Кеше Парламент Мәжілісінде «Нұр Отан» партиясы фракциясы жанындағы Экономикалық саясат жөніндегі кеңестің отырысы өтіп, онда «Қазақстан Республикасының индустриялық-инновациялық дамуының 2015-2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру барысы туралы» деген тақырыпта талқылау болды.
Экономикалық саясат жөніндегі кеңес төрағасы Бейбіт Мамраев бағдарламаны әзірлеушілер бизнес-климат пен макроэкономикалық тұрақтылыққа ықпал ететін мемлекеттік саясат аспектілері өте сезімтал екендігін, сондықтан да қолданыстағы заңнаманы жетілдіру керектігін алға тартты. Және де экономикалық өсімнің жаңа бастауын қалыптастыру қажет. Бұл тұрғыдан тамақ өндірісін дамыту экономика өсімінің жаңа драйвері болуға тиіс. Мемлекеттік қолдауды қажет ететін саланың әлеуеті зор. Сондай-ақ, экономиканың инновациялық құрамы да артып келеді. 2003 жылы іске асырылған Инновациялық технологиялар паркінде қазір 149 компания тіркеліп, 3 мыңнан астам жұмыс орындары құрылған. Жалпы, парк қатысушылары тарапынан 19 миллиард теңге салынып отыр. Қазіргі таңда аталған аймақ инфрақұрылымының 80 пайызы салынып біткен.
Алайда, аталған парк инновациялық өсім драйверіне, технологияларды коммерцияландыру тетігіне айнала алмағандығына кеңес төрағасы ерекше екпін түсірді. Сонымен қатар, мемлекеттік бағдарламаны жүзеге асыруға қажетті мамандармен қамтамасыз етуі тиіс отандық жоғары оқу орындары инновация орталығы бола алмай отырғаны өз алдына бөлек әңгіме. Еліміздің инновациялық өнім өндіру деңгейі ішкі жалпы өнімге шаққандағы көлемнің 1,5 пайызы ғана екен. Ал өркениетті елдерде бұл көрсеткіш ондаған есе жоғары. Мемлекет басшысы Н.Назарбаев G20 саммитінде әлемдік экономиканы жандандыру шарасы ретінде жаңа индустриялық революцияға: цифрлық экономика мен инновацияға екпін беруді ұсынғаны белгілі.
Бұдан кейін сөз алған Инвестиция және даму министрінің бірінші орынбасары Альберт Рау 2010 жылдан бастап индустрияландыру бағдарламасы жүзеге асырылып келе жатқандығын тілге тиек етіп, 50-ге жуық заңға өзгерістер енгізілгендігін алға тартты. Тағы белгілі болғаны, шамамен 4 мың шақырым автомобиль және 1700 шақырым темір жолдар салынды немесе жаңғыртылды. Вице-министр металлургия мен азық-түлік өнеркәсібі салаларына өңдеуші саланың 26 жаңа секторы қосылғандығын жеткізді. Жалпы, индустрияландыру картасы бойынша 6 жыл ішінде 4 триллион теңге сомасында 936 жоба іске қосылыпты. Сонымен қатар, 160 мың жаңа жұмыс орындары құрылған. Өңдеуші салаға 17,5 миллиард АҚШ доллары болатын тікелей инвестиция тартылса, бұл 2005-2014 жылдарғы барлық инвестициялардың 74 пайызын құрайды.
А.Рау, сондай-ақ, екінші бесжылдықты іске асыру жайын да тарқатып айтып берді. Оның мәліметіне қарағанда, 2015-2019 жылдарға арналған бағдарламаны жүзеге асыру үшін 753,5 миллиард теңге бөлу жоспарланып отыр екен. Бұл ретте, қаражаттар индикативті түрде салынған және бюджеттік заңнамаға сәйкес тиісті кезеңде нақтыланады. Өткен жылы бюджеттен бұл бағытта 134,9 миллиард теңге қарастырылғаны да назардан тыс қалған жоқ. Әрбір бюджеттік қаражат теңгесіне экономикаға 4 теңгеден кем емес жеке инвестиция тарту көзделіп отырылғаны да аталмай қалмады.
Сондай-ақ, кеңес отырысында сөз алған энергетика вице-министрі Мағзұм Мырзағалиев Атырау, Шымкент және Павлодар мұнай өндеу зауыттарын жаңғырту жобалары аяқталуға жақын екендігіне сендірді. Аталған үш зауыт еліміздің ішкі нарығын 70 пайызға қанағаттандырса, қалған 30 пайызы сырттан тасылады. Жаңғырту жұмыстары біткен соң өнімдер толықтай өзімізде шығарылатыны ерекше аталды. Вице-министр мұнай-газ химиясы өнеркәсібіне индустрияландыру бағдарламасы аясында 1,48 миллиард АҚШ доллары сомасында 3 жоба іске асырылғандығын да ортаға сала кетті. Оның сөзіне қарағанда, полиэтилен, параксилол, хош иісті көмірсутегілер, полмер сияқты өнімдерді өндіру жолға қойылған.
Білім және ғылым вице-министрі Эльмира Суханбердиева бағдарламаға сәйкес машина жасау, металлургия, химия өнеркәсібі, мұнай-химия, құрылыс материалдарын, тағам өнімдерін өндіру сияқты алты басым саланы білікті мамандармен қамтамасыз ету үшін Ұлттық қордан 2017 жылға дейін 10 миллиард теңге бөлінгендігін, бүгінгі таңда базалық ЖОО-ларда 4700 магистрант білім алуда екендігін ерекше ыждағаттылықпен жеткізді.
Жалпы, «Нұр Отан» партиясы фракциясының хатшысы Н.Годунова, депутаттар, министрліктер жетекшілері мен өкілдері, жоғары оқу орындары мен ұлттық компания уәкілдері қатысқан кеңес отырысында еліміздің бірқатар жоғары оқу орындарының басшылары сөз алып, өз ой-пайымдарымен бөлісті. Соңынан депутаттар сұрақтар қойып, пікірлерін ортаға салды. Нәтижесінде талқылау қорытындылары бойынша ұсыныстар қабылданды.
Асқар ТҰРАПБАЙҰЛЫ,
«Егемен Қазақстан»