бастағанымызға жиырма жеті жыл, алты ай, он жеті күн... Әдебиет теориясында «қоғамдық сұраныс» деген ұғым бар. Әр қоғамның өз мүддесі бұның сыртында. Қыз малға сатылып, болашақ ана бас еркінен айырылды. Біздің прозаның бастауында тұрған «Қалың мал» романының жазылуы содан. Ресейлік капитализм мүлде шегіне жете шіріп, төңкеріс қажеттілігі шындыққа айналды да қоғам бүлінді. «Ана» романы жазылды. Талантты ақын концлагерьге түсті. «Моабит дәптері» жазылды. Қала 872 күн қоршауда қалып, тұрғындардың бастарына күн туды. «Лениградтық өрендерім» жазылды. Ғасырлар бойы далалық дәстүрмен тіршілік етіп келе жатқан елге өндіріс келіп, кәдімгі жұмысшы табы пайда бола бастады. «Қарағанды» жазылды.
Әдебиет • 09 Қаңтар, 2023
Заңғар жазушы Оралхан Бөкейдің «Ардақ» атты әңгімесінде: «Қожа шешесінің қабірін жалғыз қазды. Тас шыққан жоқ, суыр топырақты жұмсақ екен. Жаңа ғана көмілген жас қабірдің басында үшеу тұр: Қожа, әйелі және төрт-бес жасар Ардақ. Өлі-тірінің не екенін парықтауға жетпеген сәби, жаңа ғана ұйқтап жатқан әжесінің, анау топырақтың астында көміліп қалғанын байыптай алмай аң-таң. Бала тілімен балдырлап, қайта-қайта қабірді ымдап көрсете береді. Қожаның ойы алай-дүлей. Ол шешесімен ұзақ бақылдасып, ағыл-тегіл сырласқысы, әрі қарай тіршілік кешудің жөн-жосығын сұрағысы келді-ақ. Ананың асылдығы тірі кезінде білінбейді екен. Кімнің болсын, көзі тірісінде қадірі болмайды ғой», деген көкіректі ашытар сөйлемдер бар.
Руханият • 27 Желтоқсан, 2022
Тынық мұхитындағы домбыра-көпір
Қазақ қайда жүрсе де – қазақ. Ол болмысымен, мінезімен, тіпті іс-әрекетімен елден ерекше. Қазіргідей озық заманда өзге жұртпен терезесі тең тұрарлық деңгейдегі жетістіктерге жеткен қазақ баласын естісек, алыста болсақ та, тақым қысып, алақайлайтын болдық. Бұл сезім – бауырмалдықтың, тұтастықтың бір парасы.
