Бекен ҚАЙРАТҰЛЫ
Бекен ҚАЙРАТҰЛЫ«Egemen Qazaqstan»
845 материал табылды

Қоғам • 08 Ақпан, 2022

Темір генерал

Кеңес Одағының Батыры атағын үш дүркін иеленген даңқты ұшқыш А.И.Покрышкин «соғыс адам санын азайтады, есесіне батырларды көбейтеді» деген екен. Осы кісі айтқандай, 1941-1945 жылдары ғаламды дүрліктірген алапат соғыс қазақ ұлтына үш генерал сыйлады. Біріншісі – Сабыр Рахымов 1943 жылы 19 наурызда әскери жоғары шен генерал-майор атағына қол жеткізсе, екіншісі – Шәкір Жексенбаев 1943 жылы қазан айында, үшіншісі – Моңғолия әуе күштерінің бас қолбасшысы Жайсанып Мүдәрісұлы 1944 жылдың сәуір айында бұл атаққа ие болыпты. Биыл қазақтан шыққан тұңғыш генерал Сабыр Омарұлының туғанына 120 жыл толып отыр.  

Руханият • 08 Ақпан, 2022

Әке азасы жайлы жыр

Жуықта қолымызға ақ қағазға қара сиямен жазылып, шекесіне «Қарт қазасына» деген тақырып қойылған сегіз шумақ жыр түсті. Жырдың ертеректе жазылып, ұзақ уақыт сақталғаны көрініп тұр. Қағазы сарғайып, мәтіннің кейбір бөліктері өшкін тартып ыдырай бастағаны байқалады. Бұл жәдігер – білген құлға құнды дүние. Өйткені оның авторы – Шәкәрім қажы Құдайбердіұлының бел баласы Ахат атамыз. Ал мәтіндегі шумақтар түгелдей қапыда қаза тапқан әкені аңсаған зарлы жоқтау. Тіпті оқып отырып «Әке азасы жайлы жыр» деген тіркес тілімізге оралғандай...  

Қазақстан • 04 Ақпан, 2022

Құнды жазбалар музейге табысталды

Түркістан қаласында орналасқан «Әзірет Сұлтан» мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-музейі қоры жаңа қолжазба кітаптармен толықты.

Сұхбат • 03 Ақпан, 2022

«Шыңғыс ханда» жиырмадан астам қазақ жігіті ойнады

Қытай киногерлері орта ғасырда жазылған «Моңғолдың құпия шежіресі» атты тарихи шығарма желісі негізінде 2006 жылы көп сериялы фильм түсірді. Бұл туынды Qazaqstan ұлттық телеарнасы арқылы еліміз тұрғындарына бірнеше дүркін көрсетілді. Осы орайда, біз аталған фильмде Шыңғыс ханның өкіл әкесі Меңліктің рөлін сомдаған қандасымыз – Дәлелхан Қадырұлымен аз-кем әңгіме өрбіткен едік.

Таным • 31 Қаңтар, 2022

Сәулелі сапар

Мына бір фотобейне әлеуметтік желілерде, сондай-ақ ХХ ғасырда қазақтан шыққан ұлттық музыка өнерінің дүлдүлі, атақты композитор Нұрғиса Тілендиевке қатысты құжаттар арасынан үнемі ұшырасып жүр. Әрі 2007 жылы мемлекеттік бағдарламамен жарық көрген «Нұрғиса Тілендиев» атты эссе кітапта да жарияланыпты. «Кейіпкері мықты шығарма осал болмайды» дегендей, мына суретте тарлан талант Нұрағамыз қолына қоскөзді дүрбіні ұстап, кең даланы қиядағы қырандай шолып отыр.

Таным • 27 Қаңтар, 2022

Зият Шәкәрімұлының қолжазбасы

Қазақ руханиятында орны зор тұлға һәм ұлы Абайдың ақын шәкірттерінің бірі – Шәкәрім қажы Құдайбер­діұлының ұлдары ғұлама әкесінің ізін жалғаған, өнер­­ден үлесі бар жандар болғаны анық. Қолдағы дерекке жүгінсек, қажы Ай­ған­ша атты әйелінен Қапыр (Ғафур), Жебірәйіл, Қабыш, Ахат, Зият деген төрт ұл, Күлзия, Жәкім, Гүлләр деген үш қыз сүйеді. Жебірәйіл мен Күлзия жас­тай шетінеп кеткен дейді.

Тарих • 26 Қаңтар, 2022

Азаттық үшін арпалысқан

Осы орайда айтпағымыз, қазақ хал­қы үшін өткен ғасыр басы аса ауыр бол­ды. 1914 жылы 19 шілде күні (1 тамыз) бас­талған Бірінші дүниежүзілік со­ғыс салдары қазақ халқына ауыр зар­дабын тигізді. Алым-салық түрі кө­бейді. Мысалы, әскери салық ретінде әрбір отбасына ай са­йын 1,84 рубль мөл­шерінде қаржы төлеу міндеттелді. Бұл кедей отбасыларына ауыр соқты. Осы­­лай қазақ қоғамы дағдарып тұрған тұста, 1916 жылы 25 шілде күні патша ІІ Николай «Империяның бұратана халықтарының ер адамдарын қимыл үстіндегі армияның қорғаныс һәм әске­ри құрылыстарын салуға, соны­мен қатар мемлекеттік қорғаныс үшін қа­жет басқа да жұмыстарға тар­ту туралы» жарлығын шығарды. Он­дағы мақсат: бұратаналарды тыл жұмы­сына жегу арқылы армия қа­тарын толық­тыруға қажет орыс шаруалары мен жұмыс­шыларын босатып алу болатын.

Тарих • 17 Қаңтар, 2022

Фатима ханымның көйлегі

Өткен жылдың соңында Батыс Қазақстан облыстық Хан ордасы тарихи-мәдени, архитектуралық-этнографиялық музей-қорығы елорда төрінде «Бөкей Ордасы – ел мұрасы» атты көрме ұйымдастырды. Көрме экспозициясына музей-қорық қорында сақтаулы тұрған 17 мың экспонаттан іріктеп алынған 120 жәдігер әкелінді. Соның бірі – Жәңгір ханның үшінші әйелі Фатима ханымның алтын зерлі бал көйлегінің дәлме-дәл жаңғыртпасы.

Руханият • 12 Қаңтар, 2022

Хикметтің көкшетаулық нұсқасы

Түркістандағы «Әзірет Сұлтан» мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-музейі соңғы жылдары «Ясауи ізімен» атты ғылыми-танымдық экспедиция ұйымдастырып, хазірет мұраларына қатысты деректер жинақтауда. Жуықта осы мақсатпен Көкшетау қаласына ат басын бұрған топ облыстық Әдебиет және өнер музейі қорында сақтаулы тұрған «Диуани хикмет» кітабының қолжазба көшірмесімен танысты.

Қазақстан • 07 Қаңтар, 2022

Берекені кетірген бүлік

Ел ішінде болатын берекесіздіктен сақтану жайлы қасиетті Құран мен пайғамбарымыздың (с.ғ.с) сүннетінде нақты нұсқаулар бар. Жалпы, адам баласы барда қандай да бір толқудың болмай қалуы мүмкін емес. Оның пайда болатыны жайлы Пайғамбарымыз (с.ғ.с) хадистерінде айтып кеткен. Сондықтан да болуы мүмкін берекесіздіктен сақтану, оған əзір болу Пайғамбарымыздың (с.ғ.с) сүннетінен болып табылады. Ол үшін алдымен – білім, ақыл, хикмет (даналық), дұрыс амал, сабыр, ыждаһат керек.