Білім • 02 Ақпан, 2021
Бала шақтан болашақты барласақ
Ұрпағымен мыңжасайтынын ұғынған адамзат қай заманда да болашағы болатұғын балалардың қамын ойлап күн кешкен. Осы идеология әр мемлекеттің саясатында көрініс табады. Соның бір айғағы, қазірде дамыған елдер мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуға ерекше көңіл бөледі. Өйткені барлық білім беру жүйесінің іргетасы, бұлақтың бастауы – балабақшада.
Руханият • 01 Ақпан, 2021
Әлі тәуелсіздік алмай тұрғанда шыққан «Егеменді Қазақстанның» 20 мыңыншы нөмірін қолға алдық. Назарымыз бірден үлкен жазумен жазылған газет атауының төбесіндегі «Азаттық. Теңдік. Туыстық!» деген ұранға түсті. Ал осы ұран азаттық аңсаған елдің асқақ үні емей немене?!
Ғылым • 29 Қаңтар, 2021
Отандық вакцина оң көрсеткіштерге ие
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев жақында өткен Үкіметтің кеңейтілген отырысында отандық вакцинаны салдыратынын мәлімдеді. Бұл – отандық ғалымдардың еңбегіне деген сенімділік. Десек те қоғам арасындағы өз өнімімізге қатысты кейбір пікірлерге қарап үміттен гөрі күдік басым екенін көреміз. Ғылым мен әлеуеті шетелдіктермен теңдей ғалымдарымыздың насихаты жетпей жүрген шағында олардың тәжірибесіне деген сенімсіздіктің тууына түсіністік танытқан да жөн шығар. Ал осындай олқылықтың орнын толтыру көкейдегі көп сауалға жауап іздеуден басталады. Сондықтан біз клиникалық зерттеудің соңғы сатысында сынақтан өткізіліп жатқан QazCOVID-in вакцинасын әзірлеуші топтың жетекшісі, Биологиялық қауіпсіздік проблемалары ғылыми-зерттеу институтының басқарма төрағасы Күнсұлу Закарьяны аз-кем сөзге тарттық.
Ғылым • 29 Қаңтар, 2021
Карантин кезінде ауа тазарды ма?
Әлемді жайлаған қауіпті індет елімізге жетіп, жағдай ушыққанда бәріміз «інге тығылған тышқанның» күйін кештік. Үйде оқшаулануды әлемде локдаун (lockdown – адамдар немесе қоғамдастықтың өзіне яки өзгелерге қауіп төндірмес үшін өз орнында болуын талап ету, болмаса қатерлі аймақтарға емін-еркін кіріп-шығуын шектеу саясаты) деп атайды. Сол локдаунда біз үйден шықпай отырсақ, ғалымдар зертханада жүріп, көшеде көлік пен адам аяғының азаюынан ауаның қаншалықты тазаруы мүмкін екенін зерттепті.
Ғылым • 29 Қаңтар, 2021
Ғылымды білім саласынан бөлу керек пе?
Кез келген саланы дамыту арнайы әзірленіп, бекітілген мемлекеттік бағдарламаға сәйкес жүргізіледі. Сондай маңызды құжаттың бірі – екі саланы қамтитын Білім беру мен ғылымды дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. Құжат қос саланың мәселелерін 11 тақырыпқа бөліп қарастырған. Сол тақырыптың тек үшеуі – ғылымға, қалғаны білімге арналыпты.
Сұхбат • 26 Қаңтар, 2021
Мамандардың мәлімдеуінше, алдағы наурыз айында коронавирус қайта күшіне енуі мүмкін. Оның үстіне көктемде адам бойын әлсіздік билейтін кезеңде вирустың өршитін әдеті екенін қарапайым адамдар да өз тәжірибесінен жақсы біледі. Бұған қоса әлемді жайлаған қауіпті індеттің мутацияға ұшырауы да халықты алаңдатып тұр. Осы ретте ең маңызды және бәріміз құлақ түріп, ел болып елеңдеп отырған ақпарат – алдағы уақытта басталатын вакциналау мәселесі. Дегенмен, екпенің сапасына немесе оны егу-екпеуге қатысты екіұдай көзқарас қаптаған қоғамда көңілімізді алаңдатқан сұрақ көп. Сол сауалдарды Денсаулық сақтау министрлігі жанындағы Қоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығы «Санитариялық-эпидемиологиялық сараптама және мониторинг ғылыми-практикалық орталығы» филиалы директорының орынбасары Манар Асырқызына қойдық.
Оқиға • 20 Қаңтар, 2021
Кезінде машинкамен жазылған архивтердегі құжаттардың мәтіндерін компьютерге қайта түсіру ауқымды іске айналғалы қашан. Әсіресе қазақ тіліндегі мәтіндерді компьютерге түсіргенде ана тілімізге ғана тән тоғыз әріпті танымай, әбігерге салады. Ал қолжазбалардың электронды нұсқасын жасау тіпті азап. Себебі қайтадан компьютерде теріп отыру керек. 11-сынып оқушысы Алар Берікұлының арқасында осы жұмыс жеңілдейтін секілді. Өйткені ол қолмен жазылған мәтіндерді оқып, электронды нұсқасын жылдам жасап беретін мобильді қосымша ойлап тапты.
Білім • 20 Қаңтар, 2021
Жақында Білім және ғылым министрі Асхат Аймағамбетов Мемлекет басшысының тиісті заңға қол қойғанын, соның негізінде білім беру мәселелері бойынша заңнамаға өзгерістер мен толықтырулар енгізілгенін хабарлады. Бұл қандай өзгерістер?
Білім • 20 Қаңтар, 2021
Балабақшаға екі жастан барса...
Тараз қаласында тұратын Әсел Сәмбетбаева – 4 баланың анасы. Жұбайымен бірге 5 жасар қызын, 3 жастағы егіз ұлдарын және 1,5 жастағы кіші ұлын тәрбиелеп келеді. Кенжесінен басқасы балабақшаға барады. Кейіпкеріміз қазір декреттік демалыста сол кішкентайымен отыр. Күйеуінің кірісіне ғана қарап қалған ол жақында жұмысқа шыққысы келеді. Бірақ оны балабақша мәселесі күтіп тұр. Себебі елімізде 1-3 жастағы балалардың бәрі толық мектепке дейінгі ұйыммен қамтамасыз етілмеген. Ал министрліктің балаларды балабақшамен 100 пайыз қамту туралы қуанышты дерегі 3 пен 6 жастағы бүлдіршіндерімізге қатысты екенін көбіміз біле бермейміз.
Ғылым • 19 Қаңтар, 2021
Ақтаңдақты емдеудің жаңа әдісі
Поп музыканың патшасы Майкл Джексонды танымайтын жан жоқ шығар. Бірақ оның табиғи терісін неліктен ағартқанын көбі біле бермейді. Ол тумысынан қара нәсілді талант еді. Бертін келе Майкл витилиго (терідегі ақтаңдақтардың пайда болуы) ауруына шалдығып, соның салдарынан денесінде ақтаңдақтар пайда бола бастады. Поп музыканың королі қаражаты жеткілікті болғанымен, ғылымда ақтаңдақтарды жоюдың жолы, тіпті тоқтатудың технологиясы болмағандықтан, амалсыздан денесінің басқа бөліктерін де химиялық әдістермен ағартуға көшкен. М.Айтқожин атындағы Молекулярлық биология және биохимия институтының ғылыми қызметкері Жүсіпбек МҰҚАТАЕВ дәл осы витилиго, қарапайым тілмен айтқанда ақтаңдақтың алдын алу технологиясын тапты. Ғылымдағы осындай еңбегі үшін 29 жасқа дейінгі жас таланттарға берілетін «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығының «Ғылым» аталымы бойынша иегері атанды.
