Әрине, Жолдауда айтылған жоғарыдағы жайлардың маңызы айрықша екендігі белгілі. Соның ішінде кез келген отбасы үшін баспананың да орны бөлек. Атам қазақ, «үйі жоқтың күйі жоқ» деген сөзді тегін айтты дейсіз бе? Соңғы сегіз жыл ішінде «Қолжетімді баспана», «2020 жылға дейінгі өңірлерді дамыту», «Тұрғын үй құрылысы» бағдарламалары аясында Ақмола облысында мемлекет қаржысы және инвестиция есебінен 2494,6 мың шаршы метр тұрғын үй пайдалануға берілді. Бұл бағытта жыл сайын тұрғын үйді молынан салып келе жатқан Көкшетау қаласының үлесі қомақты. Негізі облыстың барлық өңірінде мемлекеттік және жекеменшік инвестиция есебінен ауқымды тұрғын үй құрылыстары жүргізілуде.
Облыстағы тұрғын үйдің 65 проценті жекеменшік тұрғын үй салушылар есебінен жүргізілуде. Сегіз жылдың ішінде 1,5 миллион шаршы метр жекеменшік тұрғын үй пайдалануға берілген. Бұл дегеніңіз 9,9 мың отбасы өз баспана жағдайын жақсартып алды деген сөз. Коммерциялық үй салушылардың жеке инвестициясы есебінен 565,5 мың шаршы метр тұрғын үй салынды. Осы орайда, Көкшетау қаласындағы «КГС Сауда», «Алуа құрылыс» серіктестіктері мен «Жақыпов» жеке кәсіпорны тәрізді жекеменшік тұрғын үй салушылардың үлесін ерекше атап өткен жөн.
Өткен жылдың басынан бері бұрынғы «Қолжетімді баспана», «2020 жылдарға дейінгі өңірлерді дамыту», «Нұрлы жол» тұрғын үй құрылыс бағдарламалары біріліктіріліп, «Нұрлы жер» тұрғын үй құрылысының жаңа мемлекеттік бағдарламасы бастау алған болатын. Өңірде жалға беру және несиелік тұрғын үй құрылысы, жемекеншік тұрғын үй құрылысын дамыту және осы құрылысты ынталандыру тәрізді бағдарламаның басты бағыты жүзеге асырылуда. Биыл Инвестициялар және даму министрлігі облыста «Нұрлы жер» бағдарламасы аясында 464,7 мың шаршы метр тұрғын үйді пайдалануға беру туралы жоспарлаған болатын. Жылдың алғашқы алты айында 248,4 мың шаршы метр тұрғын үй салынды. Тұрғын үй құрылысына биыл республикалық және облыстық бюджеттен, құнды қағаздар шығару арқылы «Бәйтерек» девелопмент» акционерлік қоғамының қаржысын тарту есебінен 9,6 миллиард теңге қарастырылды. Көкшетау, Атбасар және Щучинск қалаларында, Балкашин, Астрахан селоларында, Қосшы мен Сабынды ауылдарында 511 пәтерлік 14 тұрғын үй салынуда. Салыстырып қарайтын болсақ, бұл өткен жылғы көрсеткіштен үш есе көп. Жалпы, Көкшетаудағы құрылыс қарқынын өткен жылдың сәйкес мерзімімен салыстыра безбендесеңіз, өсімнің екі есеге жуық екенін бағамдар едіңіз. Бір ғана облыс орталығының өзінде 12 көпқабатты тұрғын үй пайдалануға берілмекші.
Құрылыс жұмысының айрықша қарқын алуында жекеменшік тұрғын үй салушылардың да өзіндік үлесі бар. «Жекеменшік тұрғын үй құрылысын дамыту аясында жекеменшік тұрғын үй құрылысы облыстағы жеті ауданның 14 елді мекенінде басталды. Өңірлерде инженерлік инфрақұрылымы бар жер учаскелерін дайындау бұл мақсатқа тиісінше серпін беруде. Биыл республикалық бюджеттен 1,8 миллиард теңге бөлінді. Қаржы толық игерілген кезде инженерлік инфрақұрылыммен 2,5 мың жер учаскесі қамтамасыз етіледі.
Мемлекет тұрғын үй құрылысының өсуіне әрдайым үлкен қолдау көрсетуде. Құрылыс жұмыстары тікелей қаржыландырылып, дағдарыс аяқталды. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев нарықтық тетіктерді тиімді пайдаланып, Үкімет, Ұлттық банк, әкімдер, баспана бағасын арзандату үшін тиісті жағдай жасау керектігін атап өткен болатын.
«7-20-25» ипотекалық тұрғын үйді несиелеу бағдарламасын жүзеге асыру аясында облыстық құрылыс басқармасы екінші деңгейлі банктердің қолдауымен облыс тұрғындарының алған несиесіне мониторинг жүргізіп отырады. 2018 жылдың шілде айынан бастап ипотекалық несие беріле бастады. Алғашқы несиені облыс орталығындағы «Центр Кредит Банкі» акционерлік қоғамы берді. Сондай-ақ «7-20-25» бағдарламасы аясында құрылыс көлемін қамтамасыз ету, аудандардағы тұрғын үй салуға инженерлік коммункация құрылысын қаржыландыруды көбейту үшін республикалық бюджеттен «Нұрлы жер» бағдарламасына жыл сайын қосымша қаржы бөлу қарастырылуда. 2018 жылы республикалық бюджеттен осы мақсатқа 3,2 миллиард теңге бөлінді.
Көкшетау, Степногор қалалары мен Ақкөл, Аршалы, Атбасар, Шортанды аудандарында сумен және электрмен қамтамасыз ету жүйелерін, Көкшетау қаласы мен Целиноград ауданында көппәтерлі тұрғын үйлердің сыртқы инженерлік жүйесін қамтамасыз ету жоспарланған. «Жоғары білімнің қолжетімділігі мен сапасын арттыру және студент жастардың тұрмыс жағдайын жақсарту» үшінші бастамасы бойынша облыста оқу орындарына қаншалықты жатақхана қажет екендігі анықталды. Облыс орталығында 2870 орындық жатақхана құрылысының типтік жобаларын жасау үшін Көкшетау қаласының әкімдігі әр оқу орнының жанынан жалпы көлемі 4,6 гектар жер учаскесін ұсынды. Облыстық құрылыс басқармасы 244 орындық жатақхананың типтік жобасын жасауды облыстық бюджеттен қаржыландыруға бюджеттік өтінім дайындады. Тоғыз қабатты ғимарат жобасының сметалық құны 673 миллион теңгені құрап отыр.
Енді тұрғындардың өмір сүруге жайлы орта қалыптастыруына кедергі болып отырған кейбір жайлар туралы айта кетсек, артық болмас. Біріншіден, Көкшетау – республикада жылу электр стансасы жоқ жалғыз қала. Станса болмауы себепті энергия қуаты мен ыстық су өндірілмейді. Қала тұрғындары қысы-жазы су жылытқыш құралдарды пайдаланады. Энергия қуатының қымбаттығы тұрғындардың тұрмысына кері әсер етуде. Оның үстіне жоғарыда қалада соңғы жылдары құрылыстың қарқын алғандығын жан-жақты баяндадық. Орталық қазандықтың мүмкіндігі шектеулі болғандықтан, жаңа ғимараттарды жылумен қамту қиындық туғызуы әбден мүмкін. Өткен қыстың өзінде көпқабатты үйде тұратындар сан мәрте шағымданды. Биылғы салынған нысандар жылу жүйесіне қосылған кезде жағдай одан сайын күрделене түсуі кәдік.
Еліміздің орталық және солтүстік аймақтарын газсыз қалдырмау үшін Қызылорда облысындағы Қараөзек – Жезқазған – Қарағанды – Теміртау – Астана бағыты бойынша жаңа газ құбырын салу жобасы Көкшетауға дейін қамтылса, нұр үстіне нұр болмас па? Сондықтан бұл жоба аясында Ақмола, Көкшетау өңірлері де түптің-түбінде газсыз қалмай, осы бағытта атқарылатын күрделі, күрделі де болса қажетті жұмыстың игі нәтижесін көреді деген сенімге жетелейді. Жолдауда айтылған өмір сүруге жайлы орта қалыптастырудың түпкі мақсаты да осы емес пе?..
Байқал БАЙӘДІЛ,
«Егемен Қазақстан»
Ақмола облысы
