Бәлкім, кездейсоқ сәйкестік шығар, 22 наурыз күні, күн мен түн теңескен күні Белоруссия Еуроодақ елдерінің өздеріне қарсы дипломатиялық шараларына жауап ретінде олардың рұқсатынсыз елге келмейтін біраз ресми адамдарының тізімін жариялады. Сөйтіп, тыйым салу шаралары теңесті.
Бұл өзі біраздан бері жүріп жатқан «дипломатиялық соғыс». Бір кезде Минск өз саясатын сынаған Батыс елдерінің елшілерін түрлі желеулерді алға тосып, қуып шыққаны да бар болатын.
Белоруссия тарапынан батыстың өлшеміне сай келмейтін әрекеттер бола қалса, әсіресе қырағы қарап отыратын оның Батыстағы көрші елдердің, ең алдымен Польшаның саясатшылары көре қалады. Батыстың өлшеміне сыймайтын басты нәрсе – Александр Лукашенконың ұзақ жылдар бойы билікте отырғаны және оның оппозицияға қарсы күресі. Мұны оппозиция да пайдаланады. Билік тарапынан қысым көрсе немесе солай көрсеткісі келсе, байбалам салады, оны Батыс жақсы естиді.
«Дипломатиялық соғыстың» соңғы күшейген кезі – өткен жылғы желтоқсанда болған президент сайлауы. Сайлау науқаны кезінде де, ол өткен тұста да билік оппозициядан заңға томпақ келетін әрекеттерге бармауды талап етті. Керісінше, оппозиция билік өз әрекеттерін шектеді, заңсыз әрекетке барды деп билікті айыптады. Оның аяғы сайлау болған күні, әлі дауыс беру саналмай жатқан кезде оппозиция өкілдері қарсылық әрекеттерін өткізді. Мұндай әрекеттердің заңсыз екенін күні бұрын ескерткен билік оппозиция өкілдерін, біршама саяси партиялардың басшыларын қамауға алды. Бұл Белоруссия мен Батыстың арақатынастарын мықтап шиеленістірді.
Сонда әсіресе Еуропарламент, оның төрағасы Ежи Бузек, сондай-ақ депутат Яцек Протасевич ерекше белсенділік танытқан. Парламент төрағасы Белоруссияға қатты-қатты сындар айтып, 19 желтоқсандағы Минскідегі санкцияланбаған митингіге қатысқандардың барлығын босатып, оларға тағылған айыпты алып тастауды талап етті. Кейінірек 2011 жылғы 12 қаңтардағы Еуропарламенттің Белоруссия жөніндегі комитетінде (осындай да комитет бар!) ресми Минскіге қатысты Еуропарламенттің саясатын өзгерту жөнінде ұсыныс та жасаған.
Осыдан кейін қаңтардың аяғында Белоруссияның президенті Александр Лукашенкодан басталатын Еуропа елдеріне және АҚШ-қа баруға тыйым салынған ресми адамдардың «қара тізімі» жасалды. Оған кіргендер саны – 160. Сондай-ақ олардың қаржылық активтері де жабылды.
Минск тарапынан арнайы шақыру болмайынша Белоруссияға келуге тыйым салынғандардың «қара тізімін» беларусьтар Батыстың сол әрекеттеріне жауап деп есептейді. Бұл тізімде де 150-ден астам адам бар. СІМ баспасөз хатшысы Андрей Савиных мәлімдегендей, «Белоруссия Республикасы ЕО мен АҚШ-тың кез-келген әрекеттеріне жауап ретінде өзінің шектеу әрекеттерге құқын сақтайды». «Қара тізімге» енгендер теңесті. Бұдан есеп түгелденді ме? Бұлардың бірін-бірі мұқатудан тапқан пайдасы бар деп ешкім айта қоймас.
Мамадияр ЖАҚЫП.